វាដូចជាពិបាកណាស់នឹងកំណត់ថា តើទារកឈឺពោះ ឬយ៉ាងណា ក៏ប៉ុន្តែការរសេះរសោះខ្លាំងហួសពេកគឺជាសញ្ញាមួយ ។ សូមយកចិត្តទុកដាក់ពិនិត្យមើលថាតើទារករបស់អ្នកមិនស្រួលខ្លួននៅពេលណា ។ តើបន្ទាប់ពីបញ្ចុកចំណីអាហារបានបន្តិចឬ ? ក៏ដូចជាពិនិត្យរកមើលរោគសញ្ញា…
វាដូចជាពិបាកណាស់នឹងកំណត់ថា តើទារកឈឺពោះ ឬយ៉ាងណា ក៏ប៉ុន្តែការរសេះរសោះខ្លាំងហួសពេកគឺជាសញ្ញាមួយ ។ សូមយកចិត្តទុកដាក់ពិនិត្យមើលថាតើទារករបស់អ្នកមិនស្រួលខ្លួននៅពេលណា ។ តើបន្ទាប់ពីបញ្ចុកចំណីអាហារបានបន្តិចឬ ? ក៏ដូចជាពិនិត្យរកមើលរោគសញ្ញា ផ្សេងៗទៀត ដូចជាគ្រុន ក្អួត ឬរាករូស ។
សូមប្រើប្រាស់ព័ត៌មានខាងក្រាមនេះជាជំនួយ ហើយបើសិនជាចាំបាច់ វេជ្ជបណ្ឌិតអាចនឹងកំណត់ថាតើមានអ្វីកើតឡើងបាន ។
តើអ្វីខ្លះដែលធ្វើឲ្យពោះរបស់ទារកមានបញ្ហា ?
បណ្តាលក្ខខណ្ឌខាងក្រោមនេះគឺជាមូលហេតុរួមដែលតែងតែធ្វើឲ្យទារកឈឺពោះ។ វាអាចមានមូលហេតុជាច្រើនទៀត គ្រាន់តែថានោះមិនមែនជាមូលហេតុរួមទេ ។
បើសិនជាទារករបស់អ្នកស្រាប់តែចាប់ឈឺ ហើយអ្នកគិតថាកូនមានឈឺនៅក្នុងពោះ សូមទូរស័ព្ទទៅសាកសួរគ្រូពេទ្យ ដើម្បីជៀសវាងការធ្វើខុស ។
១-ការចុកពោះ(colic) ការចុកពោះគឺជាពាក្យដែលគេតែងតែយកមកប្រើពន្យល់ការដែលទារកឈឺពោះ ឬមានរោគសញ្ញាឈឺចុកចាប់ ផ្សេងៗទៀត ។ តើការចុកពោះនោះជាអ្វីពិតប្រាកដទៅ ? នោះគឺជាពាក្យដែលគេប្រើអធិប្បាយការដែលទារកចេះតែយំជាប់ មិនអាចគ្រប់គ្រងបាន ទោះជាទារកនោះមានសុខភាពល្អក្តី ។ បើសិនជាទារករបស់អ្នកមានអាយុក្រោម៥ខែ ហើយចេះតែយំយ៉ាងខ្លាំងលើសពី៣ម៉ោងក្នុង១ថ្ងៃ លើសពី៣ថ្ងៃក្នុង១សប្តាហ៍ និងជាប់យ៉ាងតិច៣សប្តាហ៍ ហើយមិនមានការពន្យល់ខាងវេជ្ជសាស្ត្រណាមួយទេចំពោះទុក្ខអាសន្ននោះ គេអាចនិយាយបានថាកូនរបស់អ្នកចុកពោះហើយ។
ទារកប្រមាណជា២០ភាគរយសុទ្ធតែធ្លាប់ចុកពោះ ។ ទារកខ្លះមានរោគសញ្ញាចុកពោះ ២៤ម៉ោងក្នុង១ថ្ងៃ ៧ថ្ងៃក្នុង១សប្តាហ៍ ខ្លះទៀតយំនៅម៉ោង ដដែលៗជារៀងរាល់ថ្ងៃ ជារឿយៗ គឺនៅក្នុងពេលរសៀល ឬពេលព្រលប ់។ ការចុកពោះនេះមិនមែនជាជម្ងឺមួយទេ ហើយវាក៏មិនបង្កអន្តរាយអ្វីយូរអង្វែងដល់ទារករបស់អ្នកដែរ ។ ក៏ប៉ុន្តែវាក៏មិនមែនជារឿងលេងសើចចំពោះរូបអ្នក ឬកូនដែរ ។
បើទារករបស់អ្នកមានចុកពោះ អ្នកអាចសង្កេតឃើញថាពោះរបស់វាដូចជាឡើងធំបន្តិច។ វាអាចទធាក់ជើង ធ្វើឲ្យលេចផោមនៅពេលដែលវាស្រែកយំ ។ តាមពិតទៅកាលណាវាយំ វា លេបខ្យល់ចូលទៅក្នុងពោះច្រើន ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យវាកាន់តែឈឺខ្លាំងឡើង ។
ជាអកុសលគ្មានអ្វីសម្រាប់ព្យាបាលការចុកពោះទេ ។ បើទោះជាយ៉ាងណាក្តី មាតាបិតា និង គ្រូពេទ្យមានការណែនាំជាច្រើនដើម្បីសាកល្បងបន្ធូរបន្ថយទឹកភ្នែក និងការឈឺចាប់ ។ ព័ត៌មានដែលល្អគឺទារកភាគច្រើនអាចបានធូរស្រាលច្រើនមកវិញ ក្នុងចន្លោះពី៣ទៅ៤ខែ ហើយឈប់មានចុកពោះតទៅទៀត ហើយកាលណាវាមានអាយុលើសពី៥ខែទៅ ។
២ដំណើរការច្រាល់ត្រលប់វិញក្នុងក្រពះ-បំពង់ក(gastroesophageal reflux) ទារកភាគច្រើនក្អែរបន្តិចបន្ទាប់ពីបៅរួច ឬជួនកាលក្អួតតែម្តង ។ បើសិនជាទារករបស់អ្នកក្អែរញឹកញាប់ គេនិយាយថាវាមានដំណើរច្រាល់ពីក្រពះមកបំពង់កហើយ ។ ទារកណាដែលមានដំណើរត្រលប់នេះ ក្អែរកាន់តែ ច្រើនឡើងៗ ក្នុង១ឆ្នាំដំបូង ។
ក៏ប៉ុន្តែបើសិនជាទារករបស់អ្នកមានរោគសញ្ញាផ្សេងទៀតជាមួយនឹងការក្អែរ ឬក្អួត ដូចជាមានសញ្ញាឈឺពោះ (ចំកោងខ្នង លើកជើង) ឬក្អក ឬឈ្លក់ពេលបៅ នោះគេអាចនឹងមានការច្រាល់ពីក្រពះមកបំពង់កនេះហើយ ដែលគេសរសេរកាត់ថា GERD (gastroesophageal reflux disease) ។
ចំពោះទារកណាដែលមាន GERD ចំណីអាហារ និងទឹករំលាយអាហារបានមកប្រមូលផ្តុំគ្នានៅក្នុងបំពង់ក ធ្វើឲ្យរមាស់ដល់ស្បែកបំពង់ក ។ វេទនារម្មណ៍ឈឺចាប់នេះ វាដូចគ្នាទៅនឹងការឆ្អល់ចុងដង្ហើម (heartburn) ចំពោះមនុស្សចាស់ ។ GERD អាចធ្វើឲ្យអាហារូបត្ថម្ភមិនគ្រប់គ្រាន់ និងបញ្ហាញ ផ្សេងៗទៀត ដូចជាការខ្សោះជាតិទឹកជាដើម។ ដូច្នេះអ្នកគួរយកទារកទៅជួបជាមួយនឹងគ្រូពេទ្យ កាលណាអ្នកសង្ស័យថាកូនមានជម្ងឺនេះ ។ គ្រូពេទ្យជាច្រើនអាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ GERD ងាយស្រួលជាងជម្ងឺឈឺពោះឯ ទៀតៗ ព្រោះទារកដែលមានជម្ងឺនេះបញ្ចេញសកម្មភាពដូចៗគ្នា ទារកឃ្លានខ្លាំងណាស់ ម្ល៉ោះហើយប្រតោងដោះ ឬដបទឹកដោះជាប់ រួចបឺតយ៉ាងខ្លាំងចំនួន១៥ទៅ២០នាទី ។
បន្ទាប់មកវាចាប់ចំកោងខ្នង ទធាក់ខ្លួនចេញរួចចាប់យំ ។ ទារកទធាក់ខ្លួនចេញ ហើយយំនៅពេលដែលដំណើរការច្រាល់(reflux)ចាប់ផ្តើមឡើង ។
បើគ្រូពេទ្យសង្ស័យថាទារករបស់អ្នកមាន GERD គាត់នឹងធ្វើតេស្តមួយចំនួន រួចឲ្យឱសថមួយក្នុងចំណោមឱសថឯទៀត បន្ថែមពីលើយុទ្ធសាស្ត្របំបៅកូនមួយចំនួន ដែលអាចជួយកាត់បន្ថយការឈឺចុកចាប់បាន ។
៣ជម្ងឺរលាកក្រពះ-ពោះវៀន (gastroenteritis) ឬហៅថា “គ្រុនក្រពះ” (stomach flu)
តើទារករបស់អ្នកមានក្អួត ឬរាគដែរ ឬទេ? បើមានដូច្នេះមែន គេអាចមានជម្ងឺរលាកក្រពះ-ពោះវៀនហើយ ដែលគេច្រើនតែហៅថា“គ្រុនក្រពះ” ។ គឺជាជម្ងឺដែលមានច្រើនជាងគេទី២នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក បន្ទាប់ពីជម្ងឺរលាកបំពង់ដង្ហើមខាងលើ ។
គ្រូពេទ្យប្រើពាក្យរលាកក្រពះ-ពោះវៀនចំពោះរាល់ការរលាកក្រពះ-រលាកពោះវៀន បណ្តាលមកពីការបង្ករោគដោយវីរុស ឬបាក់តេរី ។ វីរុសជាមេរោគច្រើនជាងគេ មានដូចជា rotavirus, adenovirus, calicivirus និង astrovirus ជាដើម ។
ជម្ងឺរលាកក្រពះ-ពោះវៀនក៏អាចត្រូវបានបណ្តាលមកពីការបង្ករោគដោយបាក់តេរីបានដែរ ដូចជា salmonella, shigella, staphylococcus, campylobacter ឬ E.coli ជាដើម។ ហើយក៏មានជម្ងឺរលាកក្រពះ-ពោះវៀនដែលបណ្តាលមកពីប៉ារាស៊ីតផងដែរ ដូចជា giardia ជាដើម ។ ទារកអាចមានរោគសញ្ញាស្រាល ឬធ្ងន់ធ្ងរអស់ពេលពីរបីម៉ោង ឬច្រើនថ្ងៃ អាស្រ័យទៅតាមមូលហេតុ ។
ដោយជម្ងឺរលាកក្រពះ និងពោះវៀនភាគច្រើនត្រូវបានបង្កឡើងដោយវីរុស អ្នកមិនអាចប្រើអង់ទីប៊ីយ៉ូទិចព្យាបាលវាបានទេ។ និយាយដូច្នេះមិនមែនមានន័យថាអ្នកត្រូវអង្គុយចុះ រង់ចាំឲ្យការឈឺចាប់បាត់ទៅវិញនោះទេ ។ ព្រោះថា បើសិនជាវាធ្វើឲ្យទារកក្អួត ឬរាក ជាមួយនឹងគ្រុន ហើយមិនចង់បរិភោគចំណីផងនោះ នោះវានឹងធ្វើឲ្យខ្សោះជាតិទឹកយ៉ាងឆាប់រហ័ស ។
ដូច្នេះសំខាន់គឺត្រូវផ្តល់ជាតិទឹកឲ្យទារកឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ (ទឹកដោះតាមរូបមន្តផ្សេងៗ ឬទឹកដោះម្តាយ) នៅក្នុងពេលដែលគេប្រយុទ្ធតទល់នឹងជម្ងឺ ។ សូមពិភាក្សាជាមួយនឹងគ្រូពេទ្យរបស់ទារក ។ គាត់អាចផ្តល់យោបល់ឲ្យបន្តក់សូលុយស្យុងអេឡិកត្រូលីតណាមួយ ដែលមានលក់នៅតាមឱសថស្ថាន ដើម្បីជំនួសទឹករ៉ែនិងអំបិលដែលទារកបានបាត់បង់ទៅ ជាពិសេសកាលណាគេមិនអាចបៅបាន ។
សូមពិនិត្យរកមើលសញ្ញានៃការខ្សោះជាតិទឹក ហើយសូមទូរស័ព្ទទៅគ្រូពេទ្យកាលណាអ្នកគិតថាទារកបានខ្សោះជាតិទឹក ។ បើសិនជាទារកបានខ្សោះជាតិទឹកខ្លាំង សូមនាំកូនទៅបន្ទប់សង្គ្រោះបន្ទាន់ភ្លាម ។
តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន អ្នកអាចចង់ឲ្យកូនបែរមករករបបហូបចុកធម្មតាឡើងវិញ (រួមទាំងចំណីរឹងផងដែរ បើសិនជាគេបានចាប់ញ៉ាំហើយ) ប៉ុន្តែសូមកុំឲ្យចំណីមានជាតិខ្លាញ់ឲ្យសោះ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ