អ្នកមីងនាង អូន គឺជាកសិកររស់នៅភូមិ វះពោះ ឃុំខ្វាវ ស្រុកសំរោង ខេត្ដតាកែវ ។ គាត់មានបទពិសោធន៍ដាំដំណាំស្ពៃក្ដោបបានយ៉ាងល្អ ដែលបទពិសោធន៍នេះគាត់ចេះតាមរយៈការអានទស្សនាវដ្ដីកសិករគួបផ្សំនឹងគំនិតច្នៃប្រឌិតរបស់គាត់ផ្ទាល់ ។
១-ការរៀបចំថ្នាល និងការសាបគ្រាប់ ៖ គាត់បានរៀបចំកាប់ដីផ្លាក និងជ្រុំពង្រាបដីឱ្យរាបស្មើ រួចលើកជារងៗដែលមានទទឹង៨តឹក បណ្ដោយប្រវែង៣ម៉ែត្រ និងកំពស់១តឹក ។ បន្ទាប់មក យកជីលាមកគោដែលពុកផុយម៉ដ្ឋល្អប្រហែលជា២អំរែក មករោយ គ្របពីលើឱ្យស្មើល្អ រួចជ្រុំលាយឱ្យសព្វ កៀរឱ្យស្មើល្អ ។ គ្រាប់ស្ពៃក្ដោបដែលត្រូវយកមកសាបត្រូវត្រាំទឹក១យប់ រួចផ្អាប់១យប់ ដើម្បីឱ្យគ្រាប់រីកឆាប់ដុះពន្លក ។ ក្រោយពីត្រាំផ្អាប់ ហើយគាត់សាបឱ្យរង្វើលៗលើថ្នាលដែលបានរៀបចំ ។ បន្ទាប់មកគាត់យកផេះចំបើងមករោយពីលើ ដើម្បីការពារស្រមោច និង ផ្ដល់ជីជាតិដល់កូនដំណាំផង និងយកធាងដូងមកគ្របពីលើរង ដើម្បីការពារកុំឱ្យត្រូវកំដៅថ្ងៃខ្លាំង ឬពេលមានភ្លៀងខ្លាំង ។
២-ការរៀបចំដីដាំ និងការដាំ ៖ ដីសំរាប់ដាំស្ពៃក្ដោបគាត់បានធ្វើការភ្ជួររាស់ឱ្យរាបស្មើ និងយកស្មៅចេញឱ្យអស់ ។ បន្ទាប់មកលើកជារងៗដែលមានទទឹង៨តឹក និងកំពស់១តឹកបណ្ដោយអាស្រ័យទៅតាមទំហំដី ។ កាប់រណ្ដៅជាពីរជួរឆ្លាស់គ្នាដែល រណ្ដៅនីមួយៗមានទំហំប្រហែល២តឹកបួនជ្រុង ហើយគំលាតពីរណ្ដៅមួយទៅមួយ៦តឹក ។ នៅក្នុងរណ្ដៅនីមួយៗគាត់ដាក់ជី លាមកគោដែលពុកផុយល្អ លាយជាមួយសំរាមស្លឹកឈើ និងដីដំបូកម៉ដ្ឋឱ្យបានជិតពេញរណ្ដៅ (លាមកគោ១ភាគ ដីដំបូក២ ភាគ) ។ បន្ទាប់មកត្រូវជ្រុំដី និងជីឱ្យសព្វល្អ ។ មុននឹងដកកូនស្ពៃក្ដោបយកមកដាំ ត្រូវស្រោចទឹកឱ្យសើមជោកជាមុនសិន ដើម្បី ងាយស្រួលក្នុងការគាស់កូនកុំឱ្យដាច់ឫស ។ ត្រូវគាស់កូនដំណាំឱ្យនៅជាប់ដី ដើម្បីកុំឱ្យអន់ដើមនៅពេលដាំ ។ ក្រោយពីដាំហើយ ត្រូវបង្ហាប់ដីឱ្យណែន (មិនត្រូវកប់កូនរាក់ពេក ឬជ្រៅពេកទេ) បន្ទាប់មកត្រូវស្រោចទឹកឱ្យជោក ។
៣-ការថែទាំ ៖ បន្ទាប់ពីដាំរួច គាត់បានយកធាងត្នោត ឬ កូនរុក្ខជាតិមកគ្របការពារកំដៅថ្ងៃ ដើម្បីកុំឱ្យអន់ដើម ។ គាត់ធ្វើការស្រោចទឹក៣ដងក្នុង១ថ្ងៃ (ព្រឹក ថ្ងៃជិតត្រង់ និងល្ងាចត្រជាក់) ។ ក្រោយដាំបានរយៈពេល១៥- ២០ថ្ងៃ គាត់ចាប់ផ្ដើមជ្រួយដីធ្វើជើង លើកទី១ ហើយរោយជីកំប៉ុស្ដនៅតាមចន្លោះរង ។ រយៈពេល២០ថ្ងៃ បន្ទាប់មកទៀតគាត់បានចាប់ផ្ដើមធ្វើជើងលើកទី២ទៀត ដោយមាន ការបន្ថែមជី (ដីដំបូកលាយជាមួយលាមកគោ និងសំរាម) នៅតាមចន្លោះរង ។ ដើម្បីបង្កើនការលូតលាស់ គាត់បានប្រើជីកំប៉ុស្ដទឹកបន្ថែមទៀត ស្រោចទៅលើកូនដំណាំ ។ ធាតុផ្សំ និងរបៀបផ្សំធ្វើជីកំប៉ុស្ដទឹករបស់គាត់បង្ហាញជូនដូចខាងក្រោម ៖
– ធាតុផ្សំ ៖ ទន្ទ្រានខែត្រចំនួន៣គីឡូក្រាម លាមកគោ២គីឡូក្រាម ទឹក២០លីត្រ ។
– របៀបធ្វើ ៖ យកធាតុផ្សំទាំងពីរទៅ ច្របល់លាយបញ្ចូូលគ្នាឱ្យសព្វ រួចហើយយក ទៅដាក់ក្នុងពាងត្រាំទុករយៈពេល១អាទិត្យ ។
– របៀបប្រើ ៖ គាត់ប្រើទឹកជី១លីត្រ លាយទឹកធម្មតាពី៥-៦លីត្រ ។ យកទៅ ស្រោចនៅតាមរងដំណាំពេលល្ងាចត្រជាក់ តែកុំឱ្យប៉ះស្លឹក ។ ស្រោចជីទឹកនេះរាល់មួយ សបា្ដហ៍ម្ដង ។ នៅពេលដែលស្ពៃចាប់ផ្ដើម ក្ដោប ជាពេលដែលវាត្រូវការទឹកច្រើន ដូច្នេះ ត្រូវស្រោចទឹកឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ។ ដំណាំស្ពៃ ក្ដោបមានពពួកដង្កូវយោលទោងមកបំផ្លាញ ដែរ តែគាត់មិនបានប្រើថ្នាំពុលទេ គឺគាត់ប្រើ វិធីសាស្ដ្រចាប់ដោយដៃនៅពេលដង្កូវទើប ចាប់ផ្ដើមបំផ្លាញ ព្រោះវាមានប្រសិទ្ធភាព បំផុត ។
៤-ការប្រមូលផល ៖ នៅពេលដែលស្ពៃក្ដោបអាយុបាន៣ខែ កន្លះ គាត់ចាប់ផ្ដើមប្រមូលផល ។ នៅលើផ្ទៃ ដីទំហំប្រហែលជា៨០ម៉ែត្រការ៉េ (ទទឹង៨ ម៉ែត្រ បណ្ដោយ១០ម៉ែត្រ) គាត់ដាំបាន៨រង ទទួលផលបានប្រមាណ៤០០គីឡូក្រាម ។ គាត់លក់ស្ពៃក្ដោបបានក្នុងតំលៃ១.៥០០ រៀល ក្នុង១គីឡូក្រាម ។ ជាសរុបគាត់អាច រកប្រាក់ចំណូលប្រហែលជា៥០ម៉ឺនរៀល (សល់ពីការហូបក្នុងគ្រួសារ) ។
៥-ចំណាប់អារម្មណ៍ ៖ បន្ទាប់ពីដាំស្ពៃក្ដោបបាន២លើកមក គាត់ យល់ឃើញថា ដំណាំស្ពៃក្ដោបពិតជាអាចដាំ នៅស្រុកយើងបាន ដោយមិនចាំបាច់ប្រើថ្នាំ ពុល និងជីគីមី ហើយអាចទទួលបានផលខ្ពស់ មិនចាញ់ប្រទេសជិតខាងយើងឡើយ ។ គាត់ សំណូមពរឱ្យកសិករនៅទូទាំងប្រទេសសាក ល្បងដាំស្ពៃក្ដោបគ្រប់គ្នា ដើម្បីកាត់បន្ថយ ការនាំចូលពីខាងក្រៅ ។
ជាចុងក្រោយ គាត់មានគំនិតមួយចំនួនផ្ដាំ ផ្ញើដល់កសិករដែលចង់សាកល្បងដូចគាត់នូវ ចំណុចមួយចំនួន ៖
-កន្លែងដាំត្រូវជាដីដែលស្រស់ទឹកល្អ មានខ្យល់ចេញចូល និងពន្លឺគ្រប់គ្រាន់ ។
-រៀបចំថ្នាលសាបកូនឱ្យបានល្អ និង រង្វើល ដើម្បីបានកូនដំណាំថ្លោស សុខភាពល្អ ។
-កុំទុកកូនស្ពៃឱ្យចាស់ពេក ព្រោះកូន ចាស់ធ្វើឱ្យស្ពៃក្ដោបបានតូច ។
-ចៀសវាងកុំស្រោចទឹកល្អក់ (អាចប្រើ ប្រាស់ទឹកត្រញំង ដែលថ្លាល្អ) និងប្រើជីទឹក បំប៉ុនបន្ថែម ដើម្បីបង្កើនការលូតលាស់ ជា ពិសេសជីកំប៉ុស្ដទឹក ៕
(ដកស្រង់ចេញពីទស្សនាវដ្ដីអង្គការ ជឌែៅជ ឆ្នាំទី៩ លេខ៩៧ មករា ២០០៧)
ចែករំលែកព័តមាននេះ