ឯកសារលោកបណ្ឌិតមីសែល ត្រាណេ ពណ៌នាថា រហូតដល់បច្ចុប្បន្ន ចម្លាក់មួយចំនួននៅលើប្រាសាទបុរាណខ្មែរ នៅតែពុំទាន់មានការពន្យល់ ឬបកស្រាយនៅឡើយពីអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវខាងខេមរវិទ្យា ពិសេសផ្ទាំងរូបតំណាងបុរសមួយក្រុមពាក់អាវវែង ហើយនៅលើក្បាលមានពាក់កាតឹប ឬមួកម្យ៉ាងមានរាងកោង…
ឯកសារលោកបណ្ឌិតមីសែល ត្រាណេ ពណ៌នាថា រហូតដល់បច្ចុប្បន្ន ចម្លាក់មួយចំនួននៅលើប្រាសាទបុរាណខ្មែរ នៅតែពុំទាន់មានការពន្យល់ ឬបកស្រាយនៅឡើយពីអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវខាងខេមរវិទ្យា ពិសេសផ្ទាំងរូបតំណាងបុរសមួយក្រុមពាក់អាវវែង ហើយនៅលើក្បាលមានពាក់កាតឹប ឬមួកម្យ៉ាងមានរាងកោង ព្រមទាំងមានបន្ដោងខ្សែ.កផង ។ រូបទាំងនេះស្ថិតនៅជ្រុងមួយនៃប្រាសាទបាយ័ន ។
តើមនុស្សទាំងនោះជាជនជាតិអ្វី ? ហេតុដូចម្ដេចបានជាមានវត្តមានរបស់ពួកគេ នៅជាប់នឹងជញ្ជាំងប្រាសាទថ្មខ្មែរទៅវិញ ? ចូរយើងសាកល្បងពិនិត្យលើចម្លាក់បុរាណទាំងនោះ ដោយព្យាយាមបកស្រាយ ។ ជាបឋម ដើម្បីបញ្ជាក់ការពាក់ព័ន្ធនឹងវត្តមាន របស់ជនបរទេសនៅលើទីក្រុងអង្គរធំ យើងសូមលើកកំណត់ហេតុ របស់លោកជីវ តាកួន នៅឆ្នាំ១២៩៧ មកបង្ហាញជាភស្តុតាង ។
កំណត់ហេតុមានចែងថា «នៅខែកក្កដា គេដុតអង្គរ(ដាល់អំបុក) នៅពេលស្រូវទុំ ដើម្បីជាតង្វាយចំពោះព្រះពុទ្ធអង្គ គេច្រៀងរាំរាល់ថ្ងៃនៅព្រះបរមរាជវាំង ដោយមានរាជទូតបរទេសចូលរួមយ៉ាងកុះករ ដែលអញ្ជើញមកមើលការជល់ជ្រូក ដំរី មាន់ ព្រមទាំងល្បែង ផ្សេងៗទៀត» ។
ខាងលើនេះ គឺជាតឹកតាងមួយ ប្រកបដោយលក្ខណៈប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលវិចិត្រករខ្មែរបុរាណចង់បង្ហាញដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយជ្រាប ដោយឲ្យតម្លៃយ៉ាងខ្ពស់ចំពោះវត្តមានរបស់ប្រទេសទាំងនោះ ដែលភាគច្រើនគឺជារាជទូត ដែលចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យទានជាតិ ក្នុងទឹកដីរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជារបស់ខ្លួន ។
ដើម្បីបញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់ថា មនុស្សទាំងនោះជាជនជាតិបរទេស ពោលគឺមិនមែនជាខ្មែរ វិចិត្រករខ្មែរនាសម័យនោះបានបង្ហាញនូវលក្ខណៈខុសគ្នាខាងរូបរាងកាយ ដូចជា ខាងស្លៀកពាក់ ឬការតុបតែងខ្លួនជាដើម ។ ក្នុងផ្នែកនេះជនជាតិចិន និងចាមទៀតសោត ក៏មានលក្ខណៈខុសប្លែកពីខ្មែរដែរ ។ ហើយតាមរយៈការស្រាវជ្រាវកន្លងមកយើងបានរកឃើញថា មានភស្តុតាងជាច្រើនដែលចង្អុលបង្ហាញថា ជនជាតិទាំងនោះគឺជាជនជាតិស៊ីត ឬអ៊ីរ៉ាន ។
ករណីដូចគ្នា គេក៏បានជួបប្រទះចម្លាក់ប្រភេទមនុស្សបែបនេះ ក្នុងស្ថានីយប្រវត្តិសាស្ត្រមួយចំនួននាសម័យបុរេអង្គរ ដូចជា នៅកម្ពុជាក្រោម នៅទីក្រុងអ៊ូថង និងនៅទីក្រុងមនឈ្មោះ ទ្វារវតី នៅម្ដុំនគរបឋមប្រទេសសៀម ព្រមទាំងនៅសម្បូរព្រៃគុក ឬឦសានបុរៈ ។
ក៏ប៉ុន្ដែក្នុងចំណោមបណ្ដាចម្លាក់ទាំងនោះ គេឃើញថា តឹកតាងដែលចាស់ជាងគេ គឺចម្លាក់នៅលើកាក់ដែលមានប្រភពពីអ៊ីរ៉ាន ដែលស្ថិតនៅក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី២-៣ នៃគ.ស ។ ដូច្នេះវត្តមានរបស់ពួកគេ ក៏មិនមែនជារឿងចៃដន្យនោះទេ ពីព្រោះខ្មែរធ្លាប់ស្គាល់ពួកអ៊ីរ៉ាននេះ តាំងពីដើមសម័យប្រវត្តិសាស្ត្រម្ល៉េះ ៕ (កែសម្រួលដោយ ៖ បុប្ផា)
ចែករំលែកព័តមាននេះ