ត្រឹមអាយុ១៦ឆ្នាំលោកបានសំរេចចិត្តចាកចេញពីភូមិ ហើយចូលរៀននៅសាលាក្នុងទីប្រជុំជនមួយក្បែរនេះ ។ នៅទីនោះលោកបានចាប់ផ្តើមអានកាសែតជាប្រចាំដើម្បីបានយល់ពីព្រឹត្តិការណ៍ប្រចាំថ្ងៃ ។ លោកក៏ចាប់ផ្តើមអានអត្ថបទប្រវត្តិសាស្ត្រជាពិសេសសៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា“មហាវីរបុរសពិភពលោក” ។ ជាលើកដំបូងហើយដែលលោករៀនសូត្រពីមេដឹកនាំនានាដូចជា វ៉ាស៊ីនតោន និងអាប្រាហាម…
ត្រឹមអាយុ១៦ឆ្នាំលោកបានសំរេចចិត្តចាកចេញពីភូមិ ហើយចូលរៀននៅសាលាក្នុងទីប្រជុំជនមួយក្បែរនេះ ។ នៅទីនោះលោកបានចាប់ផ្តើមអានកាសែតជាប្រចាំដើម្បីបានយល់ពីព្រឹត្តិការណ៍ប្រចាំថ្ងៃ ។ លោកក៏ចាប់ផ្តើមអានអត្ថបទប្រវត្តិសាស្ត្រជាពិសេសសៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា“មហាវីរបុរសពិភពលោក” ។ ជាលើកដំបូងហើយដែលលោករៀនសូត្រពីមេដឹកនាំនានាដូចជា វ៉ាស៊ីនតោន និងអាប្រាហាម លីនកុន ជាដើម ។
មិត្តរួមថា្នក់របស់គាត់ជាច្រើនសុទ្ធតែជាកូនរបស់ម្ចាស់ដីដែលមានទ្រព្យធន ។ ពួកគេមានអត្តចរិតថ្លៃថ្នូរនិងសំលៀកបំពាក់ល្អៗ ។ ដោយសាររៀនផងឆ្លៀតធ្វើការផង ម៉ៅជាសិស្សចាស់ និងខ្ពស់ជាងគេនៅក្នុងថ្នាក់រៀន ហើយមានសំលៀកបំពាក់ពុំសមរម្យនិងអត្តចរិតបែបកសិករ ។ ពួកគេនាំគ្នាសើចចំអកអោយម៉ៅ ជាហេតុនាំអោយគាត់ពុំសប្បាយចិត្ត ហើយដោយមានគំនិតពុំចូលចិត្តពួកវណ្ណៈម្ចាស់ដីស្រាប់គាត់ក៏ចាប់ផ្តើមស្អប់ពួកនេះ ។ គាត់ពុំសូវមានមិត្តភក្តិនាំដើរលេងច្រើន និងពុំសូវចូលចិត្តកីឡាឡើយ គឺលោកផ្តោតគំនិតតែលើការរៀនសូត្រប៉ុណ្ណោះរហូតទាល់តែបានពិន្ទុល្អ ។
នៅឆ្នាំ១៩១១ លោកបានចូលរៀននៅសាលាមួយនៅក្នុងក្រុងឆាងសាខេត្តហូណាន ។
នៅទីនោះលោកបានចាប់ផ្តើមយកចិត្តទុកដាក់អានអត្ថបទផ្សេងៗជាមួយនឹងមហិច្ឆតា
និងគោលដៅកាន់តែច្បាស់លាស់ឡើង ។ ក្នុងពេលជាមួយគា្នម៉ៅបានចាប់ផ្តើមធ្វើអោយរាង
កាយកាន់តែមាំមួនតាមរយៈធ្វើការខ្លាំងៗដូចជាដំណើរឡើងភ្នំ ដេកនៅកណ្តាលវាល និង
ហែលទឹកកាត់ទន្លេជាដើម ។ សំរាប់ម៉ៅលោកយល់ថានរណាម្នាក់ដែលសង្ឃឹមថានឹងដឹក
នាំអ្នកដទៃបានត្រូវតែមានកាយសម្បទមាំមួន ។
ម៉ៅ សេទុង និងការប្រកាសកាត់សក់កំប៉ោយចេញ
នៅពេលប្រជាជនចិនងើបឡើងបះបោរប្រឆាំងនឹងសន្តតិវង្សម៉ាន់ជូកាន់អំណាចនាឆ្នាំ១៩១១ម៉ៅបានប្រកាសកាត់កំប៉ោយសក់វែងចោល ។ នៅពេលនោះសក់វែងកន្ទុយជ្រូកនេះគឺជានិមិត្តរូបនៃការត្រួតត្រាអំណាចរបស់ពួកម៉ាន់ជូហើយបើនរណាហ៊ានកាត់វាចោល អ្នកណោះច្បាស់ជាត្រូវប្រឈមមុខនឹងការប្រហារជីវិតដោយកាត់ក្បាលចោលមិនខាន ។ ម៉ៅក៏បានបបួលអ្នកឯទៀតអោយកាត់សក់កំប៉ោយចោលតាមគាត់ព្រមទាំងជួយកាត់កំប៉ោយអោយពួកសិស្សនិស្សិតដែលខ្មាសអៀន ឬភ័យខ្លាចពុំហ៊ានកាត់ចោលដោយខ្លួនឯងទៀតផង ។ បន្តិចក្រោយមកលោកបានបោះបង់ចោលការសិក្សា ហើយចូលរួមក្នុងកងទ័ពបដិវត្តន៍របស់បណ្ឌិតស៊ុន យ៉ាតសេន ក្នុងការតស៊ូផ្តួលរំលំពួកមេដឹកនាំម៉ាន់ជូ ។ សំរាប់ម៉ៅវាជា អំពើឧទ្ទាមកម្មប្រឆាំងនឹងអាជ្ញាធរ ។
លោកបានបំរើក្នុងជួរកងទ័ពអស់រយៈពេលប្រាំខែ ។
ក្រោយមកនៅពេលការវាយប្រយុទ្ធបានបញ្ចប់លោកបានចំណាយពេលនៅក្នុងបណ្ណាល័យមួយដោយព្យាយាមអានវណ្ណកម្មនយោបាយល្បីៗដូចជាសៀវភៅ “ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ប្រជាជាតិ” របស់
អាដាមស្មីត និង“ទំនាក់ទំនងសង្គម”របស់រ៉ូសូ ។ចាប់ពីអាយុ២០ដល់២៥ឆ្នាំម៉ៅបានសិក្សានៅសាលាមួយនៅឆាងសាដើម្បីត្រៀមខ្លួនក្លាយជាគ្រូបង្រៀនម្នាក់ ។ លោកនៅតែអានអត្ថបទអក្សរសិល្ប៍លោកខាងលិចជានិច្ច ជាពិសេសសៀវភៅនយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ច ។ រហូតដល់ពេលលោកបញ្ចប់ការសិក្សានៅឆ្នាំ១៩១៨ លោក បានមានជំនឿអំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យកំណែទំរង់
និងអំពីការស្ថាបនាអ្វីដែលលោកហៅថា “លទ្ធិសង្គមនិយមសុខក្សេមក្សាន្ត” ។ រឿងនេះនឹងមានផ្សាយជូននៅវគ្គបន្តទៀត ៕ កែសម្រួលដោយ ៖ សុឃាក់
បញ្ជាក់ ៖នេះជាអត្ថបទវគ្គទី១ មេដឹកនាំចិនដែលផុសចេញពីគ្រួសារកសិករ
នេះជាអត្ថបទវគ្គទី២ ស្នេហាដំបូងរបស់ម៉ៅ សេទុង
ចែករំលែកព័តមាននេះ