ដោយសារកម្ពស់អរិយធម៌ និងវប្បធម៌ជាតិរីកដុះដាលកាន់តែប្រសើរឡើងធ្វើឱ្យជីវភាពនៃសង្គមមនុស្សរកឃើញរបស់មូយជាគ្រឿងសម្គាល់សម្រាប់ចំណាំនូវអំពើល្អរបស់មនុស្សទុកនិយាយតមកខាងក្រោយទៀតនោះគឺឈ្មោះដ៏ពីរោះពិសានេះឯង ។
អីុចឹងហើយទើបអ្នកប្រាជ្ញរាជបណ្ឌិត្យគេនាំគ្នាគ្នាន់គ្នេរអំពីរឿងឈ្មោះនេះណាស់ មិនធ្វេសប្រហែសសោះឡើយ ដែលចាត់ថា ជាចំណែកមួយនៃវប្បធម៌ និងអរិយធម៌ជាតិដោយពិត ។
ប្រជាជនខ្មែរ ជាជាតិមួយទទួលវប្បធម៌ អរិយធម៌ចម្រុះដែលជាកេរពីដូនតារបស់ខ្លួន មានសុចរិតភាព និងសេចក្តីថ្លៃថ្នូរណាស់ ហើយក៏តែងយកអំពើល្អរបស់ខ្លួនទៅប្រយុទ្ធជាញឹកញាប់ជាមួយអំពើអាក្រក់។ ថែមទាំងមិនបណ្តោយឱ្យចាញ់បុគ្គលទុច្ចរិត ដោយអំពើសុចរិតរបស់ខ្លួនឡើយ ។ ក្នុងសម័យដ៏ទំនើបយើងនេះអ្នកដែលមានការចាប់អារម្មណ៍ចំពោះអត្ថន័យរបស់ឈ្មោះដែលមានតួយ៉ាងដូចជាថា តើយើងត្រូវដាក់ឈ្មោះឱ្យកូនរបស់យើងថា យ៉ាងម៉េច ឬឈ្មោះអ្វី ដើម្បីឱ្យមានន័យល្អ ឧទាហរណ៍ បើហៅខ្លីឬហៅកាត់ក៏ពីរោះ ហៅវែងក៏ពីរោះ ហៅពេលស្រឡាញ់ក៏ពីរោះ ឬហៅពេលខ្នាញ់ ពេលខឹងក៏មិនឮសូរអាក្រក់ពេក ដូច្នេះជាដើម សុទ្ធតែត្រូវបានមាតាបិតាទាំងឡាយរិះគិតច្រើនថ្ងៃ ឬរហូតដល់យកចំណុចនេះទៅសួរយោបល់ពីចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ គ្រូបាធ្យាយទៀតផង ។
កុលបុត្រខ្មែរដែលហៅម្យ៉ាងទៀតថា ខេមរបុត្តនេះមានអម្បូរថ្លៃថ្នូរណាស់ ហើយបើយើងរាប់ពីសម័យមហានគរមក ខ្មែរមានឈ្មោះល្អៗ និងមានអត្ថន័យពីរោះជាប់ចិត្តពន់ពេក ។ នេះក៏អាស្រ័យដោយការរកឈ្មោះដាក់ឱ្យបុត្រធីតាទាំងឡាយសុទ្ធតែស្របនៅតាមតម្រាក្បួនច្បាប់ ឬហៅម្យ៉ាងទៀតថា មើលទៅតាមពេលវេលា និងថ្ងៃ ខែឆ្នាំ ដែលបុត្រធីតាប្រសូតមកប្រកបដោយបុគ្គលិកលក្ខណៈសិរីមង្គលមហាប្រសើរ ពីព្រោះឈ្មោះទាំងឡាយបើតាមក្បួនពីព្រេងព្រឹទ្ធបានប្រាប់ថាៈ
១-ឱ្យយើងដាក់ទៅតាមកម្លាំងព្រះអាទិត្យ (កម្លាំងថ្ងៃ) និងកម្លាំងព្រះចន្ធ ហៅថា កម្លាំងខែ ហើយឱ្យបូកបញ្ចូលជោគជតារាសីរបស់ថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំនៃកំណើតបុត្រធីតានោះផង ។
២-គិតអំពីភេទ ប្រុស ឬស្រី ផងដែរ
ខាងក្រោមនេះជាឈ្មោះមួយចំនួនដែលភាគច្រើនពីរោះស្តាប់ និងមានអត្ថន័យគួរឱ្យល្អផងដែរ ដូចជា៖
ឈ្មោះកណិការ, កង, ខេមរា, ខេមរិន្ទ, ពិសិដ្ឋ, ពិសី, បូណ៌មី, សុគន្ធា, ចំណាន, ចំណាប់, ប្រសិទ្ធ, ពិចិត្រ, ពិដោរ, សង្ហារ, សម្បត្តិ, សំណាង, សុភាព, គន្ធា, វិសុទ្ធ, លំអង, សារិន្ទ … ។
ព្រោះហេតុដូច្នេះ បំណាច់មានបុណ្យបានកើតមកជាមនុស្សគួរតែទទួលបានឈ្មោះមួយដែលតំណាងឱ្យអំពើល្អ ជាផលប្រយោជន៍ដែលខ្លួនបានកសាងទុកមកនោះជាឈ្មោះពីរោះស្តាប់ និងមានន័យល្អ អ្នកផងគេចូលចិត្តនិយាយដល់ និងងាយនឹកឃើញញឹកញាប់ ។
ឈ្មោះដែលមានន័យពីរោះ មិនត្រឹមតែលើកកម្រិតជីវភាពសង្គមនោះៗប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែគឺបានផ្តល់នូវសម្រស់ចំពោះអក្សរសីល្ប៍ជាមរតកជាតិ សម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយទទួលអារម្មណ៍ល្អ ពេលបានអានឈ្មោះក្នុងទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រ ឬអត្ថបទសិក្សាទាំងឡាយ ។ បណ្ឌិតបានពោលថា របស់ដែលធ្ងន់បំផុត ក៏គឺជីវិតដែលមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះនេះឯង ។
ស្រង់ពីតម្រានាមគ្គហណមង្គល
ចែករំលែកព័តមាននេះ