រាជធានីភ្នំពេញ ៖ សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ដ្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍ក្នុងឱកាសបិទមហោស្រពសិល្បៈល្ខោននាដកម្មខ្មែរទូទាំងប្រទេស និងការប្រារឰទិវាវប្បធម៌ជាតិលើកទី១២ នាព្រឹក ថ្ងៃទី៣ មីនា នៅសាលសន្និសីទចតុមុខថា ក្នុងគោលបំណងលើកកំពស់វិស័យសិល្បៈវប្បធម៌ជាតិខ្មែរយើងខ្ញុំសូមគូសបញ្ជាក់ និងដាក់ចេញនូវអនុសាសន៍មួយចំនួនដូចខាងក្រោមៈ
- -ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ និង ក្រសួង ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធយកទៅអនុវត្ដ ត្រូវ ខិតខំបន្ដការរៀបចំបើកមហោស្រពសិល្បៈ ឱ្យបានច្រើនថែមទៀតនាពេលអនាគត ដើម្បី ឱ្យសិល្បករបានចូលរួមស្ថាបនាស្នាដៃ និងបាន រៀនសូត្រពីគ្នាទៅវិញទៅមក។ទន្ទឹមនេះ ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ គួរខិតខំ ពង្រឹងតួនាទីរបស់ក្រុមសិល្បៈអាជីពខេត្ដឱ្យចុះជួយសិល្បៈមហាជន ហើយបន្ទាប់មកត្រូវបើកមហោស្រពសិល្បៈមហាជនទូទាំង
- -ត្រូវបំផុសចលនាធ្វើស្នាដៃថ្មីឱ្យបាន ច្រើន ពីព្រោះថា ការផលិតស្នាដៃថ្មីលើវិស័យ ល្ខោនមានសារសំខាន់ណាស់ ។ ប្រសិនបើ យើងមិនខិតខំធ្វើស្នាដៃល្ខោនរបស់យើងឱ្យ ខ្លាំងក្លាទេនោះ ស្នាដៃល្ខោនសាកលភាវូនីយ កម្មនឹងលេបត្របាក់ល្ខោននាដកម្មជាតិយើង គ្មានសល់ឡើយ ។ ក្នុងន័យនេះ ទាំងសិល្បៈ អាជីព និងមហាជនគួរតែខិតខំធ្វើស្នាដៃថ្មីឱ្យ បានច្រើនតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បី បំរើសេចក្ដីសប្បាយរីករាយថ្លៃថ្នូររបស់មហា ជនផង និងដើម្បីទប់ស្កាត់វប្បធម៌ល្ខោននាដ កម្មពីខាងក្រៅផង ។
- -ត្រូវខិតខំប្រែក្លាយប្រទេសជាតិយើង ឱ្យទៅជាមជ្ឈមណ្ឌលផ្សព្វផ្សាយសិល្បៈវប្បធម៌ទស្សនីយភាពខ្មែរតាមរយៈធ្វើស្នាដៃថ្មីឱ្យបានច្រើន និងការសំដែងស្នាដៃនោះជូនទស្ស និកជនជាតិ និងអន្ដរជាតិ ជាពិសេសភ្ញៀវ ទេសចរទស្សនាឱ្យបានជាប់ជាប្រចាំ ។ ទន្ទឹម នេះ មន្ទីរវប្បធម៌រាជធានី-ខេត្ដ គួររៀបចំ កម្មវិធីសំដែងសិល្បៈប្រចាំសបា្ដហ៍ ប្រចាំខែ និងប្រចាំឆ្នាំរបស់ខ្លួន ដើម្បីធ្វើឱ្យសំរេចគោល ដៅនេះ ។
- -ត្រូវយកចិត្ដទុកដាក់បង្កើត ថែរក្សា និងលើកទឹកចិត្ដ “មរតកមនុស្សរស់” លើ វិស័យសិល្បៈទស្សនីយភាព ដើម្បីឱ្យគាត់ ជួយថែរក្សា និងផ្ទេរចំណេះដឹងរបស់ពួកគាត់ ទៅជំនាន់ក្រោយ ។ យើងមិនត្រូវឱ្យចំណេះ ដឹងលើវិស័យសិល្បៈវប្បធម៌ជាតិយើង រលាយបាត់ទៅជាមួយនឹងមរណភាពសិល្បករចាស់ទុំនោះទេ ។ ត្រូវបន្ដយកចិត្ដទុកដាក់ ស្វែងរកវិធីសាស្ដ្របើកវគ្គវិក្រឹតការ ឬការ ហ្វឹកហ្វឺនបន្ថែមជូនសិល្បករចាស់ទុំ ដើម្បី ប្រគល់សញាបត្រជូនពួកគាត់សំដៅលើកទឹកចិត្ដសិល្បករចាស់ៗដែលបានខិតខំបំរើវិស័យសិល្បៈជាតិអស់រយៈពេលរាប់សិបឆ្នាំមកហើយ។
- -ទន្ទឹមនឹងការអភិរក្ស ត្រូវខិតខំអភិ វឌ្ឍន៍ និងធ្វើឱ្យសិល្បៈនាដកម្មរបស់យើង មានភាពទំនើប ។ ប៉ុន្ដែរាល់ភាពទំនើបកម្ម ទាំងឡាយមិនត្រូវឱ្យបាត់លក្ខណៈដើម អត្ដ សញាណ ឬពណ៌សំបុររបស់ជាតិពោលគឺ បុរាណមិនយឺត សម័យមិនបរទេស ។
- -ត្រូវខិតខំប្រែក្លាយផលិតផលល្ខោន នាដកម្មខ្មែរឱ្យទៅជាឧស្សាហកម្មវប្បធម៌ ទាំងក្នុងស្រុក និងក្រៅស្រុកតាមរយៈការ សំដែង ឬការថតល្ខោន ការថតបទភ្លេង បទ ចំរៀង និងរបាំប្រពៃណីជាតិយើងឱ្យបាន ច្រើន ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយ និងធ្វើអាជីវកម្ម ដើម្បីបំរើបុព្វហេតុអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ សិល្បៈទស្សនីយភាពយើងឱ្យបានល្អក្នុងពេលចំពោះមុខ និងទៅអនាគត ។
- -ត្រូវលើកស្ទួយការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ការចងក្រងរក្សាទុក ការផ្សព្វផ្សាយ និងការ បោះពុម្ពផ្សាយនូវស្នាដៃល្ខោននាដកម្មខ្មែរ គ្រប់រូបភាពឱ្យបានគង់វង្ស និងរីកចំរើនទៅ អនាគត ។ ទន្ទឹមនេះ ត្រូវខិតខំធ្វើឱ្យរស់ ឡើងវិញនូវទំរង់ល្ខោនដែលប្រុងនឹងបាត់បង់ និងអភិវឌ្ឍន៍ទំរង់ទាំងនោះឱ្យមានភាពពេញ និយម និងរីកដុះដាលទៅអនាគត ។ ត្រូវបន្ដ ខិតខំសាកល្បងទំរង់ល្ខោនថ្មីលើខឿនល្ខោន ចាស់ ដែលមានចរិត និងលក្ខណសម្បត្ដិល្ខោន ខ្មែរជាមូលដ្ឋាន ។
- -ត្រូវខិតខំអនុវត្ដឱ្យបានល្អនូវច្បាប់ កម្មសិទ្ធិបញា ដើម្បីលុបបំបាត់ការលួចចម្លង ស្នាដៃអ្នកដទៃដោយងងឹតងងល់ ។ ពិត ណាស់ ជាតិយើង ដូនតាយើងជាស្ថាបនិក ជាអ្នកផលិត និងជាពិស្ណុការ ។ សូមមើល ស្នាដៃប្រាសាទបុរាណ អក្សរសាស្ដ្រ អក្សរ សិល្ប៍ សិល្បៈវប្បធម៌ខ្មែរគ្រប់ប្រភេទ សុទ្ធ តែប្រសូតចេញពីកំពូលបញាញាណរបស់បុព្វ បុរសខ្មែរ ។ ដូច្នេះត្រូវខិតខំរៀនសូត្រតាម គំរូវីរភាព និងឧបនិស្ស័យច្នៃប្រឌិតរបស់ដូន តាយើង ។
ប្រទេសដើម្បីលើកស្ទួយសមត្ថភាពយល់ដឹងរបស់សិល្បករមហាជនយើង ។ត្រូវលើកស្ទួយការអភិវឌ្ឍន៍ធនធានអ្នកនិពន្ធ អ្នកដឹកនាំរឿង អ្នកសំដែង អ្នកបច្ចេក ទេសវប្បធម៌ឱ្យបានជាប់ជាប្រចាំ ពីព្រោះធនធានមនុស្សវិស័យនេះគឺជាកត្ដាសំខាន់ណាស់ ។ ទំរង់ល្ខោនមានមិនតិចជាង២២ទំរង់ទេ ប៉ុន្ដែធនធានមនុស្សដែលមានការយល់ដឹងច្បាស់លាស់អំពីទំរង់ល្ខោនទាំងនេះនៅមានកំរិតនៅឡើយ ។ ក្នុងន័យនេះក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ និងស្ថាប័នវប្បធម៌គ្រប់លំដាប់ថ្នាក់គួរមានកម្មវិធីច្បាស់លាស់ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្ស លើវិស័យល្ខោននាដកម្មខ្មែរ ។លោកហ៊ឹម ឆែម រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈបានថ្លែងថា មហោស្រពសិល្បៈល្ខោននាដកម្មខ្មែរលើកនេះគឺមាន ការចូលរួមយ៉ាងកុះករពីបណ្ដាក្រុមសិល្បៈ អាជីពនិងមហាជនមកពីរាជធានី ខេត្ដនិង បណ្ដាសមាគមសិល្បៈមកពីអង្គការមិនមែន រដ្ឋាភិបាលសរុបចំនួន២៧ក្រុមដែលរួមមានសិល្បករចំនួន១.៣៧៤នាក់ ចែកជា៧ទំរង់រួមមានល្ខោនបាសាក់ យីកេ ល្ខោននិយាយ របាំរឿង ល្ខោនសៀក ល្ខោនស្បែកធំ និង ស្បែកពណ៌ និងល្ខោនភ្លេងការ ។
លោករដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈបានបង្ហាញរឿងដែលបានសំដែងក្នុងរយៈពេល១២ថ្ងៃមាន
- ១-ល្ខោនយីកេរឿង “ពុទ្ធប្រវត្ដិ” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈខេត្ដតាកែវ។
- ២-ល្ខោនយីកេរឿង “ប្រវត្ដិភ្នំ សំពៅ”សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈខេត្ដបាត់ដំបង ។
- ៣-ល្ខោនយីកេរឿង “មេកន្ទ្រាញភ្នំ ខ្ជោល” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈខេត្ដកំពង់ស្ពឺ
- ៤-ល្ខោនយីកេរឿង “ទណ្ឌកម្មជីវិត” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈខេត្ដកំពង់ឆ្នាំង ។
- ៥-ល្ខោនយីកេរឿង “ឃុនហ្លួងព្រះស្ដេចកន” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈបញ្ជាការដ្ឋានអង្គរក្ស ។
- ៦-ល្ខោនយីកេរឿង “ចាបចៀប កប្បាស” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈសមាគម ខ្មែរអមតៈ ។
- ៧-ល្ខោនបាសាក់រឿង “ដួង សុវណ្ណច័ន្ទគិរី” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈខេត្ដកែប ។
- ៨-ល្ខោនបាសាក់រឿង “ខ្លាអស់ លក្ខណ៍” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈខេត្ដកោះកុង ។
- ៩-ល្ខោនបាសាក់រឿង “បន្ដោងមរតក” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈខេត្ដស្វាយរៀង ។
- ១០-ល្ខោនបាសាក់រឿង “ដួងកែវ ជីវិត” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈខេត្ដសៀមរាប ។
- ១១-ល្ខោនបាសាក់រឿង “តេជោមាស” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈខេត្ដកំពង់ធំ។
- ១២-ល្ខោនបាសាក់រឿង “មរតកកូនភ្លោះ” សំដែង ដោយក្រុមសិល្បៈខេត្ដព្រៃវែង ។
- ១៣-ល្ខោនបាសាក់រឿង “ទិព្វសង្វារ” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈបញ្ជាការដ្ឋានអង្គរក្ស ។
- ១៤-ល្ខោនបាសាក់រឿង “ទំនួញផ្សោត” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈខេត្ដក្រចេះ ។
- ១៥-ល្ខោនបាសាក់រឿង “ថ្នាំសួគ៌កំហែងភព” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈខេត្ដកំពង់ចាម ។
- ១៦-ល្ខោនបាសាក់រឿង “តារាវិឆ័យម៉ា ល័យសុរិយា” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈរាជធានីភ្នំពេញ ។
- ១៧-ល្ខោនបាសាក់រឿង “បណ្ដាំមរតក” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈ ខេត្ដបន្ទាយមានជ័យ
- ១៨-ល្ខោនបាសាក់ រឿង “បណ្ដាំព្រះគោ” សំដែងដោយក្រុម សិល្បៈខេត្ដកំពត ។
- ១៩-ល្ខោនបាសាក់រឿង “ព្រះឃោបុត្រ-បុត្រព្រះសុរិយា” សំដែង ដោយក្រុមសិល្បៈខេត្ដកណ្ដាល ។
- ២០-ល្ខោននិយាយរឿង “ផ្ការីកឥតទង” សំដែង ដោយក្រុមសិល្បៈខេត្ដរតនគិរី ។
- ២១-ល្ខោន និយាយរឿង “កូនខុសហើយម៉ែ” សំដែង ដោយក្រុមសិល្បៈខេត្ដប៉ៃលិន ។
- ២២-របាំ រឿង “ភ្ជាប់និស្ស័យស្បៃកប្បាសទេស” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈខេត្ដមណ្ឌលគិរី។
- ២៣-របាំរឿង “រដូវយាត្រាចរ“ សំដែង ដោយក្រុមសិល្បៈវិទ្យាស្ថានសិល្បៈខ្មែរ។
- ២៤-ល្ខោនស្រមោលស្បែកធំរឿង “សុក្កចា” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈសុវណ្ណភូមិ ។
- ២៥-ល្ខោនស្បែកពណ៌រឿង “ព្រះធិនវង្ស និង នាងពៅ” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈគោកធ្លក ។
- ២៦-ល្ខោនសៀករឿង “ពុទ្ធោ” សំដែងដោយក្រុមហ្វាពន្លឺសិល្បៈ ។
- ២៧- ល្ខោនភ្លេងការរឿង “ពិធីបុកល័ខ” សំដែងដោយក្រុមសិល្បៈខ្មែរអមតៈ ។
លោករដ្ឋមន្ដ្រីហ៊ឹម ឆែម បានអះអាងថាស្នាដៃសិល្បៈទាំង២៧រឿងនេះ សុទ្ធតែមានគុណភាពដោយឡែកៗពីគ្នាស័ក្ដិសមនឹងទទួលបានរង្វាន់លើកសរសើរនិងពានលើកទឹកចិត្ដ ។ ទន្ទឹមនេះ គណៈមេប្រយោគនៅបានវាយតំលៃចំពោះស្នាដៃតែងនិពន្ធល្អសំរាប់ផ្ដល់ពានរង្វាន់លើកសរសើរចំពោះអ្នកនិពន្ធឆ្នើមចំនួន១៧រូបទៀតផង ។
ចែករំលែកព័តមាននេះ