រាជធានីភ្នំពេញ ៖ ក្នុងពេលបណ្តាផលិត កម្មក្នុងស្រុកកំពុងតែផលិតបទចម្រៀងចង្វាក់ ញាក់ទទ្រាក់ទទ្រើកយ៉ាងផុសផុលជាងចង្វាក់ប្រពៃណី សម្រាប់ឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីនោះ មហាជនបានសម្តែងការមិនពេញចិត្ត ។ ជាអ្នកភូមិចាស់ទុំម្នាក់នៅភូមិមួយនាស្រុកកៀនស្វាយលោកសាវន បានលើកឡើងកាលពីពេលថ្មីៗកន្លងមកថា…
រាជធានីភ្នំពេញ ៖ ក្នុងពេលបណ្តាផលិត កម្មក្នុងស្រុកកំពុងតែផលិតបទចម្រៀងចង្វាក់ ញាក់ទទ្រាក់ទទ្រើកយ៉ាងផុសផុលជាងចង្វាក់ប្រពៃណី សម្រាប់ឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីនោះ មហាជនបានសម្តែងការមិនពេញចិត្ត ។
ជាអ្នកភូមិចាស់ទុំម្នាក់នៅភូមិមួយនាស្រុកកៀនស្វាយលោកសាវន បានលើកឡើងកាលពីពេលថ្មីៗកន្លងមកថា «បច្ចុប្បន្នបទសម័យឥឡូវដែលគេហៅចង្វាក់បែកស្លុយស្អីគេនោះ ខ្ញុំហាក់ស្តាប់មិនចូលត្រចៀកឡើយ ដោយសារតែខ្ញុំនិយមតែបទ ពីដើមៗ។ បទសម័យនេះស្តាប់បានភាគច្រើនតែយុវវ័យប៉ុណ្ណោះ ព្រោះវាជាចង្វាក់បែបថ្មី ហើយស្តាប់ទៅវាសប្បាយ ខុសប្លែកពីបទពីដើមដែលមានមនោសញ្ចេតនា និងលន្លង់លន្លោចច្រើន»។
ដោយឡែកសម្រាប់បទលក្ខណៈប្រពៃណីវិញត្រូវលោកសាវន លើកឡើងថា នៅមុនបុណ្យចូលឆ្នាំ និងក្រោយចូលឆ្នាំ ចង្វាក់ដែលជាប្រពៃណីខ្មែរគឺមានការផុសផុលច្រើនជាងពេលណាៗទាំងអស់ ។ ចង្វាក់ប្រពៃណីនេះគឺគេតែចាក់រាំកម្សាន្តនៅក្នុងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរមកដល់ ព្រោះវាបង្ហាញពីទម្លាប់ និងប្រពៃណីខ្មែរ បើទោះបីជាពេលខ្លះមានលាយឡំបទញាក់ ក៏បទទាំងនោះវាមានបែបផែនសមល្មមផងដែរ ។
ក្នុងនាមជាចាស់ទុំមួយរូប លោកសាវន នៅតែមិនសូវជាពេញចិត្តការផលិតបទចម្រៀងចង្វាក់បែបបែកស្លុយ ជាងការផលិតបទចង្វាក់ប្រពៃណីនោះឡើយ ព្រោះយើងជាខ្មែរមិនត្រូវបំភ្លេចអ្វីដែលជារបស់ខ្មែរឡើយ ។
ជាមន្ត្រីរាជការមួយរូបលោកសំអន បានអះអាងថា តាមការសង្កេតរបស់លោកក្នុងរយៈកាលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះនៅតាមទីសាធារណៈនានា ឲ្យតែមានពិធីសប្បាយណាមួយគឺភាគច្រើនគេតែនិយមចាក់បទបែកស្លុយ ជាងបទចង្វាក់ប្រពៃណី ។ ទាំងអស់នេះជាការនិយមរបស់យុវវ័យ ប៉ុន្តែសម្រាប់លោកគឺយល់ថា យើងមិនគួរបណ្តែតបណ្តោយឲ្យយុវវ័យសម័យថ្មីបំភ្លេចចង្វាក់ដែលជាប្រពៃណីខ្មែរនោះឡើយ ។
បើតាមលោកសំអន យុវវ័យភាគច្រើនកំពុងតែពេញចិត្តចំពោះការផលិតបទចង្វាក់បែកស្លុយពីបណ្តាលផលិតនានា ដោយសារតែបទទាំងនោះត្រូវពួកគេយល់ថាទាន់សម័យ និងផ្តល់ភាពរីករាយដល់អ្នកស្តាប់ និងអ្នករាំ ។ យ៉ាងណាក៏ដោយលោកហាក់មិនសូវជាពេញចិត្តនូវរឿងបែបនេះឡើយ ដោយសារតែចង្វាក់ប្រពៃណីក៏ផ្តល់ភាពសប្បាយរីករាយផងដែរ ហើយចង្វាក់នេះទៀតសោតក៏មានបែបផែននៃការរាំ មិនរញ៉េរញ៉ៃ ដូចចង្វាក់បែកស្លុយនោះឡើយ ។
ជានិស្សិតរៀននៅមហាវិទ្យាល័យមួយក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ លោកជំនិត បានបញ្ជាក់ថា ទាំងបទរាំងបែបប្រពៃណី និងបទបែកស្លុយគឺលោកពេញចិត្តម្យ៉ាងម្នាក់ ដោយសារតែនេះជាបរិបទរបស់ក្នុងសង្គមនាយុគសម័យដ៏ទំនើប។ លោកអះអាងថា បទរាំបែបប្រពៃណីយើងមិនចោលឡើយនៅក្នុងឱកាសនៃពិធីសប្បាយរីករាយណាមួយ ប៉ុន្តែបទបែកស្លុយដែលជាចង្វាក់មួយថ្មីនោះក៏យើងនៅតែទទួលយកបាន ព្រោះវាគឺជាការកម្សាន្ត និងភាពសប្បាយរីករាយដូចគ្នា ។
យ៉ាងណាក៏ដោយបើទោះបីជាចង្វាក់បែកស្លុយនេះបានរីកលូតលាស់យ៉ាងគំហុកក្នុងសង្គមខ្មែរនាពេលនេះ យើងក៏មិនត្រូវមើលរំលងពីចង្វាក់បែបប្រពៃណីដែរ ហើយបើអាចខាងបណ្តាផលិតកម្មនានាគឺផលិតបទរាំប្រពៃណីនេះឲ្យបានច្រើនជាងផលិតបទរាំងបែកស្លុយ ។
ជាការកត់សម្គាល់បើទោះបីជាមានការលើកឡើងនូវមតិរិះគន់ខាងលើនេះក៏ដោយ មានមហាជនមួយចំនួន និងបណ្តាផលិតកម្មនានាហាក់សម្តែងការមិនពេញចិត្ត ដោយសារតែបទចង្វាក់បែបប្រពៃណីនេះគឺពួកគេនៅតែផលិតដដែល ហើយបទបែកស្លុយនោះទៀតសោតគឺជាការច្នៃប្រឌិតថ្មី ហើយវាក៏ទទួលបានការគាំទ្រពីមហាជនជាច្រើនផងដែរ។
បុរសម្នាក់ដែលដាក់ឈ្មោះហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនថា chesda art បានបង្ហោះសារទាក់ទងបញ្ហានេះថា «មិនមែនជាកំហុសសិល្បករ ឬ ផលិតករទេ បើពួកគាត់មិនចេញបទញាក់ អ្នកភូមិ អ្នកស្រុក ទំនោរខាងបទញាក់ ទិញឌីសបរទេស កូរ៉េ ថៃ ញាក់ដដែល ។ សំខាន់យើងគ្រប់គ្នា ស្រលាញ់ បទប្រពៃណី ទៅទិញឌីស ចាស់ៗ មានគ្រប់ចង្វាក់ឲ្យតែចិត្តស្រលាញ់ និងថែរក្សា ! ម្យ៉ាងការចេញបទញាក់ ថ្មីៗ ដែលបង្កើត ចង្វាក់រាំប្លែក ៗ ដោយ គំនិតថ្មី គឺគួរឲ្យសរសើរណាស់ ! ទាំងប្រពៃណី និង សម័យទំនើប ដែលច្នៃបង្កើតខ្លួនឯង គឺ ល្អទាំងអស់ !»។
ដោយឡែករដ្ឋលេខាធិកាក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈលោកថៃ នរៈសត្យា ធ្លាប់បានលើកឡើងថា ផលិតកម្មគេធ្វើគឺគេមានរការគ្រោងរបស់គេ ដោយក្នុងនោះមានទាំងបទរាំប្រពៃណី មហោរី បែបរ៉េប និងក្បាច់រាំញាក់សម័យថ្មី គ្រប់រសជាតិ ។ បើគេមិនធ្វើអ៊ីចឹងទេ ប្រសិនបើផលិតកម្មគេមានការខាតបង ់និងដួលរលំ តើមានអ្នកណាជាអ្នកទទួលខុសត្រូវបើគិតតែពីរាំវង់មួយវ៉ុលចប់ សួរថា អ្នកដែលរិះគន់ស្ថាបនានោះបានស្តាប់អត់ ជួនកាលអត់ទាំងស្តាប់ផង។ វាមានន័យថា អ្វីទាំងអស់នោះគឺមិនមានភាពចម្រុះពណ៌ ប្រៀបបាននឹងសួនច្បារមួយដែលដាំតែផ្កាពណ៌ស ឬពណ៌ក្រហម វាមានល្អមើលអ្វី ។
គ្រប់ការផលិតរបស់ផលិតកម្មគឺជាការរកស៊ីរបស់គេ ហើយជាគម្រោងរបស់គេ យើងមិនអាចទៅហាមឃាត់គេ និងដាក់កំណត់គេឲ្យផលិតតែបទរាំបែបប្រពៃណីតែមួយមុខនោះឡើយ ។ ជាឧទាហរណ៍ឆ្នាំនេះគេផលិតបទរាំប្រពៃណីច្រើន ហើយឆ្នាំក្រោយគេប្តូរទៅផលិតបទរាំនូវចង្វាក់ ផ្សេងៗច្រើនជាងបទរាំប្រពៃណី នោះគេបានគេហៅថាជាការសិល្បៈចម្រុះពណ៌។
បើតាមការលើកឡើងរបស់លោក ថៃ នរៈសត្យា ចំពោះនិរន្តរភាពនៃចង្វាក់ប្រពៃណីខ្មែរវិញនោះ គឺអាចនិយាយបានថា យើងមិនចាំបាច់អភិរក្សអ្វីបន្ថែមចំពោះក្បាច់រាំទាំងអស់នោះទៀតឡើយ ព្រោះសង្គមយើងបានអភិរក្សប្រកបដោយចីរភាពរួចហើយ ក្នុងពេលដែលចង្វាក់ដែលជាប្រពៃណីខ្មែរនោះគឺគេឃើញកើតមាននៅក្នុងពិធី ធំៗ និងពិធីអាពាហ៍ពិពាហ៍នៅក្នុងកម្រិតណានោះទេឲ្យតែមានចង្វាក់បែបប្រពៃណីខ្មែរមនុស្សម្នាបានដឹកដៃគ្នាចូលរាំយ៉ាងត្រសង ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ