ប្រាសាទ«សម្បូរព្រៃគុក»មិនមែន«សម្បូរព្រៃគុហ៍ទេ»
ការហៅ ឬសរសេរឈ្មោះប្រាសាទ«សម្បូរព្រៃគុហ៍» គឺមិនត្រូវនឹងអត្ថន័យដើមទេ វាជាការខុស ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់ដោយឯកសាររបស់លោកបណ្ឌិតមីសែល ត្រាណេ ។
ការហៅ ឬសរសេរឈ្មោះប្រាសាទ«សម្បូរព្រៃគុហ៍» គឺមិនត្រូវនឹងអត្ថន័យដើមទេ វាជាការខុស ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់ដោយឯកសាររបស់លោកបណ្ឌិតមីសែល ត្រាណេ ។ ឯកសារដដែលបង្ហាញថា«សម្បូរព្រៃគុក» គឺជាអក្សរផ្សំរវាងពាក្យ៣ម៉ាត់ គឺពាក្យ«សម្បូរ ព្រៃ និងគុក» ។ អ្នកស្រាវជ្រាវបារាំងដំបូងបង្អស់ពីរនាក់គឺ លោកអាដឺម៉ារ ឡឺក្លែរ និងលោក ហង់រី ប៉ារម៉ាំងទីយេ ដែលបានសិក្សាក្រុម«ប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុក»មុនដំបូងបង្អស់បានសរសេរថា «គុក (Kuk)»មានន័យថា «ប៉មយាមប្រាសាទ, កុដ, វិហារ (tour)» ហើយជាអ្វីមួយដែលអ្នកស្រាវជ្រាវក្រោយមកទៀតដូចជា លោកដឺឡាហ្សុង គីយ៉ែរ៍ និងហ្គ្រោលីយេរ៍ បានគោរពប្រតិបត្តិតាមរហូតបច្ចុប្បន្ន ។
ពាក្យថា «គុក (Kuk)» ជាពាក្យខ្មែរ ដែលតាមធម្មតា មានន័យថា «ប្រាសាទ»ជាហូរហែ។ រីឯពាក្យ«សម្បូរ» គឺជាឈ្មោះរបស់ភូមិមួយនៅជិតក្រុមប្រាសាទទាំងនោះ ។ ចំពោះពាក្យ«ព្រៃ»សំដៅព្រៃឈើ ។ ពាក្យ«គុក» ធ្លាប់បានឮ ដោយមានកត់ត្រានៅចុងសតវត្សរ៍ទី១៩ និងដើមសតវត្សរ៍ទី២០ ដោយប្រវត្តិវិទូ ល្បីៗ ដែលបានមកស្រាវជ្រាវក្រុមប្រាសាទទាំងនោះមុនគេ ។
ពាក្យទាំងបីម៉ាត់ «សម្បូរព្រៃគុក»មានន័យថា «ព្រៃស្តុកដោយគុក ឬប្រាង្គប្រាសាទ» (La foret aux tours) ហើយសំដៅទៅលើក្រុមប្រាសាទទាំងឡាយដែលមាននៅលើទីតាំងនោះទាំងមូល ។ ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈបានហៅឈ្មោះ«ប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុក»ជាផ្លូវការ ដូច្នេះការហៅ ឬសរសេរ«ប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុហ៍» មិនត្រឹមត្រូវទេ ឬទុកថាជាមោឃៈ ។
ប្រវត្តិនៃប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុក គឺជាក្រុមប្រាសាទធ្វើអំពីឥដ្ឋតាន់ ថ្មបាយក្រៀម និងថ្មភក់ ស្ថិតនៅភូមិសម្បូរ ស្រុកសម្បូរ ចម្ងាយប្រមាណជា២៥គីឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្តកំពង់ធំ។ ក្រុមប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុកស្ថាបនាឡើងជាលើកដំបូងដោយព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ សម័យបុរេអង្គរ៣ព្រះអង្គ គឺព្រះបាទភវរ្ម័នទី១ ព្រះបាទស្រីមហេន្ទ្រវរ្ម័នចិត្រសេនា និងព្រះបាទឥសានវរ្ម័ន នៅអំឡុងចុងសតវត្សរ៍ទី៦ និងដើមសតវត្សរ៍ទី៧ ។ ការស្ថាបនាបន្ថែមជាបន្តបន្ទាប់រហូតដល់ដើមសតវត្សរ៍ទី១០នៃគ្រឹស្តសករាជមុនពេលផ្លាស់ទីតាំងព្រះរាជធានីចេនឡាទៅកាន់តំបន់គូលែន នៅខេត្តសៀមរាប ។
ក្រុមប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុក ដែលចែកចេញជាបីក្រុម ធំៗ និងក្រុមឧបសម្ព័ន្ធនានានោះ មិនមែនជាទីក្រុងឥសានបុរៈ ឬឥសានបុរីរបស់ព្រះបាទឥសានវរ្ម័នទី១(៦១៥-៦៣៥គ.ស)ទេ ប៉ុន្តែក្រុមប្រាសាទទាំងឡាយនៃទីក្រុងឥសានបុរៈ ស្ថិតនៅមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីទីតាំងនៃក្រុមប្រាសាទទាំង៣នោះ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ