ខេត្តបាត់ដំបង ៖ បច្ចុប្បន្នវត្តឈើខ្មៅ ត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ជាទីអារាមព្រះពុទ្ធសាសនាមួយដែលមានអាយុកាលជិត២០០ឆ្នាំមកហើយ ហើយរាល់អ្វីដែលបានបន្សល់ទុកនៅទីនោះ បាននឹងកំពុងតែធ្វើឲ្យមានការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងពីសំណាក់ក្រុមអ្នកទេសចរបរទេសទៅទស្សនាសំណង់ បុរាណដែលមានវ័យចំណាស់រាប់ទសវត្សរ៍មកហើយនោះ រួមទាំងទូកងឈើមួយដែលត្រូវបានរក្សាទុកនៅទីនោះ និងព្រះវិហារ…
ខេត្តបាត់ដំបង ៖ បច្ចុប្បន្នវត្តឈើខ្មៅ ត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ជាទីអារាមព្រះពុទ្ធសាសនាមួយដែលមានអាយុកាលជិត២០០ឆ្នាំមកហើយ ហើយរាល់អ្វីដែលបានបន្សល់ទុកនៅទីនោះ បាននឹងកំពុងតែធ្វើឲ្យមានការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងពីសំណាក់ក្រុមអ្នកទេសចរបរទេសទៅទស្សនាសំណង់ បុរាណដែលមានវ័យចំណាស់រាប់ទសវត្សរ៍មកហើយនោះ រួមទាំងទូកងឈើមួយដែលត្រូវបានរក្សាទុកនៅទីនោះ និងព្រះវិហារ សង់ឡើងពីដើមឈើខ្មៅ ដែលក្នុងមួយថ្ងៃៗមានភ្ញៀវទេសចរបរទេស មកទស្សនាមិនក្រោមពី១០០នាក់នោះឡើយ ។ នេះបើតាមការនិយាយប្រាប់ឲ្យដឹងពីលោក ម៉ក់ ស៊ីណា្ណរ៉ា អនុប្រធានមន្ទីរទេសចរណ៍ខេត្ត បាត់ដំបង ។
លោកបានឱ្យដឹងទៀតថា យើងជឿជាក់ថាក្នុងចំណោមវត្តបុរាណមួយចំនួននៅលើទឹកដីខេត្តបាត់ដំបង មានដូចជាវត្តកែវ វត្តដំរីស វត្តសំរោងក្នុង វត្តកំផែង និងវត្តជាច្រើនទៀត ប្របតាមមាត់ស្ទឹងសង្កែចុះមកតំបន់ទន្លេសាប ដែលលោកអ្នកប្រាកដជាធ្លាប់បានស្គាល់ច្បាស់ និងបានទៅដល់តែដោយឡែក សម្រាប់ទីអារាមវត្តឈើខ្មៅវិញ ភ្ញៀវទេសចរមួយចំនួនប្រាកដជាមិនដែលបានទៅឡើយ ។
ទាក់ទងនឹងការចង់ស្គាល់អំពីវិសាលភាពវត្តឈើខ្មៅនេះដែរ សព្វថ្ងៃយើងសង្កេតឃើញមានភ្ញៀវទេសចរ ដែលភាគច្រើនជាជនបរទេសនោះ នាំគ្នាទៅទស្សនាទីអារាមមួយនេះមិនដែលដាច់ ហើយពិតជាមិនគួរឲ្យជឿបន្ទាប់ពីបានមកដល់វត្តឈើខ្មៅដែលជាវត្តបុរាណមួយនៅខេត្តបាត់ដំបង ហើយនោះគេសង្កេតឃើញមានព្រះវិហារសាងសង់ឡើងអំពីឈើ ក្នុងទំហំតូចល្មមមួយដែលមានរាងខុសប្លែកពីព្រះវិហារដទៃ ហើយអ្វីដែលអ្នកទេសចរចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងនោះគឺព្រះវិហារនៅវត្តឈើខ្មៅនេះត្រូវបានគេដឹងថាបានកសាងឡើង អំពីដើមឈើកម្រម្យ៉ាងពណ៌ខ្មៅ ជាពិសេសនៅទីអារាមនេះ ក៏មានបន្សល់ទុកនូវទូក ងមួយដែលមានអាយុកាលស្មើនឹងព្រះវិហារផងដែរមានបារមីខ្លាំង ពេលចេញប្រណាំងមិនដែលចាញ់គេឡើយ តែអកុសល់ពេលកន្លងមកនេះមានដើមឈើបានរលំសង្កត់ ធ្វើឲ្យមានការខូចខាតជួសជុលមិនដូចដើមដល់
សព្វថ្ងៃនេះ ។
លោកតាសោម ឡុង អាយុ៨១ឆ្នាំ ប្រធានគណ ៈកម្មការវត្តនេះបានឲ្យដឹងថា តាមតំណាលចាស់ៗពីមុនមកមានស្តេច១អង្គ បានមកបន់ស្រន់នៅលើទីទួលនេះ នៅពេលបានឆ្លងកាត់ ហើយក្រោយមកស្តេចអង្គនោះបានចេញទៅបោះទីតាំងនៅលង្វែក ។ ជំនឿបន់ស្រន់ចេះតែមានសម្រាប់អ្នករស់នៅទីនេះ ហើយក៏មានលោកតាម្នាក់ឈ្មោះលោកតាសឿ មានអំណាច និងឬទ្ធបារមីខ្លាំង មិនខ្លាចពួកបារាំងដែលបានជិះកប៉ាល់មកទីនេះឡើយ បានកសាងបានជាបោដិពីពេលនោះមក(ប្រហែលឆ្នាំ១៨០៤) លុះលោកតាសុគត់ទៅ កូនចៅគាត់ឈ្មោះលោកតាគង់ និងលោកតាឡាច បន្តកសាងរៀបចំកន្លែងសម្រាប់គោរពបូជាតាមជំនឿសម័យនោះ សាងសង់បានព្រះវិហារចំណាស់មួយលេចត្រដែតឡើងនៅលើទីទួលមួយដែលអ្នកស្រុកហៅថា «ទួលអណ្តែត »ហើយនៅទីនោះគឺសម្បូរទៅដោយដើមឈើខ្មៅ ។
ចំណែក ព្រះវិហារវត្តឈើខ្មៅនេះធ្វើឡើងអំពីរុក្ខជាតិដើមឈើខ្មៅសុទ្ធសាធលេចឡើងនៅលើផ្ទៃទឹករដូវវស្សាប្រៀបបាននឹងប្រាសាទមួយនៅកណ្តាលតំបន់ព្រៃរនាម ហើយនៅវត្តឈើខ្មៅនេះដែរ គឺមិនមានសមិទ្ធផលពុទ្ធសាសនាអ្វីកើតឡើងច្រើនទៀតនោះទេ ពីព្រោះទីនោះជាព្រៃរនាមឆ្ងាយពីខេត្តតែគេតែងនិយាយប្រាប់ទៀតថា បើទោះបីជាវត្តឈើខ្មៅនៅដាច់ស្រយាលក៏ពិតមែន ក៏ប៉ុន្តែជារៀងរាល់ថ្ងៃគេតែងតែឃើញមានជនបរទេសធ្វើដំណើរមកកាន់ វត្តឈើខ្មៅនេះជាហូរហែ ។
ជាពិសេសនៅ រដូវទឹកឡើងពួកគេជិះទូកទស្សនាព្រៃរនាមនិងសំណង់ព្រះវិហារលិចឡើងកណ្តាលផ្ទៃទឹករនាមនៃមាត់បឹងទន្លេសាប ក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ហើយប្រសិនបើយើងក្រឡេកមកមើលទិដ្ឋភាពរួមនៅវត្តឈើខ្មៅនេះដែរគឺឃើញថាមានសភាពធម្មជាតិខៀវ ស្រងាត់នៅជុំវិញ មានដើមឈើតូចធំពិសេសដើមឈើខ្មៅដុះចោលជាម្លប់យ៉ាងត្រជាក់ទទួលរាក់ទាក់ទៅរកអ្នកដែលបានមកដល់ និងមានព្រៃជំរកសត្វព្រែកទាល់ដែលមាននៅជិតវត្តនេះផងដែរ។
លោកតាសោម ឡុង បានអំពាវនាវថា សូមពុទ្ធបរិស័ទ ឬសប្បុរសជន គ្រប់អាជ្ញាធរជួយជំរុញរៀបចំថែរក្សាវត្តឈើខ្មៅសាងសង់បន្តទៀតលើទីទួលមួយនេះ ដើម្បីអូសទាញភ្ញៀវទេសចរបន្ថែមទៀត ព្រោះទេសភាពស្អាតទាំងខែប្រាំង និងវស្សា ដែលពីអតីតកាលមក ទីទួលនេះ គឺជាទួលស័ក្តិសិទ្ធិនៅក្នុងកណ្តាលតំបន់ព្រៃរនាមដៃបឹងទន្លេសាប ទោះបីជាមានទឹកជំនន់ធំប៉ុណ្ណា ក៏ទីទួលដែលសាងសង់ព្រះវិហារនេះពុំដែលលិចទ្បើយ ។ (សម្រួលដោយ៖ ស្រីណា)
ចែករំលែកព័តមាននេះ