រាជធានីភ្នំពេញ៖បើនិយាយពីអ្នកជំនាញលេងឧបករណ៍តន្ត្រីបុរាណខ្មែរ ជាពិសេសទ្រប្រហែលជាគ្មានអ្នកណាមួយអាចប្រៀបផ្ទឹមជាមួយលោកយន់ សុធារ៉ា ឬយន់ ធារ៉ា បានទេ ។ លោកបានចាប់ជំនាញនេះតាំងពីអាយុ៨ឆ្នាំ ជាមួយឪពុកម្តាយជាសិល្បករបុរាណ។ លោកយន់…
រាជធានីភ្នំពេញ៖បើនិយាយពីអ្នកជំនាញលេងឧបករណ៍តន្ត្រីបុរាណខ្មែរ ជាពិសេសទ្រប្រហែលជាគ្មានអ្នកណាមួយអាចប្រៀបផ្ទឹមជាមួយលោកយន់ សុធារ៉ា ឬយន់ ធារ៉ា បានទេ ។ លោកបានចាប់ជំនាញនេះតាំងពីអាយុ៨ឆ្នាំ ជាមួយឪពុកម្តាយជាសិល្បករបុរាណ។
លោកយន់ សុធារ៉ា ត្រូវបានតែងតាំងជាព្រឹទ្ធបុរសរងមហាវិទ្យាល័យតូរ្យតន្ត្រីនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈក្នុងឆ្នាំ១៩៩៦ ។ បើតាមប្រវត្តិនៅឆ្នាំ១៩៧២ លោកធារ៉ា បានផ្លាស់ពីស្រុកកណ្តាលស្ទឹង ខេត្តកណ្តាល មករស់នៅភ្នំពេញជាមួយនឹងឪពុក និងបងប្រុសម្នាក់ ហើយបានផ្លាស់ការសិក្សាពីសាលាឯកជនមួយទៅសាលាបាក់ទូក និងបន្តការសិក្សានៅសាលាមធ្យមសិក្សាវិចិត្រសិល្បៈនៅឆ្នាំ១៩៧៣។
ដើម្បីរួចជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម លោកយន់ធារ៉ា បានផ្លាស់ឈ្មោះពីយន់ សុធារ៉ា ដែលគេស្គាល់ច្បាស់ថា ជាតន្ត្រីករមួយរូបមកជាយន់ ខៀន វិញ ។
ក្រោយពីរបបខ្មែរក្រហមដួលរលំ លោកយន់ សុធារ៉ា បានរៀនបន្តរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៣ ក៏ចប់ថ្នាក់បាក់ឌុប និងបានបន្តថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រនៅពេលដែលកម្ពុជាទើបបើកថ្នាក់ឧត្តមសិក្សាផ្នែកតូរ្យតន្ត្រីនៅឆ្នាំ១៩៨៨ និងបញ្ចប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រមួយទៀតនៅឆ្នាំ១៩៩៥ ផ្នែកជាតិពិន្ទុតូរ្យតន្ត្រីវិទ្យា ។
លោកយន់ ធារ៉ា សិល្បករផ្នែកតន្ត្រីបុរាណរូបនេះចាប់កំណើតនាថ្ងៃទី៥ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៥៨ នៅខេត្តកណ្ដាល ។ បច្ចុប្បន្នលោកមានតួនាទីជាអគ្គនាយករងផ្នែកបច្ចេកទេសនៅក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ ។ ក្រៅពីមុខនាទីជាអគ្គនាយករង លោកក៏ជាសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកតូរ្យតន្ត្រីបុរាណនៅសាកលវិទ្យាល័យវិចិត្រសិល្បផងដែរ ។
លោកយន់ ធារ៉ា បានរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាមួយនឹងលោកស្រីសុខ សុភី ហើយមានកូនស្រីម្នាក់ និងកូនប្រុសចំនួន២នាក ។ ក្នុងចំណោមកូនទាំងបី មិនមានកូនណាម្នាក់មានជំនាញប្រើឧបករណ៍ទ្រដូចលោកទេ ។ កូនស្រីរបស់លោកម្នាក់ឈ្មោះពុំធារ៉ា ចិន្តា មាននិស្ស័យខាងសិល្បៈ ហើយក្លាយជានាដការបាំបុរាណ បានបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រផ្នែកដឹកនាំការសម្ដែងរបាំបុរាណពីសាកលវិទ្យាល័យវិចិត្រសិល្បៈ ។
លោកយន់ ធារ៉ា ធ្លាប់ឲ្យដឹងថា «បច្ចុប្បន្នយុវវ័យហាក់មិនសូវជាចាប់អារម្មណ៍លើតន្ត្រីបុរាណច្រើនឡើយ ដោយសារកត្តាវិវឌ្ឍនៃសង្គម។ មិនថានៅប្រទេសណាក៏ដោយ លំហូរវប្បធម៌បរទេសរមែងជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមាន និងធ្វើឲ្យកែប្រែទំនៀមទម្លាប់ ខ្លះៗជាពុំខាន ហើយការប្រគំតូរ្យតន្ត្រីក៏តាមនោះផងដែរ ។ សំខាន់បំផុត យុវជនសម័យបច្ចុប្បន្ន ចូលចិត្តចាប់យកអ្វីដែលថ្មី និងទាន់សម័យ ។
ជាទូទៅការស្រឡាញ់ចូលចិត្ដអ្វីមួយ វាអាស្រ័យចម្បងលើការបណ្ដុះគំនិត បន្ដិចម្ដងៗ។ យើងចូលចិត្តមើលបាល់ទាត់ដោយសារតែយើងចេះលេងវា យ៉ាងណាមិញ ឧបករណ៍ភ្លេងបុរាណខ្មែរមានអត្ថន័យយ៉ាងណា វាអាស្រ័យលើការយល់ដឹងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ »។
លោកយន់ ធារ៉ា បានលើកឡើងថា បើទោះបីជាបច្ចុប្បន្នយុវវ័យហាក់មិនសូវចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងលើឧបករណ៍តន្ត្រីបុរាណខ្មែរក៏ដោយ ប៉ុន្តែតន្ត្រីបុរាណនឹងមិនបាត់បង់ឡើយ ដោយសារតែបរទេសមានការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង និងតែងតែអញ្ជើញអ្នកជំនាញភ្លេងខ្មែរឲ្យទៅប្រគំក្នុងកម្មវិធី ផ្សេងៗនៅបរទេសជាមួយនឹងអ្នកភ្លេងបរទេស ។
ទន្ទឹមនឹងការអភិវឌ្ឍ លោកក៏រំពឹងផងដែរថា លក្ខណៈដើមនៃភ្លេងបុរាណនឹងត្រូវអភិរក្សផងដែរតាមរយៈការចងក្រងរក្សាទុកឯកសារបទភ្លេងបុរាណខ្មែររាប់ពាន់បទទុកនៅក្រសួងវប្បធម៌ ដែលមានដូចជាភ្លេងមហោរីជិត៥០០បទ បាសាក់ជាង១០០បទ យីកេ ១០០បទ ព្រមទាំងប្រភេទភ្លេងបុរាណ ផ្សេងៗទៀតដូចជាអាយ៉ៃ អាប៉េ និងពិណពាទ្យជាដើម។
លោកយន់ សុធារ៉ា បាននិយាយកាលពីពេល ថ្មីៗកន្លងមកថា ដើម្បីឲ្យតន្ត្រីបុរាណខ្មែររស់រានបន្តទៀត គឺត្រូវផ្សព្វផ្សាយឲ្យកាន់ច្រើន ក៏ដូចជាថតចូលស៊ីឌី និងចងក្រងជាឯកសារទុក ចែកចាយដោយឥតគិតថ្លៃដល់បណ្តាផ្សារ ធំៗ ដើម្បីឲ្យជួយបញ្ជ្រាបបទភ្លេងបុរាណខ្មែរទៅដល់សាធារណជនឲ្យស្គាល់កាន់តែច្បាស់ និងចែកចាយទៅដល់មន្ទីរខេត្ត ស្រុកនានាឲ្យជួយផ្សព្វផ្សាយបន្តផងដែរ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ