ខេត្តបាត់ដំបង ៖ វត្តសំរោងក្នុង គឺជាវត្តមួយដែលមានអាយុកាលចាស់ជាងគេក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិសំរោងក្នុង ឃុំសំរោងក្នុង ស្រុកឯកភ្នំ ខេត្តបាត់ដំបង ស្របតាមដងស្ទឹងសង្កែត្រើយខាងកើត តាមដងផ្លូវក្រាលកៅស៊ូ១ខ្សែ…
ខេត្តបាត់ដំបង ៖ វត្តសំរោងក្នុង គឺជាវត្តមួយដែលមានអាយុកាលចាស់ជាងគេក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិសំរោងក្នុង ឃុំសំរោងក្នុង ស្រុកឯកភ្នំ ខេត្តបាត់ដំបង ស្របតាមដងស្ទឹងសង្កែត្រើយខាងកើត តាមដងផ្លូវក្រាលកៅស៊ូ១ខ្សែ មានចម្ងាយជាង៥គីឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្ត។
វត្តបុរាណខាងលើនេះមានផ្ទៃដីសរុប២៩, ៩៣៧ម៉ែត្រក្រឡា ដែលមានព្រំប្រទល់ខាងកើតទល់នឹងមាត់អូរសំរោងក្នុង ខាងជើងទល់នឹងអនុវិទ្យាល័យសំរោងក្នុង និងភូមិអ្នកស្រុក ខាងត្បូងទល់នឹងភូមិអ្នកស្រុក និងខាងលិចទល់នឹងវាលស្រែឈ្មោះវាលកោះ កសាងក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៧០៧ ដែលរៀបចំកសាងដោយព្រះសង្ឃធុតង្គមួយអង្គព្រះនាម «ជ័យ» ដោយដំបូងឡើយធ្វើពីឈើ តែក្រោយមកបានសាងសង់ពីឥដ្ឋបូកបាយអ ប្រក់ក្បឿង សសរឈើ។
បើយោងតាមលោក ហួត របៀប បានអោយដឹងថា លោកព្រឹទ្ធាចារ្យ ប៉ក់ គឺជាមនុស្សសំខាន់បំផុតក្នុងឃុំ និងជាអ្នកពូកែចងចាំ បានមានប្រសាសន៍ថា វត្តសំរោងក្នុង កកើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ជូត សំរឹទ្ធិស័ក្តិ គ.ស ១៧០៧ ដោយវត្តនេះបានដាក់ឈ្មោះតាមដើមសំរោងធំមួយ ដែលមានអង្កត់ផ្ចិត២ម៉ែត្រ ហើយជាកន្លែងដែលធុតង្គជ័យតាំងអាស្រម ហើយបន្ទាប់មកក្លាយជាកន្លែងស័ក្កិសិទ្ធិសំរេចបំណងបន់ស្រន់តាមអបិយជំនឿរបស់អ្នកមុខអ្នកការ និងប្រជាពលរដ្ឋរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
ព្រះវិហារចំណាស់ខាងលើដែលបានសាងសង់នៅក្នុងវត្តសំរោងក្នុង នាពេលសព្វថ្ងៃនេះ គឺត្រូវបានសាងសង់ឡើងក្នុងឆ្នាំ១៨៩០ ជំនួសព្រះវិហារចាស់មុន ដែលសង់អំពីឈើសុទ្ធ ដោយលោកម្ចាស់ កថាថននុង និងកសាងដោយទ្រព្យធនលោកម្ចាស់នាយព្រះឃ្លាំងម៉ៅ លោកជំទាវ អីង ត្រូវជាឳពុកក្មេកលោកម្ចាស់ កថា ថន ឈុំ ជាស្តេចត្រាញ់ចុងក្រោយនៃខេត្តបាត់ដំបង សម្រាប់ព្រះសង្ឃធ្វើឧបោសថកម្ម កឋិនកម្ម បរិវាសកម្ម និងឩប្បសម្បទាកម្ម ព្រមទាំងធ្វើកិច្ចក្នុងវត្តព្រឹកល្ងាច ដោយនៅផ្នែកខាងក្នុងព្រះវិហារមានដាក់តម្កល់ពុទ្ធបដិមាដ៏សំខាន់មួយ មានព្រះនាមអង្គជីរ៍។ នៅឆ្នាំ១៨៨៧ ព្រះគ្រូចៅអធិការទី៧ នៃវត្តសំរោងក្នុង បាន កសាងប្រាសាទឥដ្ឋមួយ ដើម្បីតម្កល់អដ្ឋិធាតុព្រះចៅអធិការវត្តជំនាន់មុនៗ ។
នៅសម័យខ្មែរក្រហម ១៩៧៥ ដល់១៩៧៩ វត្តសំរោងក្នុង ត្រូវបានរងគ្រោះខ្ទេចខ្ទាំដោយរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត គ្រប់គ្រង ហើយចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧៦ វត្តសំរោងក្នុងត្រូវបានប្រែក្លាយពីបូជនីយដ្ឋាន មកជាគុករបស់ខ្មែរក្រហម ទាំងស្រុង និងព្រះសង្ឃក្នុងវត្តទាំងអស់ត្រូវបានចាប់ផ្សឹក ហើយបង្ខំអោយធ្វើការងារផ្សេងៗជាទម្ងន់ ដូចជា ជីកប្រឡាយ (សព្វថ្ងៃអ្នកស្រុកហៅថាប្រឡាយលោក)។
តាមសំដីអ្នកស្រុកដែលត្រូវខ្មែរក្រហមចាប់មកឃុំក្នុងវត្តនេះ ដែលនៅរស់រានមានជីវិត បានអោយដឹងថា សាលាឆានត្រូវបានធ្វើជាគុក សម្រាប់ដាក់អ្នកទោសកម្រិតស្រាល រឺឯសាលាធម្មសភា ត្រូវបានធ្វើជាកន្លែងឃុំឃាំងអ្នកទោសបុរសកម្រិតធ្ងន់ ហើយព្រះវិហារសម្រាប់ដាក់អ្នកទោស ដែលភាគច្រើនជាស្ត្រី ហើយកុដិឈើធំមួយខ្នងនៅក្បែរព្រះវិហារថ្មី ជាកន្លែងស្នាក់នៅរបស់ខ្មែរក្រហម ចំណែកអាគារមួយចំនួនទៀត ត្រូវបានប្រើជាកន្លែងធ្វើទារុណកម្ម និងសួរចម្លើយ ។
ប្រជាជនស្លូតត្រង់ជាច្រើនត្រូវបានខ្មែរក្រហមសម្លាប់ និងទម្លាក់ក្នុងរណ្តៅនៅចន្លោះឆ្នាំ ១៩៧៥-១៩៧៩ លលាដ៍ក្បាល និងអដ្ឋិធាតុប្រមាណ ១០០៨ នាក់ ត្រូវបានគេជីកកកាយពីរណ្តៅ ហើយប្រមូលទុកក្នុងស្តូប សម្រាប់រំលឹកដល់មហាសោកនាដកម្មដ៍ឈឺចាប់ និងខ្លោចផ្សាបំផុតរបស់ប្រជាជនខ្មែរ និងឧទ្ទិសដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធអ្នកដែលបាត់បង់ជីវិតនាសម័យនោះ ។ ក្រោយសម័យខ្មែរក្រហមដួលរលំ វត្តសំរោងក្នុងត្រូវបានរំដោះនៅថ្ងៃទី ១៣ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ។
យោងតាមមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ក្រោយពេលរបបខ្មែរក្រហមដួលរលំ មានរណ្តៅសាកសពសរុបចំនួន១០០រណ្តៅ នៅជុំវិញបរិវេណវត្តសំរោងក្នុង សព្វថ្ងៃនេះ ។
បច្ចុប្បន្ននេះពុទ្ធបរិស័ទ បានរួបរួមគ្នាកសាងបានព្រះវិហារថ្មីមួយទៀតក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្តេចក្រឡាហោម ស ខេង ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ព្រមទាំងក្រុមការងារក្នុងស្រុក និងសប្បុរសជនក្នុង ក្រៅប្រទេសដែលធ្លាប់បានឆ្លងកាត់ការលំបាកនៅទីនេះកាលពីសម័យខ្មែរក្រហម ដើម្បីរក្សាសក្ខីភាព រំលឹកអនុស្សាវរីយ៍នៃប្រវត្តិសាស្ត្រជូរចត់ដែលបានបន្សល់ទុកមកឲ្យក្មេងជំនាន់ក្រោយបានយល់ដឹងបន្តទៅទៀត ៕ (កែសម្រួលដោយ ៖ ធីតា)
ចែករំលែកព័តមាននេះ