(ភាគបន្តព្រេងនិទានពីប្រវត្តិភ្នំ)មូលហេតុដែលឈ្មោះភ្នំដំរីរមៀល គ្រាដែល ក្បួនដំរីបានរអិលជើងធ្លាក់ចូលទឹកស្រះសម្រាប់ទ័ពប្រើប្រាស់ ទើបជាប់ឈ្មោះដល់បច្ចុប្បន្ន ។ ចន្លោះភ្នំទាំង២នេះ ក៏មានឈ្មោះភូមិមួយទៀត គឺភូមិបាតឡាង ។ ឈ្មោះភូមិបាតឡាង…
(ភាគបន្តព្រេងនិទានពីប្រវត្តិភ្នំ)
មូលហេតុដែលឈ្មោះភ្នំដំរីរមៀល គ្រាដែល ក្បួនដំរីបានរអិលជើងធ្លាក់ចូលទឹកស្រះសម្រាប់ទ័ពប្រើប្រាស់ ទើបជាប់ឈ្មោះដល់បច្ចុប្បន្ន ។ ចន្លោះភ្នំទាំង២នេះ ក៏មានឈ្មោះភូមិមួយទៀត គឺភូមិបាតឡាង ។ ឈ្មោះភូមិបាតឡាង គឺជាកន្លែងប្រមូលផ្តុំរបស់ «អ្នកងារ» (អ្នកជាប់ងារគឺជាទាសករដាច់ថ្លៃរបស់ស្តេច) ។ ភាគីទី១ពីលេខមុន ៖ ដឹងអត់! ខេត្តកំពង់ឆ្នាំងមានភ្នំប៉ុន្មាន ? ភ្នំណាខ្លះមានប្រវត្តិពាក់ព័ន្ធរឿងព្រេង
កាលណោះអ្នកងារត្រូវបានស្តេចប្រមួលផ្តុំយកឱ្យនៅផ្តុំគ្នា ដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការប្រើឱ្យដឹកជញ្ជូន ស្បៀងអាហារទៅឱ្យកងព័ទនៅសមរភូមិមុខ ។ អ្នកងារ ឬអ្នកស្រុកបាតឡាង បានប្រកាន់ខ្ជាប់ប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់បានល្អដល់សព្វថ្ងៃ ដូចជាការមិនបរិភោគសាច់សត្វព្រៃជាដើម ។
មិនឆា្ងយពីភ្នំនោះមានភ្នំតារូងតារាជ (ភ្នំ២ជាប់គ្នា) ភ្នំនេះមានទីតាំងស្ថិតក្នុងឃុំព្រង ។ មិនមានប្រវត្តិពាក់ព័ន្ធដល់ភ្នំនេះទេ ។ ប៉ុន្តែភ្នំនេះត្រូវបានកងទ័ពខ្មែរក្រហមយកប្រជាជនខ្មែរដែលមានទោសជាប់ខ្លួនមកបង្ខំជីកភ្នំទាំងយប់ទាំងថ្ងៃ ក្នុងគោលបំណងធ្វើជាលេណដ្ឋានយ៉ាងធំសម្រាប់លាក់ស្បៀងអាហារ គ្រាប់រំសេវ ក្នុងការធ្វើសឹកសង្គ្រាម ។
ភ្នំនេះមានរូងចូលទៅខាងក្នុងធ្លាយទៅដល់កណ្ដាលភ្នំហើយឡើងត្រង់ចេញទៅលើដល់កំពូលភ្នំ ដែលមានទំហំប្រមាណ៤ម៉ែត្របួនជ្រុង ។ នៅក្នុងរូងភ្នំនេះក៏មានជីកជាបន្ទប់សម្ងាត់សម្រាប់ដាក់កងទ័ព វិទ្យុទាក់ទងផងដែរ ។ បច្ចុប្បន្នរូងនេះត្រូវបានទឹកលិចពាក់កណ្ដាលរូងទៅហើយ មិនសូវមានអ្នកណាហ៊ានចូលទៅនោះទេ ។ កាលសម័យខ្មែរក្រហមគេប្រើម៉ាស៊ីនភ្លើងអូសខ្យែភ្លើងបំភ្លឺចូលទៅក្នុង ដោយមានអំពូលភ្លើងគ្រប់ទីកន្លែង មានខ្យល់អុកស៊ីហ្សែនចេញចូលទៀតផង សព្វថ្ងៃនេះត្រូវបានគេបោះបង់ចោល ។ នៅជិតផ្លូវជាតិលេខ៥ ហួសផ្សារព្រៃខ្មែរបន្តិចមកគេឃើញមានភ្នំមួយឈ្មោះថា ភ្នំចំពុះ ។ ភ្នំនេះស្ថិតក្នុងភូមិអណ្តូងស្នាយ ឃុំអណ្តូងស្នាយ ។
បច្ចុប្បន្នមួយនេះត្រូវបានសាងសង់វត្ត និងមានព្រះវិហារលើកំពូលភ្នំ អ្វីជាទីចាប់អារម្មណ៍នោះ វត្តលើភ្នំនេះមានព្រះសង្ឃមួយអង្គល្បីល្បាញស្រោចទឹកពូកែសក្តិសិទ្ធិណាស់ រៀងរាល់ថ្ងៃសីល មានប្រជាពលរដ្ឋដែលមានជំនឿបាននាំគ្នាសំរុក ទៅស្រោចទឹកលើភ្នំនេះយ៉ាងច្រើនកុះករ ។ ដោយឡែកនៅក្នុងភូមិព្រែកសាលា ឃុំទឹកហូតវិញ ក៏មានភ្នំមួយទៀតឈ្មោះ ភ្នំព្រះ ។ ភ្នំព្រះជាភ្នំមួយដែលកាលពីដើមល្បីមានបារមីសក្តិសិទ្ធិណាស់ និងជាភ្នំជាប់ពាក់ព័ន្ធដល់ប្រវតិ្តសាស្ត្រទៀតផង ។ តាមពិតភ្នំនេះ ឈ្មោះពិតគឺឈ្មោះ «ភ្នំឥន្ទប៉ាត់បុរី» ។
តាមចាស់ៗតំណាលថា ភ្នំនេះកាលពីដើមមានគម្ពីរក្បួនតម្រាធ្វើសឹកសង្គ្រាម និងមានវត្ថុសក្តិសិទ្ធិជាច្រើនបានលាក់នៅលើភ្នំទៀតផង ។ កាលសម័យសៀមឈ្លានពានចូលដល់ក្រុងលង្វែក ដោយសារខ្លាចបាត់របស់ដ៏មានតម្លៃនិងសក្តិសិទ្ធិទាំងនេះ បុព្វបុរសខ្មែរយើងបានប្តូរឈ្មោះភ្នំពី «ភ្នំឥន្ទប៉ាត់បុរី» មកឈ្មោះភ្នំព្រះជំនួសវិញ ហើយកាលណោះទ័ពសៀមបានមកភ្នំឥន្ទប៉ាត់បុរីរកមិនឃើញ គឺឃើញតែភ្នំព្រះក៏ហួសទៅលង្វែក និងក្រុងឧត្តង្គទៅ ។
បច្ចុប្បន្នភ្នំព្រះ ឬភ្នំឥន្ទប៉ាត់បុរី នៅតែត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋ គោរពបូជា និងមកបន់ស្រន់ដើម្បីសុំសេចក្តីសុខ និងសុំប៉ងប្រាថា្ន អ្វីៗតាមសេចក្តីត្រូវការ ព្រោះតែភ្នំនេះ មានបារមីសក្តិសិទ្ធិណាស់ ។ ជាមួយគ្នានេះក៏មានដូនជីតាជី ស្នាក់ធម៌នៅតាមអាស្រមលើភ្នំនេះជាច្រើនផងដែរ ។ ប៉ុន្តែថ្វីបើគេឃើញដូនជីតាជីច្រើនបែបនេះមែន តែតាមការសង្កេតរបៀបសូត្រធម៌គឺខុសៗគ្នា ដែលអាចស្តាប់បានថា មានអ្នកកាន់សាសនាព្រះពុទ្ធ និងសាសនាព្រាហ្ម ។ លើសពីនេះទៀតភ្នំនេះមានវត្តដល់ទៅ២ ។
ភ្នំក្នុងស្រុកទឹកផុស ៖ ស្រុកទឹកផុសគឺជាស្រុកមួយមានចម្ងាយប្រមាណ៣០គឺឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ។ ផ្លូវគមនាគមន៍តភ្ជាប់ពីទីរួមខេត្តកំពង់ឆ្នាំងទៅស្រុកទឹកផុស គឺផ្លូវជាតិលេខ៥៣ ជាផ្លូវក្រាលកៅស៊ូ ។ ស្រុកមួយនេះមានភ្នំច្រើនជាងគេ គឺជួរភ្នំឱរ៉ាល់លាតសន្ធឹង តភ្ជាប់ដល់ជួរភ្នំក្រវ៉ាញខេត្តពោធិ៍សាត់ ដែលតាមពិនិត្យទៅមានភ្នំច្រើនណាស់គ្មានឈ្មោះទេ ជាជួរភ្នំវែងអន្លាយរាប់សិបភ្នំ ។ ភ្នំជើងលាង គឺជាភ្នំមួយមានទីតាំងស្ថិតក្នុង ភូមិកោះខ្ទុម ឃុំជៀប ។ ភ្នំនេះតាមចាស់ៗនៅតំបន់នោះបានដំណាលតៗគ្នាថា ភ្នំជើងលាងជាភ្នំមួយ ដែលមានបារមីកាន់និងអ្នកសច្ចំថែរក្សាផងដែរ រាល់ការបន់ស្រន់ សុំសេចក្តីសុខសប្បាយជាដើម ។
កាលដើមឡើយប្រជាពលរដ្ឋត្រូវការ ចាន ឆ្នាំង កែវ ស្លាបព្រាសម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងពិធីបុណ្យទានផ្សេងៗ គ្រាន់តែទៅបន់សុំខ្ចីរបស់ទាំងនោះ ដល់ម្ចាស់ទឹកម្ចាស់ដី ឬអ្នកសច្ចំ ដែលថែរក្សានៅទីនោះនិងបានដូចបំណង និងយកមកប្រើប្រាស់បានហើយ ។ ជារៀងរាល់មួយឆ្នាំម្ដង អ្នកស្រុកតែងតែទៅធ្វើពិធីបុណ្យលៀងអារក្ស អ្នកតានៅទីនោះម្ដង ទើបក្រោយមកបានក្លាយទៅជាឈ្មោះភ្នំជើងលាង ។ ប៉ុន្តែដោយការអំពើលោភលន់របស់មនុស្ស ក្រោយមកបារមីទាំងនោះចេះតែសាបរលាបបន្តិចម្តងៗ ដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ក៏ព្រោះតែអ្នកដែលបានយករបស់មកប្រើប្រាស់ហើយ ពេលយកទៅសងវិញមិនគ្រប់ចំនួន ឬបែកបាក់មិនព្រមទិញដាក់សងវិញ ក៏ខ្ចីលែងបានទៅ ។
ស្រុកទឹកផុសមានភ្នំជាច្រើនទៀត ដែលរៀបរាប់មិនអស់ តែតាមអាជ្ញាធរស្រុកប្រាប់ថា បានស្គាល់ឈ្មោះភ្នំមួយចំនួនដែរដូចជា ភ្នំរបង, ភ្នំកញ្ជើបាយ, ភ្នំពាមលោក,ភ្នំតាសាំ, ភ្នំអង្គ, ភ្នំគ្រេច, ភ្នំសូរិយា, ភ្នំក្បាលខ្លា និងភ្នំរលាបគុយជាដើម ។ ភ្នំទាំងនេះសុទ្ឋតែជាភ្នំធំៗ ដែលអមដោយឈ្មោះភ្នំតូចជាច្រើនទៀត រាប់មិនអស់ទេ ហើយក៏ចាំមិនអស់ដែរ សូម្បីអ្នកស្រុកក៏មិនអាចទៅដល់ភ្នំទាំងនោះដែរ ។
ភ្នំនៅស្រុកជលគីរី ៖ នៅស្រុកមួយនេះមិនសូវមានភ្នំច្រើនប៉ុន្មានទេ តែក៏មានឈ្មោះភ្នំមួយដែលមានបារមីពូកែសក្តិសិទ្ធិដែរគឺភ្នំស្តេចស៊ីដោះ ។ ភ្នំនេះត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋមានជំនឿបានធ្វើពិធីបួងសួងជារៀងរាល់ឆ្នាំ និងពិសេសពេលអត់ទឹកភ្លៀងជាដើម ។ ភ្នំនេះនៅខាងក្រោយជាប់សាលាស្រុកជលគីរីតែម្តង ។ ក្រៅពីភ្នំស្តេចស៊ីដោះ ស្រុកជលគីរីមានភ្នំជាច្រើនទៀតដែរ ដូចជាភ្នំដោះក្រមុំ ភ្នំដង ភ្នំក្ងោកមាស ភ្នំព្រៃគ្រីជើង និងភ្នំព្រៃគ្រីត្បូង ជាដើម ។
ស្រុកសាមគ្គីមានជ័យ ៖ មានភ្នំមិនច្រើនប៉ុន្មានទេ ស្រុកនេះមានភ្នំមួយដែលធំជាងគេ គឺភ្នំជំរាយ មានព្រំប្រទល់ច្រើនឃុំ និងជាប់ជាមួយស្រុកទឹកផុសទៀតផង ។ បច្ចុប្បន្នមួយផ្នែកនៃជើងភ្នំជំរាយបានក្លាយជាសាលាហ្វឹកហាត់របស់កងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស ។ នៅមិនឆ្ងាយពីទីនោះក៏មានផ្ទៃដីសម្បទានសង្គមកិច្ច និងបានសង់ផ្ទះរាប់ពាន់ខ្នងជូនដល់អតីតយុទ្ធជនផងដែរ ។
ក្រៅពីភ្នំជំរាយ ស្រុកដាច់ស្រយាលមួយនេះ នៅមានភ្នំផ្សេងទៀតដូចជាភ្នំព្រះធាតុក្រោម ភ្នំព្រះធាតុលើ ភ្នំរមៀតតូច ភ្នំរមៀតធំ និងភ្នំមួយចំនួនទៀតដ៏ច្រើនមិនអាចចាំឈ្មោះអស់ទេ គេឱ្យឈ្មោះទៅតាមលំនាំនៃភ្នំតែប៉ុណ្ណោះ ។ ដោយឡែកសម្រាប់ស្រុកកំពង់ត្រឡាច ស្រុកបរិបូរណ៌ និងក្រុងកំពង់ឆ្នាំងមិនមានភ្នំទេ គឺជាវាលរាប ។
សម្រាប់ការរៀបរាប់មកខាងលើ ដោយសង្ខេបនេះគ្រាន់តែជាផ្នែកមួយរបស់ភ្នំក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំងតែប៉ុណ្ណោះ ដែលយើងគ្រាន់តែរៀបរាប់ត្រួសៗ ក្នុងគោលបំណងជាការកម្សាន្តនិងចំណេះដឹងខ្លះសម្រាប់ប្រិយមិត្ត ទស្សនិកជនអ្នកអាន ដែលមានបំណងស្រាវជ្រាវ និងដែលតែងតែគាំទ្រសារព័ត៌មានកោះសន្តិភាព ៕ (កែសម្រួលដោយ ៖ បុប្ផា)
ចែករំលែកព័តមាននេះ