ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ៖ នៅតាមដងផ្លូវជាតិលេខ៥ក្នុងភូមិទួលខ្ពស់ និងភូមិស្រះកែវ ឃុំមេលំ ស្រុកបរិបូណ៌ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង អ្នកធ្វើដំណើរពិតជាបានឃើញការដាក់លក់ផ្លែគុយ ផ្លែព្រុស ផ្លែសេមាន់ និងផ្លែឈើស្រុកមានផ្លែស្វាយ និងផ្លែខ្នុរជាដើម តែអ្វីដែលអ្នកដំណើរចាប់អារម្មណ៍ជាងគេគឺផ្លែគុយ ។
«គុយ»ជាប្រភេទផ្លែឈើធម្មជាតិម្យ៉ាងដែលដុះក្នុងព្រៃភ្នំ និងព្រៃភូមិចាស់របស់អ្នកស្រុក ។
ដើមរុក្ខជាតិមួយនេះជាប្រភេទវល្លិ ដុះឡើងតាមដើមឈើ ខ្ពស់ៗមានដើមពីតូចដល់ធំរហូតប៉ុនភ្លៅមនុស្សចាស់ ស្លឹកវា តូចៗ និងមានផ្លែប៉ុនមេជើងឬធំជាងនេះ និងមានរសជាតិជូរផ្អែម ។
អ្នកលក់គុយ នៅតាមដងផ្លូវជាតិលេខ៥កាលពីពេល ថ្មីៗកន្លងមកនិយាយថា ដើមគុយមានតែក្នុងភូមិចាស់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងក្នុងព្រៃ ។
ប្រការគួរឱ្យសោកស្តាយព្រៃមួយចំនួនត្រូវក្រុមឈ្មួញឈូសឆាយ ទន្ទ្រានយកដីរដ្ឋធ្វើកម្មសិទ្ធិធ្វើឱ្យបាត់បង់ដើមគុយមួយចំនួន។ បច្ចុប្បន្នមានការដាក់លក់ផ្លែគុយ នៅតាមផ្លូវជាតិលេខ៥ គឺជាផ្លែគុយបេះតាមភូមិចាស់ដែលគេថែរក្សាប៉ុណ្ណោះ ភាគច្រើនមាននៅភូមិឫស្សីដួច ភូមិស្តុកកបាស់ ភូមិស្អង ឃុំប្រស្និប ស្រុករលាប្អៀរ ។
អ្នកលក់ផ្លែគុយតាមថ្នល់ជាតិទាំងអស់ បានទិញពីម្ចាស់គុយ នៅឃុំនោះដាក់លក់ ដោយក្នុងមួយចង្កោមទិញក្នុងតម្លៃ១៥០០រៀល ពេលលក់បានថ្លៃពី៣០០០ទៅ៥ពាន់រៀល ។ ក្រៅពីអ្នកទិញយកទៅហូបធម្មតា ក៏មានឈ្មួញកណ្តាលទិញយកទៅលក់បន្តដល់រាជធានីភ្នំពេញផងដែរ ។
ចូលដល់ចុងខែឧសភានេះ ផ្លែគុយថយចុះជិតអស់ហើយ គឺផុតខែផ្លែ ។
ទោះផ្លែគុយ មិនសូវមានរសជាតិដូចផ្លែឈើក្នុងស្រុកមួយចំនួនក៏ពិតមែន តែនៅតាមដងផ្លូវជាតិលេខ៥ ក្នុងភូមិស្រះកែវ និងភូមិទួលខ្ពស់ គេសង្កេតឃើញអ្នកធ្វើដំណើរតាមដងផ្លូវ ឈប់រថយន្តចូលទិញផ្លែគុយជាហូរហែ ដែលពួកគាត់ទាំងនោះភាគច្រើននិយាយថា ទិញយកផ្ញើកូន ព្រោះមិនដែលស្គាល់ ។ ខ្លះទៀតថា កូនផ្តាំឱ្យទិញជាដើម ។ ចំណែកខ្លះទៀតថាបានឃើញតែផ្លែមិនដែលឃើញដើម ។
កោះសន្តិភាពសូមបង្ហាញជូនទាំងផ្លែ និងទាំងដើមគុយដែលដុះក្នុងព្រៃភូមិចាស់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ ។
ភ្លៀងកក់ខែច្រើនធ្វើឱ្យគុយផ្តល់ផលលើសឆ្នាំមុនៗ
ខេត្តសៀមរាប ៖ រយៈកាលជាងប្រាំឆ្នាំមកហើយគ្រួសារអ្នកស្រីតុប ហ៊ុម និងប្តីចើប វៀត រស់នៅក្នុងភូមិខ្នាររង្វាស់ ឃុំឃុនរាម នៃស្រុកបន្ទាយស្រី ពឹងផ្អែកទៅលើមុខរបរដុតឡធ្យូងដើម្បីដោះស្រាយជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ ។
ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ប្តីប្រពន្ធមួយគូនេះតែងតែក្រោកពីព្រឹកព្រលឹមទៅអារអុសជាកំណាត់ ខ្លីៗដើម្បីត្រៀមបញ្ចូលដាក់ទៅក្នុងឡ ឬរើធ្យូងចេញពីឡ ច្រកបញ្ចូលទៅក្នុងការុងសម្រាប់លក់ទៅឱ្យអតិថិជនរបស់ខ្លួន ដោយមិនគិតពីការហត់នឿយអ្វីសោះឡើយ ។
រយៈពេលជាងពីរខែមកហើយ ពោលគឺចាប់ពីចុងខែកុម្ភៈ រហូតមក ប្តីប្រពន្ធមួយគូនេះនៅតែបន្តក្រោកពីព្រឹកដូចធម្មតា ក៏ប៉ុន្តែពួកគាត់មិនទៅអារអុស ឬច្រកធ្យូងបញ្ចូលការ៉ុងទៀតទេ ដោយពួកគាត់ឡើងភ្នំចូលព្រៃជាមួយអ្នកភូមិជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀត ដើម្បីបេះផ្លែគុយលក់វិញម្តង ។
អ្នកស្រីតុប ហ៊ុម និយាយថា មុខរបរបេះគុយនេះថ្វីបើហត់មិនចាញ់របរឡធ្យូងក៏ពិតមែន តែវាបានទទួលកម្រៃប្រចាំថ្ងៃច្រើនគួរសម ហើយពុំមានភ័យខ្លាចរឿងការចាប់ចងពីមន្ត្រីជំនាញព្រៃឈើ ឬបរិស្ថានអ្វីទៀតដែរ ។
អង្គុយចងផ្លែគុយជាចង្កោមលើគ្រែ នៅមុខផ្ទះសង់ពីឈើខ្ពស់ពីដី បែរមុខទៅរកផ្លូវជាតិលេខ៦៧ ស្ត្រីតុប ហ៊ុម វ័យ២៣ឆ្នាំរៀបរាប់ថាឆ្នាំនេះផ្លែគុយហាក់ផ្តល់ផលច្រើន និងមានរយៈពេលយូរជាងរាល់ឆ្នាំ ដោយផ្តល់ឱកាសឱ្យរូបនាង និងអ្នកភូមិផ្សេងទៀត រកកម្រៃប្រចាំថ្ងៃបានច្រើនគួរសម ។
ចាប់តាំងពីចុងខែកុម្ភៈ រហូតមករូបនាងនឹងប្តីអាចបេះផ្លែគុយប្រមាណ៣០ចង្កោមឡើងទៅក្នុងមួយថ្ងៃ ។ មួយចង្កោមលក់ក្នុងតម្លៃចាប់ពី៣ ពាន់រៀល រហូតដល់៤ពាន់រៀល ហើយបើគិតជាទឹកប្រាក់បានប្រមាណ៦ម៉ឺនរៀល ។
ស្ត្រីដដែលរៀបរាប់ថាជារៀងរាល់ព្រឹកនាងត្រូវក្រោករៀបចំបាយកញ្ចប់ និងទឹកឱ្យរួចរាល់មុនម៉ោង៦ព្រឹក ធ្វើដំណើរឡើងភ្នំជ័រ(ភ្នំក្បាលស្ពាន)ដោយចំណាយពេលយ៉ាងតិច១០ម៉ោង ដើរថ្មើរជើងលើសណ្ឋានដីភ្នំ ឡើងចុះៗស្វែងរកផ្លែគុយ គឺហត់ខ្លាំងណាស់ ។ របរនេះមិនថាប្រុស ឬស្រីទេត្រូវតែមានជំនាញឡើងដើមឈើនិងស៊ូទ្រាំជាមួយបន្លា ឬស្រមោចអង្ក្រង ។
ស្រដៀងគ្នាដែរអ្នកបេះគុយម្នាក់ទៀតគឺកញ្ញា សាំង លាក់ អាយុ២១ឆ្នាំ រស់នៅភូមិខ្នាររង្វាស់ ឃុំឃុនរាម រៀបរាប់ថាជារៀងរាល់ថ្ងៃនាងបានឡើងទៅលើគូលែន ដើម្បីបេះផ្លែគុយជាមួយអ្នកភូមិផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែនាងមិនសូវមានជំនាញក្នុងការបេះដូចគេទេ ព្រោះមិនសូវពូកែឡើងដើមឈើ ខ្ពស់ៗ ។
ថ្ងៃខ្លះនាងរកបានកម្រៃបីម៉ឺនរៀល តែបើថ្ងៃធម្មតាបានត្រឹមតែមួយម៉ឺនប្រាំពាន់រៀល ទៅពីរម៉ឺនរៀលប៉ុណ្ណោះ គឺគ្រាន់បានចំណាយប្រចាំថ្ងៃនិងទុកទិញសម្លៀកបំពាក់ ។
ផ្លែគុយស្រួលលក់ណាស់ គឺគ្រាន់តែដាក់តាំងលក់នៅចិញ្ចើមថ្នល់មុខផ្ទះក៏មានអ្នកចូលទិញដែរ មានប៉ុន្មានលក់អស់ប៉ុណ្ណឹង ។
នាយខណ្ឌរដ្ឋបាលព្រៃឈើសៀមរាប លោក ម៉ុង ប៊ុនលីម ថ្លែងកាលពីរសៀលថ្ងៃទី២០ ឧសភា ២០១៧ថា ឆ្នាំនេះដោយអាកាសធាតុអំណោយផល ពោលគឺមានភ្លៀងកក់ខែច្រើនគួរសម ទើបធ្វើឱ្យគុយដុះលូតលាស់ និងផ្លែផ្កាបានល្អប្រសើរជាងឆ្នាំកន្លងទៅ ។
ការប្រមូលអនុផលគុយ មិនខុសច្បាប់ស្តីព្រៃឈើទេ បើសិនជាការបេះនោះមិនផ្តួលរំលំដើមឈើ ផ្ទុយទៅវិញវាបែរជារួមចំណែកក្នុងចំណូលសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ រួមទាំងបណ្តុះស្មារតីដល់ប្រជាសហគមន៍យល់ដឹងពីអត្ថប្រយោជន៍នៃការការពារព្រៃឈើផងដែរ ខណៈពួកគេបានទទួលកម្រៃពីការប្រមូលអនុផលព្រៃឈើ ។
ទោះជាយ៉ាងណាក្តីលោកនាយខណ្ឌពុំបានបញ្ជាក់ថា ការប្រមូលផ្លែគុយមានចំនួនប៉ុន្មានគីឡូក្នុងមួយថ្ងៃទេ គ្រាន់តែបញ្ជាក់ថាប្រភពប្រមូលផលគុយ ធ្វើឡើងទៅតាមស្រុក ក្នុងនោះស្រុកបន្ទាយស្រី មាននៅសហគមន៏ព្រៃឈើឃុំត្បែង ភ្នំគូលែន ភ្នំជ័រ ចំណែកនៅស្រុកអង្គរធំ មាននៅព្រៃសហគមន៍ចង្ក្រានរយ ក្នុងឃុំពាក់ស្នែងជាដើម ។
ចំណែកស្ត្រីឈ្មោះ ខេមរី រស់នៅភូមិកស្សិណខាងត្បូង សង្កាត់គោកចក ក្រុងសៀមរាប ជាអ្នកប្រមូលទិញផ្លែគុយនៅស្រុកសន្ទាយស្រី យកលក់រាយនៅតំបន់អង្គរ និយាយថាគុយគឺជាផ្លែឈើធម្មជាតិដែលមានការពេញនិយមបំផុតសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរណ៍ជាតិ-អន្តរជាតិព្រោះវាគ្មានជាតិគីមីដូចផ្លែឈើ ផ្សេងៗដែលនាំចូលពីប្រទេសក្បែរខាងទេ ។
ថ្វីបើយ៉ាងនេះក្តី អ្នកស្រីតុប ហ៊ុម បញ្ជាក់ថា សព្វថ្ងៃនេះផ្លែគុយដល់ដំណាក់កាល រោយបណ្តើរៗហើយ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីបានតាំងចិត្តថាមិនវិលទៅរករបរដុតឡធ្យូង ដែលត្រូវបង់លុយទៅឱ្យមន្ត្រីជំនាញមេព្រៃ និងបរិស្ថានទៀតទេ ខណៈផ្លែរំដួលនិងផ្សិតព្រៃចាប់ផ្តើមហុចផលជា បណ្តើរៗ ។
អ្នកលក់រៀបរាប់ពីការនិយមផ្លែគុយ
ផ្លែគុយនៅក្នុងព្រៃ លើខ្នងភ្នំគូលែន ខណៈដែលប្រជាពលរដ្ឋធ្លាប់ចូលទៅបេះ ដើម្បីយកមកបោះឱ្យម៉ូយតាមផ្ទះក្នុងក្រុងសៀមរាបលក់នោះក្នុង១គីឡូក្រាមថ្លៃ៨ពាន់ទៅ១០០០០រៀល ហើយគេយកទៅលក់បន្តចងជាចង្កោម តម្លៃពីដំបូង១ចង្កោម១២០០០រៀល ។ លុះដល់ជិតផុតអស់គេគេចងជាចង្កោមលក់១ចង្កោមតម្លៃតែ៤០០០រៀលទៅ៥០០០រៀលប៉ុណ្ណោះ ហើយមានលក់នៅតាមដងផ្លូវអង្គរ-ឃ្យុងយូ និងលក់នៅជិតព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម និងនៅជិតមន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផា ក្នុងខេត្តសៀមរាប ។
អ្នកស្រីមុន្នីរ័ត្ន និងលោកញ៉ែត សាម៉េត រស់នៅភូមិទក្សិណខាងត្បូង សង្កាត់គោកចក រៀបរាប់ថា ពួកគាត់ជាអ្នកលក់ផ្លែឈើគ្រប់មុខ នៅតំបន់អង្គរ-ឃ្យុងយូនេះយូរឆ្នាំមកហើយ ដល់មានគេដឹកយកផ្លែគុយ បោះដល់ផ្ទះឱ្យលក់ ក្នុង១គីឡូក្រាមតម្លៃ៣ពាន់ទៅ៤ពាន់រៀល ក៏ទិញយកលក់បន្ត តម្លៃ១ចង្កោម១២០០០រៀល ។
បើលក់អត់អស់ចាប់ផ្តើមរលួយ ដូច្នេះខាតបន្តិចបន្តួច ។ ក្រោយមកពួកគាត់ឈប់លក់ផ្លែ ឈើផ្សេងៗមកលក់តែផ្លែគុយមួយមុខប៉ុណ្ណោះ ។ ម៉ូយយកមកបោះឱ្យ ក្នុង១គីឡូក្រាមតម្លៃ៣ពាន់រៀល ហើយឱ្យកូនចង ជាចង្កោមៗលក់បន្តក្នុង១ចង្កោម ៤០០០រៀល ទៅ៥០០០រៀល តាមអ្នកតថ្លៃ ឬមិនតថ្លៃ ។
ដើមគុយមានរាងជាវល្លិ និងមានស្លឹកពណ៌ខៀវ តោងតាមដើមឈើ ធំៗ ។ ដល់រដូវមានផ្លែគុយ ទើបប្រជាពលរដ្ឋនាំគ្នាឡើងទៅលើភ្នំគូលែនយករណារទៅអារដើមឈើ ធំៗនោះ ដើម្បីបេះផ្លែគុយយកលក់តាមទីផ្សារនានា ក្នុងក្រុងសៀមរាប ។ នៅក្នុងព្រៃលើខ្នងភ្នំគូលែន ស្ថិតនៅក្នុងស្រុកស្វាយលើ ខេត្តសៀមរាប មានគុយច្រើនជាងគេ ជាងនៅក្នុងព្រៃឧទ្យានអង្គរ ។ ផ្លែគុយនេះមាននៅក្នុងរដូវប្រាំងចាប់ពីខែមេសា រហូតដល់ចុងខែឧសភា ទើបផុត ។
បន្ទាប់មកចាប់ផ្តើមមាន ផ្លែសិរមាន់ និងផ្លែរំដួលម្តង ដែលមានដើម ធំៗ ហើយមាននៅក្នុងព្រៃឧទ្យានអង្គរនិងនៅតាមបណ្តាស្រុកមួយចំនួននៃខេត្តសៀមរាបដែលប្រជាពលរដ្ឋតែងតែនាំគ្នាចូលទៅក្នុងព្រៃ ដើម្បីបេះយកលក់ឱ្យអ្នកលក់ផ្លែឈើ នៅតាមដងផ្លូវអង្គរ-ឃ្យុងយូ និងនៅតាមដងផ្លូវក្រោយមន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផា និងនៅជិតព្រះអង្គចេក ព្រះអង្គចម ឬនៅតាមទីផ្សារ ក្នុងខេត្តសៀមរាប ។ ផ្លែឈើទាំង២មុខប្រភេទនេះមាននៅពាក់កណ្តាលខែឧសភា រហូតដល់ខែកក្កដា ទើបវាផុត ។ ក្រោយមកចាប់ផ្តើមមានផ្លែឈើ១មុខទៀត ហៅថាផ្លែគ្រៀល មាននៅក្នុងព្រៃឧទ្យានអង្គរ និងមាននៅតាមបណ្តាស្រុកមួយចំនួនទៀតដូចគ្នា ។ ផ្លែឈើទាំងអស់នេះគឺជាផ្លែឈើធម្មជាតិសុទ្ធសាធ ពុំមានជាតិគីមីទេ ព្រោះវាមានតែនៅក្នុងព្រៃប៉ុណ្ណោះ ។
ស្តាប់ការរៀបរាប់ពីផ្លែគុយនៅខេត្តកំពត
ឆ្នាំនេះកសិករដែលរស់នៅក្បែរជើងភ្នំបូកគោ បានឡើងទៅបេះផ្លែគុយនៅក្បែរជើងភ្នំលក់នៅក្នុងផ្សារទីរួមខេត្តកំពត ។ ផ្លែរុក្ខជាតិប្រភេទនេះមិនសូវសម្បូរដូចកាលពីសម័យដើមទេ ។ កាលពីអំឡុងឆ្នាំ១៩៥៦ គេឃើញដើមគុយច្រើនដុះនៅតាមរបងដីចម្ការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងខេត្តកំពតហើយឱ្យដល់រដូវផ្លែវាទុំ(ក្នុងខែ៥-៦)គឺប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងខេត្តកំពតស្ទើរតែមិនបាច់ឡើងភ្នំទៅបេះផ្លែគុយទេ គ្រាន់តែបេះនៅតាមរបងចម្ការក៏មិនដឹងយកទៅលក់ឯណាអស់ផង ។
គុយពេលដែលវាទុំមិនអាចទុកយូរថ្ងៃបានឡើយ ។ កាលពីសម័យនោះផ្លែគុយសម្បូរតែពុំសូវមានទីផ្សារទេ ។ សម័យនោះកសិករយើង ក្រោយពីចប់រដូវធ្វើស្រែ តែងតែឡើងភ្នំប្រមូលអនុផលពីព្រៃឈើនៅលើភ្នំ ដូចជាបោចវល្លិ បោចផ្តៅ កាប់ឫស្សី និងបេះផ្លែរុក្ខជាតិព្រៃតាមរដូវកាលដែលរុក្ខជាតិហូបផ្លែទាំងនោះទុំ ។
ផ្លែគុយដែលពីមុនសម្បូរតែឥឡូវពុំសូវសម្បូរ ដោយសារតែតំបន់ព្រៃមួយចំនួនធំដែលសម្បូរវល្លិគុយដុះត្រូវគេឈូសឆាយកាប់ទន្ទ្រានក្លាយជាដីវាល ហើយដាំរុក្ខជាតិ ផ្សេងៗដែលជាដំណាំកសិឧស្សាហ៍កម្មសម្រាប់នាំចេញទៅក្រៅប្រទេស ឬផលិតក្នុងស្រុកជាដើម ។
ចំណែកនៅតំបន់ព្រៃភ្នំក៏ដូច្នេះដែរវល្លិគុយវាច្រើនតែដុះអែប ឬរុំនឹងដើមឈើ ធំៗក្នុងព្រៃភ្នំលុះកាប់ឈើ ធំៗផ្តួលរំលំទៅ ដើមគុយក៏ងាប់ជាមួយដើមឈើធំដែលជនខិលខូចលួចកាប់ទៅធ្វើអាជីវកម្មនោះដែរ ។
ស្ត្រីឈ្មោះស្រី ទោល អាយុជាង៣០ឆ្នាំ ជាអាជីវករលក់ផ្លែឈើនៅក្នុងផ្សារទីរួមខេត្តកំពតបានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ជាមួយអ្នកយកព័ត៌មានកោះសន្តិភាពថា នាងទិញផ្លែគុយពីប្រជាពលរដ្ឋដែលឡើងទៅបេះនៅជើងភ្នំបូកគោម្តងជិត២០គីឡូក្រាម ហើយយកចងជាចង្កោមលក់រាយ ក្នុងមួយចង្កោមតម្លៃ២ពាន់រៀល ។ ផ្លែគុយពុំសូវមានដាក់លក់រាល់ថ្ងៃទេ ដោយសារតែវាមានតែក្នុងព្រៃ ហើយផ្លែមានតាមរដូវកាលទៀតផង ។
បច្ចុប្បន្នគុយកំពុងតែឈានទៅផុតពូជដោយសារនៅតាមតំបន់ដីចម្ការដែលធ្លាប់មានដើមគុយដុះច្រើន ឬនៅលើដីព្រៃ ឥឡូវសុទ្ឋតែមានម្ចាស់កម្មសិទ្ឋិហើយគេឈូសឆាយអស់ ។ រីឯនៅព្រៃភ្នំកាប់បំផ្លាញឈើ ធំៗធ្វើអាជីវកម្មបណ្តាលឱ្យងាប់ទាំងវល្លិគុយដ៏កម្រនេះទៀតផង ។
ផ្លែគុយបើក្មេងរស់នៅក្នុងក្រុងមិនស្គាល់ទេ គឺស្គាល់តែក្មេងរស់នៅស្រុកស្រែមួយចំនួនប៉ុណ្ណោះ។
វល្លិគុយមិនត្រឹមតែមានផ្លែហូបបានប៉ុណ្ណោះទេ ដើមរបស់វាជាឱសថបុរាណទៀតផង ។ វល្លិគុយសម្រាប់ព្យាបាលស្ត្រីមានកូនខ្ចីទាស់អត់ទឹកដោះឱ្យកូនបៅ គឺយកដើមគុយកាប់ចិញ្ច្រាំហាលថ្ងៃឱ្យស្ងួតរួចដាំទឹកផឹកនឹងបានជាសះស្បើយ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ