រាជធានីភ្នំពេញ ៖ ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ បានចេញសេចក្តីប្រកាសភ្លាមៗក្រោយប៉ុន្មានម៉ោងដែលល្ខោនខោលរបស់បុព្វបុរសខ្មែរ ត្រូវបានចុះបញ្ជីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីនៃមនុស្សជាតិរបស់អង្គការយូណេស្កូ នៅថ្ងៃទី២៨ វិច្ឆិកា ។ នេះជាព័ត៌មានគួរឲ្យរំភើប និងអបអរសាទរសម្រាប់កូនចៅប្រជាជាតិខ្មែរទូទាំងប្រទេស ដែលមានមោទនភាពបំផុត ខណៈពេលមុននេះ ជម្លោះឆ្លងដែនមួយបានពុះកញ្ជ្រោលខណៈដែលប្រទេសថៃ ក៏មានបំណងយកល្ខោនខោលខ្មែរនេះទៅចុះបញ្ជីថា ជារបស់ខ្លួនដែរ ។
តាមការប្រកាសរបស់ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈបានសរសេរថា ក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈមានកិត្តិយសសូមជម្រាបជូនសាធារណជន និងប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់មេត្តាជ្រាបថា នាថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី១៣ នៃគណៈកម្មការអន្តររដ្ឋាភិបាលសម្រាប់ការការពារបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីរបស់អង្គការយូណេស្កូនៅទីក្រុងព័រល្វី សាធារណរដ្ឋម៉ូរីស បានអនុម័តយល់ព្រមចុះល្ខោនខោល ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីនៃមនុស្សជាតិតាមសេចក្តីសម្រេច Decision១៣.COM.១០.a.៣ ។
ការសម្រេចរបស់គណៈកម្មការអន្តររដ្ឋាភិបាលនៃអង្គការយូណេស្កូនាពេលនេះ គឺជាមោទនភាពជាតិ
ដ៏ធំធេងថ្មីមួយទៀត ដែលកើតចេញពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំប្រកបដោយគតិបណ្ឌិតរបស់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលជានិច្ចកាលតែងផ្តល់អាទិភាពខ្ពស់ចំពោះបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ជាតិ ។
ក្រោមការយកចិត្តទុកដាក់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល និងការខិតខំពុះពារចូលរួមយ៉ាងសកម្មពីថ្នាក់ដឹកនាំមន្ត្រីរាជការ ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ ដោយមានកិច្ចសហការគាំទ្រយ៉ាងផុសផុលពីសិល្បករ អង្គការសមាគម សង្គមស៊ីវិល ក្នុងវិស័យសិល្បៈវប្បធម៌ និងការជួយគាំទ្រលើកទឹកចិត្តពីមហាជន ប្រជា
ជន និងស្រទាប់យុវជនកម្ពុជាទាំងមូល ទើបយើងទទួលបាននូវលទ្ធផលជោគជ័យនៃការដាក់បញ្ចូលល្ខោនខោលនៅក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីនៃមនុស្សជាតិដ៏ត្រចេះត្រចង់នាពេលនេះ ។
បេតិកភណ្ឌវប្បធម៌រូបី និងអរូបីរបស់ជាតិយើង បានរួមចំណែកធ្វើឲ្យកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាល្បីរន្ទឺនៅលើឆាកអន្តរជាតិ ព្រមទាំងជាតួអង្គមួយដ៏លេចធ្លោនៅលើវេទិកាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកថែមទៀតផង ។
ល្ខោនខោល«វត្តស្វាយអណ្ដែត»ត្រូវបានអង្គការ UNESCO ដាក់ក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌដែលត្រូវការសង្គ្រោះបន្ទាន់នាអំឡុងនៃសម័យប្រជុំលើកទី១៣ នៃគណៈកម្មាធិការអន្តររដ្ឋាភិបាលសម្រាប់ការថែរក្សាបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីនៅមជ្ឈមណ្ឌល Swami Vivekananda International Convention Centre (SVICC) ក្រុង Port Loiuis ប្រទេសម៉ូរីស នៅថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកានេះ ។
គួររម្លឹកផងដែរថា ប្រទេសកម្ពុជាបានស្នើសុំចុះបញ្ជីល្ខោនខោលវត្តស្វាយអណ្តែត កាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៧ ។ ប្រតិភូកម្ពុជា ដែលបានចូលរួមក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី១៣ នៃគណៈកម្មាធិការអន្តររដ្ឋាភិបាលសម្រាប់ការថែរក្សាបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីមានលោកជំទាវ ភឿង សកុណា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ លោក កេត សាផាន់អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ លោកស្រី Helen Jarvis និងលោក Teruo Jinnai ដែលជាទីប្រឹក្សារដ្ឋាភិបាល មន្ត្រីជំនាញនិងតំណាងកម្ពុជាប្រចាំយូណេស្កូ៥រូបទៀត ។
ល្ខោនខោលជាប្រភេទល្ខោនយ៉ាងចំណាស់មួយក្នុងចំណោមទម្រង់សិល្បៈទស្សនីយភាពនៅកម្ពុជា ដែលមាននៅដើមសម័យអង្គរ ។ គេជឿថា ល្ខោនដែលពាក់មុខខ្មុកសំដែងនេះ កើតឡើងនាអំឡុងសតវត្សទី៩ ដោយសំអាងលើចម្លាក់នៅជញ្ជាំងប្រាសាទអង្គរវត្ត ។ ល្ខោនខោលត្រូវបានអភិវឌ្ឍដោយបុរសទាំងស្រុងក្នុងការរាំ ប្រចាំនៅព្រះរាជវាំងបុរាណខ្មែរ ។
ហេតុផលដែលពិតប្រាកដនៅតែមិនទាន់ដឹងច្បាស់ ប៉ុន្តែអ្នកស្រាវជ្រាវបានបង្ហាញថា ដោយសារការដុះដាលនៃសាសនាធ្វើឲ្យសាសនាព្រាហ្មណ៍មានជម្លោះជាមួយសាសនាព្រះពុទ្ធក្នុងរាជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ (១២៤៣-១២៩៥) ។ ក្នុងនោះមាននារីរបាំជាច្រើនត្រូវបានសម្លាប់និងធ្វើជាស្រីកំណាន់ ដូច្នេះទើបមានការហ្វឹកហាត់អ្នករបាំបុរសដើម្បីបង្កើតរបាំនេះ ផ្អែកទៅលើលទ្ឋិអ្នកកាន់សាសនាព្រះពុទ្ធ ។
រឿងមួយទៀតដែលជាក់លាក់អំពីការសម្ដែងដោយល្ខោនខោលគឺរឿងរាមកេរ្តិ៍ដែលជារឿងព្រេងរបស់ខ្មែរសម័យរាមាយណៈ ។ ការសម្ដែងរួមបញ្ចូលនូវការប្រាប់អំពីអ្នកនិទានរឿង ដែលដើរតួសំខាន់ក្នុងការសម្ដែងនិងវង់ភ្លេងបុរាណគឺវង់ភ្លេងពិណពាទ្យ ។ បន្ទាប់ត្រូវបែកខ្ញែកដោយសារសង្គ្រាមនៅសល់តែមួយក្រុមគឺនៅវត្តស្វាយអណ្ដែតចំងាយ១៥គីឡូម៉ែតពីទីក្រុងភ្នំពេញ ។ ក្រុមថ្មីពីរទៀតបានចាប់ផ្តើមក្នុងសង្គ្រាមរួមមានក្រុមកំពង់ធំ និងក្រុមល្ខោនជាតិ ដែលមកពីមន្ទីរវិចិត្រសិល្បៈ និងក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ល្ខោនខោលក៏ជាផ្នែកមួយនៅក្នុងតារាងកាលវិភាគសិក្សានៅសកលវិទ្យាល័យវិចិត្រសិល្បៈផងដែរ ។
គិតត្រឹមខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨នេះ សម្បត្តិវប្បធម៌រូបីនិងអរូបីរបស់កម្ពុជាចំនួន៨ បានចុះបញ្ជីជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកហើយ ។ក្នុងនោះល្ខោនខោលរបស់កម្ពុជា ទើបតែសម្រេចបញ្ចូលក្នុងបញ្ជីរបស់អង្គការយូណេស្កូនៅថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨នេះ ។ ខាងក្រោមនេះជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់កម្ពុជា បានកត់ត្រាចូលក្នុងបញ្ជីរបស់អង្គការយូណេស្កូ ៖
១-តំបន់អង្គរវត្ត (សម្បត្តិវប្បធម៌រូបី) ៖ ចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក នៅថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩២ ។
២-របាំព្រះរាជទ្រព្យ (អរូបី) ៖ ចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក នៅថ្ងៃទី៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៣ ។
៣-ល្ខោនស្រមោលស្បែក ឬល្ខោនស្បែកធំ (អរូបី) ៖ ចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៅថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៥ ។
៤-ប្រាសាទព្រះវិហារ (រូបី) ៖ ចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៅថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ ។
៥-ល្បែងទាញព្រ័ត្រ (អរូបី) ៖ ចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក នៅថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៥ តែកម្ពុជា ជាសមាជិកមួយក្នុងចំណោម៤ប្រទេស ដែលមានល្បែងស្រដៀងគ្នានេះ រួមមាន កូរ៉េខាងត្បូង វៀតណាមនិងហ្វីលីពីនផងដែរ ។
៦-ចាប៉ីដងវែង (អរូបី) ៖ ចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៅថ្ងៃទី៣០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៦ ។ ឧបករណ៍ភ្លេងបុរាណខ្មែរ១នេះស្ថិតក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌអរូបី ដែលត្រូវការសង្គ្រោះបន្ទាន់ ។
៧-ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក (រូបី) ៖ ចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក នៅថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧ ។ ការសម្រេចនេះធ្វើឡើងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកលើកទី៤១ នៅទីក្រុង Krakow ប្រទេសប៉ូឡូញ ។
៨-ល្ខោនខោល (អរូបី) ៖ ល្ខោនខោលបានបញ្ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីនៃមនុស្សជាតិរបស់អង្គការយូណេស្កូនៅទីក្រុងព័រល្វី សាធារណរដ្ឋម៉ូរីនៅថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ