នៅក្នុងព្រះវិហារនៃវត្តព្រះមហាធាតុ (វរមហាវិហារ) ក្នុងទីរួមខេត្ត មឿងនគរ (ស្រីធម្មរាជ) ដែលស្ថិតក្នុងភូមិភាគខាងត្បូងនៃព្រះរាជាណាចក្រថៃបច្ចុប្បន្ន យើងបានឃើញក្នុងចំណោមព្រះបដិមាបុរាណជាច្រើន វត្តមានរបស់ព្រះវិស្ណុមួយអង្គ គួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ ។
ឯកសារលោកបណ្ឌិតមីសែល ត្រាណេ បានបកស្រាយពីប្រវត្តិ និងតួនាទីនៃចម្លាក់នេះក្នុងវប្បធម៌ខ្មែរ នាសម័យវប្បធម៌ហ្វូណន។ ជាការណ៍ពិតណាស់ដែលសព្វថ្ងៃនេះ ខេត្តនគរស្រីធម្មរាជ ស្ថិតក្នុងបង្គោល ខណ្ឌសីមា នៃព្រះរាជាណាចក្រថៃ ប៉ុន្តែដោយសំអាងលើកាលប្បប្រវត្តិចិន នាសតវត្សរ៍ទី៣ យើងអាចដឹងថា ដើមឡើយខេត្តនេះ គឺជាភាគមួយនៃរដ្ឋខ្មែរដំបូងបង្អស់ ។
ចម្លាក់ដ៏កម្រនេះដែរត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងបុរាណស្ថានមួយនៃវត្តព្រែង ក្នុងភូមិវត្ត ព្រះព្រែង ស្រុកណាសាន ឃុំព្រហ្ម ខេត្តនគរស្រីធម្មរាជ មានកម្ពស់ប្រមាណជា០,៦៥ម៉ែត្រ ហើយធ្វើអំពីថ្ម (រូបភាពទី១) ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ភិនភាគនៃចម្លាក់ព្រះវិស្ណុនេះ មិនខុសប្លែកប៉ុន្មានពីចម្លាក់មួយទៀតដែលគេបានជួបប្រទះក្នុងខេត្តខាងលើនេះ (រូបភាពទី២) ។
ប្រភពបុរាណវិទ្យាបានឲ្យដឹងថា វត្តនោះ គឺជាទីប្រជុំជនបុរាណដ៏សំខាន់មួយ ស្ថិតនៅទិសខាងលិចឆៀងខាងត្បូង ចម្ងាយប្រមាណជា ៨គីឡូម៉ែត្រ ពីទីក្រុង ហើយជាបុរាណ ខេត្តនគរស្រីធម្មរាជបច្ចុប្បន្ន ។ លក្ខណៈពិសេស ដែលគេត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ គឺដងខ្លួនរបស់ព្រះវិស្ណុនោះ មានរាងស្តើង សំប៉ែត ។ នៅទីនេះ ព្រះអាទិទេពទ្រង់គ្រងសំពត់វែងមួយ (ធោតី) ព្រះហត្ថខាងឆ្វេងកាន់ខ្យងស័ង្ខ ខាងស្តាំកាន់ផែនដី ឬភូគោល ។
ដើម្បីបញ្ជាក់ឲ្យអស់មន្ទិលសង្ស័យនូវចំណាស់នៃព្រះបដិមាបែបព្រាហ្មណ៍និយមនោះ យើងត្រូវសិក្សាថា ក្រៅពីខេត្តនគរស្រីធម្មរាជសព្វថ្ងៃនេះ ថាតើមានប្រភេទព្រះវិស្ណុនៅភូមិភាគខាងត្បូងនៃប្រទេស ថៃដែរឬទេ ? តាមពិតទៅនៅក្នុងទីក្រុងបុរាណអង្គរបុរី និងនៅកំពង់ផែអូរកែវ គេក៏បានប្រទះនូវចម្លាក់ដូចគ្នា មួយចំនួនដែរ ដែលអាយុកាលស្ថិតក្នុងអម្លុងសតវត្សរ៍ទី៣-៤នៃគ្រឹស្តសករាជ ។
ការរកឃើញនូវចម្លាក់បុរាណនេះ ក្រៅពីធ្វើឲ្យយើងឃើញនូវឧត្តមភាពនៃលទ្ធិព្រហ្មញ្ញសាសនា ថែមទាំងបានជួយជំរុញ ការស្រាវជ្រាវអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រនៃអាណាចក្រហ្វូណនបន្ថែមទៀត។ បើនិយាយ មួយបែបទៀត គេអាចចាត់ទុកថា ចម្លាក់បុរាណនោះ គឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍ចំណេះដឹងស្តីពីរដ្ឋហ្វូណន ដែលវត្តមានត្រូវបានកត់ត្រាដោយកំណត់ហេតុចិន ៕ (កែសម្រួលដោយ ៖ បុប្ផា)
ចែករំលែកព័តមាននេះ