រាជធានភ្នំពេញ៖ ប្រទេសដែលផ្តល់នូវកម្មវិធីប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ ឬហៅថា(Generalized System of Preferences/GSP) របស់សហរដ្ឋអាមេរិកដែលផ្តល់ដល់ប្រទេសកម្ពុជា ឬបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀត គឺប្រាកដណាស់បាត់បង់នូវចំណូលពន្ធគយមួយចំនួនតែប៉ុណ្ណោះ ក៏ប៉ុន្តែប្រទេសដែលផ្តល់នូវប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទទួលបានប្រយោជន៍ធំធេងសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ ព្រោះពួកគេនឹងទទួលបាននូវទំនិញប្រើប្រាស់ផ្សេងៗនៅក្នុងប្រទេសរបស់គេមានតំលៃធូរថ្លៃ សម្រាប់ពលរដ្ឋរបស់គេប្រើប្រាស់ និងជួយធានាមិនឱ្យមានអត្រាអតិផរណាខ្ពស់។ នេះបើតាមអគ្គលេខាធិការរងសមាគមកាត់ដេរនៅកម្ពុជា។
លោក កាំង ម៉ូលីកា អគ្គលេខាធិការងសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា GMAC បានសរសេរនៅក្នុងហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់លោកកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា GSP មិនមែនជាប្រព័ន្ធដាច់ដោយឡែកដែលបង្កើតឡើងដោយអាមេរិក និងផ្តល់ឱ្យដោយអាមេរិកតែមួយនោះទេ។ GSP ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅសន្និសីទ UNCTAD II ក្នុងឆ្នាំ១៩៦៨ ដែលមានការចូលរួមពីប្រទេសជាច្រើន ហើយវាបានចូលជាធរមាននៅឆ្នាំ១៩៧១។
លោកបានបន្តថា សហភាពអឺរ៉ុប និងជប៉ុនបានចាប់ផ្តើមអនុវត្តកម្មវិធីនេះមុនគេ ហើយប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយមក ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ផ្សេងៗបានអនុម័តច្បាប់រឺគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មរបស់គេរៀងៗខ្លួនក្នុងការអនុវត្តប្រព័ន្ធGSPនេះ មានជាអាទិ៍ អាមេរិកនៅឆ្នាំ១៩៧៤, កាណាដានៅឆ្នាំ១៩៨៣ ហើយដែលមកដល់ពេលនេះសរុបមានជាង១០ប្រទេសនៅEU។ ប្រព័ន្ធGSP គឺជាការផ្តល់ឱ្យនូវភាពអនុគ្រោះផ្នែកពាណិជ្ជកម្មដោយឯកតោភាគីដោយគ្មានការចរចារដោះដូរនូវភាពអនុគ្រោះត្រលប់ទៅវិញនោះទេ។
លោកលើកឡើងថា UNCTAD គឺជាអ្នកបង្កើតឱ្យមាន GSP ដែលនាំឱ្យមានការកាត់បន្ថយពន្ធនាំចូលជាច្រើនតាំងពីឆ្នាំ១៩៧១ មក។ ប្រព័ន្ធ GSP បានផ្តល់ឱ្យប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍនូវកម្រិតនៃការអនុគ្រោះលើអត្រាពន្ធនាំចូលនៃទំនិញរបស់គេទៅក្នុងទីផ្សាររបស់ប្រទេសជឿនលឿន ហើយដោយតាមវិធីនេះ ប្រទេសក្រីក្រនិងកំពុងអភិវឌ្ឍអាចមានលទ្ធភាពប្រកួតប្រជែងបានក្នុងការនាំចេញ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ការអនុវត្តកម្មវិធីGSP មានលក្ខណៈខុសគ្នាខ្លះៗអាស្រ័យទៅតាមគោលនយោបាយរបស់ប្រទេសអ្នកផ្តល់ឱ្យ។ឧទាហរណ៍ចំពោះសហរដ្ឋអាមេរិក គេមានការអនុវត្តជាទូទៅចំពោះប្រទេសជាច្រើនដែលមានសិទ្ធិទទួលបាននូវភាពអនុគ្រោះ (ខុសគ្នាខ្លះៗលើមុខទំនិញដែលត្រូវទទួលបានភាពអនុគ្រោះ) និងមានការអនុវត្តជាគោលនយោបាយពិសេសដូចជា African Growth & Opportunity Act ដែលបានដាក់ចេញក្នុងឆ្នាំ២០០០ ដើម្បីជួយប្រទេសក្នុងអនុតំបន់សាហារ៉ានៃទ្វីបអាហ្វ្រិក ឯចំពោះសហភាពអឺរ៉ុបវិញ នៅក្រោមប្រព័ន្ធGSPនេះ គេមាន Standard GSP, GSP+ និង EBA។ ចំពោះប្រទេសកាណាដាវិញ គេមានការអនុវត្តអត្រាពន្ធអនុគ្រោះទូទៅ General Preferential Tariff និងការផ្តល់នូវប្រព្រិត្តកម្មពិសេសសម្រាប់ប្រទេសមានការអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច Special Treatment for Least Developed Countries។
បើតាមលោកកាំង ម៉ូលីកា ទោះបីជាមានប្រព័ន្ធ GSP ក៏ដោយ មិនមានន័យថាគ្រប់មុខទំនិញទាំងអស់សុទ្ធតែទទួលបានការលើកលែងពន្ធដល់កំរិតសូន្យភាគរយ (០%) ទាំងអស់នោះទេ។ មានទំនិញមួយចំនួនគ្រាន់តែទទួលបានការបន្ធូរបន្ថយពន្ធ រីឯទំនិញមួយចំនួនទៀតមិនស្ថិតនៅក្នុងបញ្ជីដែលអាចទទួលបានការអនុគ្រោះពន្ធនោះទេ គឺត្រូវបង់តាមអត្រា MFN ធម្មតាសម្រាប់សមាជិកនៃអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក (WTO) ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា «ជាក់ស្តែងចំពោះអាមេរិក GSP ផ្តល់លទ្ធភាពឱ្យប្រទេស
កម្ពុជាអាចនាំផលិតផលរាប់ពាន់មុខចូលទៅក្នុងទីផ្សារអាមេរិកដោយមិនចាំបាច់បង់ពន្ធនាំចូល តែជាអកុសលមុខទំនិញនាំចេញជាចម្បងដែលកម្ពុជាអាចផលិតបាន មានដូចជា
សម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងផលិតផលកសិកម្មជាដើម មិនមាននៅក្នុងបញ្ជីមុខទំនិញដែលមានសិទ្ធិទទួលបានការអនុគ្រោះពន្ធក្រោមប្រព័ន្ធ GSP នេះទេ។ មុខទំនិញនាំចេញជាច្រើនរបស់កម្ពុជាត្រូវតម្រូវអោយបង់ពន្ធនាំចូលទៅគយអាមេរិក ដោយពន្ធនាំចូលជាបន្ទុករបស់អ្នកនាំចូល (ម្ចាស់ម៉ាក រឺក្រុមហ៊ុននាំចូល)»។
លោកបានលើកឡើងថា ក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ក្នុងចំណោមផលិតផលនាំចេញដែលមានទឹកប្រាក់សរុបប្រមាណ២៨០០លានដុល្លា គឺផលិតផលនាំចេញដែលមានទឹកប្រហែលតែ១៨០លានដុល្លាប៉ុណ្ណោះបានទទួលការអនុគ្រោះពន្ធក្រោមកម្មវិធី US GSP ហើយបើគិតទឹកប្រាក់ពន្ធដែលអ្នកនាំចូលអាចសន្សំបានគឺប្រហែល២០លានដុល្លាប៉ុណ្ណោះ។ រហូតទាល់តែដល់ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ រាជរដ្ឋាភិបាល និងសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជាបានដាក់ញាតិ្តទៅសភាអាមេរិក ស្នើបញ្ចូលមុខទំនិញផលិតផលធ្វើដំណើរ (Travel Goods) ទៅក្នុងបញ្ជីមុខទំនិញដែលត្រូវទទួលបានGSP។
សំណើនេះបានទទួលជោគជ័យ ហើយតាមរយៈនេះ យើងទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ច្រើនពី US GSP ដោយការវិនិយោគរបស់រោងចក្រផលិតផលិតផលធ្វើដំណើរ និងការនាំចេញក៏បានកើនឡើងយ៉ាងកំហុក។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ក្នុងចំណោមផលិតផលនាំចេញដែលមានទឹកប្រាក់សរុបប្រមាណ៣៨០០លានដុល្លា គឺផលិតផលនាំចេញដែលមានទឹកប្រហែលតែ៦០០លានដុល្លាប៉ុណ្ណោះបានទទួលការអនុគ្រោះពន្ធក្រោមកម្មវិធី US GSP ហើយបើគិតទឹកប្រាក់ពន្ធដែលអ្នកនាំចូលអាចសន្សំបានគឺប្រហែល៧០លានដុល្លា (មិនមែន ៣០០លានដុល្លារអាមេរិក) ៕ កែសម្រួលដោយ ៖ សុឃាក់
ចែករំលែកព័តមាននេះ