ខុងជឺ គឺជាបុគ្គលមានឥទ្ធិពលផ្នែកគំនិតប្រាជ្ញាដ៏សំខាន់បំផុតរបស់ចិន និងត្រូវគេទទួលស្គាល់ថាជាអ្នកប្រាជដ៏ល្បីល្បាញម្នាក់លើលោក ។ ពេញមួយជីវិតរបស់ខ្លួន ខុងជឺបានខិតខំប្រឹងប្រែងទូន្មានប្រៀនប្រដៅមនុស្សឱ្យប្រព្រឹត្ត
ខុងជឺ គឺជាបុគ្គលមានឥទ្ធិពលផ្នែកគំនិតប្រាជ្ញាដ៏សំខាន់បំផុតរបស់ចិន និងត្រូវគេទទួលស្គាល់ថាជាអ្នកប្រាជដ៏ល្បីល្បាញម្នាក់លើលោក ។ ពេញមួយជីវិតរបស់ខ្លួន ខុងជឺបានខិតខំប្រឹងប្រែងទូន្មានប្រៀនប្រដៅមនុស្សឱ្យប្រព្រឹត្តអំពើសុចរិត ប្រកាន់យកគោលការណ៍គ្រប់គ្រងដែលត្រឹមត្រូវ យុត្តិធម៌ និងបង្រៀនមនុស្សឱ្យចេះរកក្តីសុខក្នុងជីវិតបច្ចុប្បន្ន ជាជាងគិតទៅដល់ជាតិមុខ ។ ដំបូន្មានរបស់ខុងជឺ គឺជាពុទ្ធិផ្នែកទស្សនវិជ្ជា និងជាគតិធម៌ដ៏សុីជម្រៅ ដែលបានចាក់ឫសយ៉ាងជ្រៅទៅក្នុងផ្នត់គំនិតរបស់ជនជាតិចិនអស់រយៈកាលរាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ និងដែលពួកគេបាននាំគ្នាគោរពប្រតិបត្តិយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនអំពីដំបូន្មានទាំងនោះទុកជាគតិប្រចាំជីវិត ។ នេះជាហេតុផលដ៏សំខាន់ដែលធ្វើឱ្យចិន គឺជាប្រទេសដែលអាចថែរក្សាប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់របស់ខ្លួនបានយ៉ាងគង់វង្សរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ។
កំពូលអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ
យោងតាមសៀវភៅ«បុគ្គលខ្លាំងអ្នកធ្វើឱ្យរង្គើប្រវត្តិសាស្ត្រលោក»រៀបរៀងដោយលោកគឹម ចាន់ណា ពណ៌នាថា ខុងជឺ កើតនៅឆ្នាំ៥៥១មុនគ្រិស្តសករាជក្នុងនគរលូ(តំបន់សានទុងបច្ចុប្បន្ន)កំព្រាឪពុកតាំងតែពីនៅជាកុមារ ហើយត្រូវរស់នៅជាមួយម្តាយដែលប្រឈមមុខនឹងស្ថានភាពក្រីក្រលំបាកជាខ្លាំង ។ ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ម្តាយរបស់ខុងជឺ នៅតែខិតខំជំរុញកូនឱ្យបានរៀនសូត្ររហូតទាល់តែបានចំណេះវិជ្ជាយ៉ាងខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត ។
ខុងជឺ ជាមនុស្សដែលស្រឡាញ់ការសិក្សាជាខ្លាំង ហេតុនេះហើយទើបគាត់ខំស្វះស្វែងរៀនសូត្រមុខវិជ្ជាសព្វបែបយ៉ាង រួមទាំងក្បួនពិធីខាងសាសនា ចម្រៀង កំណាព្យ និងក្បួនតម្រា ផ្សេងៗដែលមានមកតាំងពីសម័យបុរាណ ។
ដោយសារតែភាពឈ្លាសវៃនេះ ធ្វើឱ្យខុងជឺមានឈ្មោះល្បីល្បាញថាជាអ្នកដែលប្រកបដោយចំណេះដឹងសព្វបែបយ៉ាង សុសសាយទៅគ្រប់ទិសទីតាំងពីអាយុមិនទាន់ដល់២០ឆ្នាំនៅឡើយ ។
បង្កើតសាលារៀនឯកជនមុនគេបង្អស់
ពេលមានអាយុ៣០ឆ្នាំ ខុងជឺបានបង្កើតសាលារៀនឯកជនមួយ ដែលជាសាលាឯកជនដំបូងបង្អស់នៃប្រទេសចិន ។ ការបង្រៀនរបស់ខុងជឺ បានផ្លាស់ប្តូររូបភាពការសិក្សាដែលខុសស្រឡះពីមុន ធ្វើឱ្យប្រជាជនចិនភ្ញាក់រឭកនាំគ្នាយកចិត្តទុកដាក់នឹងការសិក្សា ព្រមទាំងវប្បធម៌ជាខ្លាំង។ ខុងជឺ បានប្រើវិធីដ៏សាមញ្ញក្នុងការទទួលសិស្សចូលរៀន ដោយគ្រាន់តែជូនរបស់បន្តិចបន្តួចសម្រាប់ថ្លៃសិក្សាប៉ុណ្ណោះ ក៏គ្រប់គ្រាន់ហើយ ។ កូនសិស្សរបស់ខុងជឺ ភាគច្រើនទទួលចំណេះដឹងបានយ៉ាងខ្ពង់ខ្ពស់ស្ទើរគ្រប់ផ្នែក ។
ខុងជឺ ពេញចិត្តនឹងអាជីពរបស់ខ្លួនជាខ្លាំង ។គាត់ខិតខំពុះពារអស់ពីកម្លាំងកាយចិត្តក្នុងការបង្ហាត់បង្រៀន និងកំណត់បទបញ្ជាចំពោះសិស្សយ៉ាងតឹងរ៉ឹង រហូតធ្វើឱ្យសាលារៀនរបស់គាត់សម្រេចជោគជ័យយ៉ាងខ្ពស់ និងទទួលបានការគាំទ្រជាខ្លាំងពីសង្គមចិននាសម័យនោះ ។
ការពារប្រទេសជាតិ ជួយព្រះជន្មព្រះរាជា
ខុងជឺ មានបំណងចង់ជួយអភិវឌ្ឍទឹកដីនគរលូឱ្យកាន់តែរឹងមាំ និងរីកចម្រើន ប៉ុន្តែគាត់ហាក់គ្មានឱកាសទាល់តែសោះ ព្រោះដោយសារតែអស់ពួកមន្ត្រីជំនិតនឹងព្រះរាជាតែងតែនិយាយមួលបង្កាច់ពីគាត់ក្នុងផ្លូវមិនល្អជាប្រចាំ ធ្វើឱ្យខុងជឺ បានទទួលតំណែងត្រឹមតែជាមន្ត្រីថ្នាក់ទាបជារៀងរហូតមក ។ លុះរហូតដល់ខុងជឺ អាយុ៥១ឆ្នាំ ទើបគាត់ទទួលរាជបញ្ជាឱ្យមើលការខុសត្រូវនៅក្នុងរាជធានី ។ ក្រោយពីព្រះរាជាទតឃើញស្នាដៃដ៏ជោគជ័យទាំងឡាយរបស់គាត់ ទើបព្រះអង្គទ្រង់ព្រះរាជទានភារកិច្ច
សំខាន់ៗដល់ខុងជឺកាន់តែច្រើនឡើងបន្ថែមទៀតជាហេតុធ្វើឱ្យនគរលូរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័ស ហើយអ្វីដែលសំខាន់បំផុតនោះគឺខុងជឺ បានជួយស្រោចស្រង់ព្រះជន្មព្រះរាជាឱ្យរួចផុតពីចំណាប់ខ្មាំងរបស់ប្រទេសជិតខាងដោយសារតែភាពឈ្លាសវៃរបស់គាត់ ព្រមទាំងរកដំណោះស្រាយក្នុងហេតុការណ៍នោះបានដោយស្ងប់ពុំមានការបង្ហូរឈាមអ្វីឡើយ ។
ទ្រឹស្តីរបស់ខុងជឺ
ខុងជឺ ជានិមិត្តរូបដ៏សំខាន់បំផុតនៃវប្បធម៌បុរាណរបស់ប្រទេសចិន ។ គាត់ពុំមែនត្រឹមតែជាអ្នកប្រាជ្ញខាងប្រវត្តិសាស្ត្រប៉ុណ្ណោះទេ គាត់ក៏ជាទស្សនវិទូផ្នែកនយោបាយ និងសីលធម៌ដ៏ល្បីល្បាញផងដែរ ។ គាត់បានចំណាយពេលដល់ទៅ៣០ឆ្នាំ ក្នុងការត្រាច់ចរទៅតាមទីតំបន់នានា ដើម្បីផ្តល់ជាគំនិតយោបល់ និងវិធីសាស្ត្រ ផ្សេងៗដល់បណ្តាអ្នកគ្រប់គ្រងដែលជឿ និងគោរពមកលើរូបគាត់ ។ ក្រោយពេលដែលគាត់ទទួលអនិច្ចកម្មទៅ ទ្រឹស្តីបង្រៀននៅតាមសាលារៀននានាដែលគាត់បានបង្កើតឡើងមកនោះ គឺជាអាវុធខាងគំនិតប្រាជ្ញដើម្បីទ្រទ្រង់ដល់របបគ្រប់គ្រងបែបសក្តិភូមិអស់រយៈកាលរាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយទើបបានជា«ទ្រឹស្តីខុងជឺ»មានឥទ្ធិពលជាខ្លាំងដល់របបគ្រប់គ្រងរបស់ចិន ។ បណ្តាកូនសិស្សទាំងឡាយបានយកទ្រឹស្តីរបស់ខុងជឺមកចងក្រងជាសៀវភៅមួយក្បាលមានចំណងជើងថា«លុនវី»ដែលក្រោយមកសៀវភៅនេះគឺជាប្រភពទិន្នន័យដ៏សំខាន់ក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីទ្រឹស្តីរបស់ខុងជឺ នេះឯង ។
«ស្តេចឈិនស៊ី បានបញ្ជាឱ្យដុតបំផ្លាញចោលនូវសៀវភៅក្បួនតម្រាគ្រប់ច្បាប់របស់ខុងជឺ ព្រោះព្រះអង្គត្រូវការគ្រប់គ្រងអំណាចតែមួយអង្គឯង ប៉ុន្តែអំពើនេះកាន់តែធ្វើឱ្យប្រជារាស្ត្រមិនពេញចិត្តកាន់តែខ្លាំង ព្រោះពាក្យប្រៀនប្រដៅរបស់ខុងជឺ បានជ្រួតជ្រាបចូលទៅក្នុងបេះដូងរបស់ប្រជាជនចិនយ៉ាងជ្រាលជ្រៅរួចអស់ទៅហើយ ទើបក្រោយពេលស្តេចឈិនសុី ចូលទិវង្គតរាជវង្សឈិន ត្រូវរលំរលាយខ្ចាត់ខ្ចាយយ៉ាងឆាប់រហ័ស» ។
យុគសម័យដ៏រុងរឿងនៃទស្សនវិជ្ជារបស់ចិន
តាំងពីបុរាណកាលមក ទស្សនវិជ្ជាចិនឈរនៅលើការជួយគ្នាទៅវិញទៅមក ព្រោះជនជាតិចិនចូលចិត្តគោរពប្រតិបត្តិតាម និងមានមនសិការសង្គមខ្ពស់ ទើបបានជាទ្រឹស្តីនៅគ្រប់លទ្ធិនានារបស់ចិន សុទ្ធតែបង្រៀនឱ្យចេះអំពីការប្រើជីវិតក្នុងសង្គម សុជីវធម៌ផ្ទាល់ខ្លួន និងគោលការណ៍នៃការគ្រប់គ្រង ។ ប៉ុន្តែមួយផ្នែកទៀតគឺជាពាក្យប្រៀនប្រដៅដ៏ស៊ីជម្រៅដែលបង្ហាញឱ្យឃើញពីគោលដៅដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុតនៃទស្សនវិជ្ជា គឺការទម្លុះទៅដល់ជម្រៅនៃសភាវៈចិត្ត ឬដែលហៅថា«អ្នកត្រាស់ដឹង»នេះឯង ។ ទស្សនវិជ្ជាចិនទាំងពីរផ្នែកនេះ បានរីកចម្រើនទៅរកទស្សនវិជ្ជាពីរបែបដែលបែងចែកពីគ្នាដាច់ស្រឡះគឺលទ្ធិខុងជឺ និងលទ្ធិតៅ របស់ឡៅជឺ ។
មាគ៌ារបស់ខុងជឺ និងមាគ៌ារបស់តៅ
លទ្ធិខុងជឺ ផ្តោតទៅលើការរៀបចំបែបបទសង្គម និងជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃប្រព័ន្ធសិក្សារបស់ចិន មានក្រឹត្យក្រមសីលធម៌ដ៏ខ្ជាប់ខ្ជួន ដំបូន្មានប្រៀនប្រដៅយ៉ាងល្អិតល្អន់ និងពិធីសែនព្រេនគោរពបូជាដល់បុព្វបុរស ។ ផ្ទុយទៅវិញ លទ្ធិតៅផ្តោតសារសំខាន់ទៅលើមាគ៌ារស់នៅទៅតាមក្រមធម្មជាតិ ។
ក្តីសុខតាមទស្សនៈរបស់លទ្ធិតៅគឺបង្រៀនឱ្យមនុស្សចេះរៀបចំដំណើរជីវិតទៅតាមច្បាប់ធម្មជាតិ និងជឿជាក់លើបញ្ញាញាណរបស់ខ្លួនឯង ។
ឈុនឈីវ៖ ស្នាដៃដ៏ឆ្នើមរបស់ខុងជឺ
នៅដំណាក់កាលចុងក្រោយនៃជីវិតរបស់ខុងជឺ គាត់បាននិពន្ធសៀវភៅមួួយក្បាលដែលមានចំណងជើងថា«ឈុនឈីវ»ជាសៀវភៅទាក់ទង នឹងជីវប្រវត្តិរបស់អច្ឆរិយបុគ្គល និងព្រឹត្តិការណ៍ សំខាន់ៗដែលកើតមានក្នុងសង្គម អំឡុងឆ្នាំ៧២២ដល់៤៨១មុនគ.ស ។ ដោយសម័យនោះ នៅមិនទាន់មានក្រដាសសរសេរនៅឡើយ ទើបគាត់ត្រូវនិពន្ធសៀវភៅនេះដោយចារលើបន្ទះឫស្សី ។ ក្នុងអំឡុងពេលសរសេរសៀវភៅនេះខុងជឺ សម្ងំនៅតែក្នុងផ្ទះ ដៃម្ខាងកាន់បន្ទះឫស្សី ដៃម្ខាងកាន់ជក់ ដោយគិតតែពីឈ្ងោកសរសេរយ៉ាងអត់ធ្មត់បំផុតពុំខ្លាចនឿយហត់អ្វីទាំងអស់ ។
ចំណែកកូនសិស្សក្រោយពីឃើញគ្រូរបស់ខ្លួនខំប្រឹងធ្វើការជ្រុលហួសពេកដូច្នេះ ពួកគេក៏សុំចូលខ្លួនមកជួយសរសេរ តែគាត់បដិសេធ ហើយឆ្លើយទៅវិញថា ៖ «មិនបានទេ !រឿងដែលយើងកំពុងសរសេរនេះគឺរឿងរបស់អ្នកដែលស្លាប់ទៅហើយ…យើងចង់បន្ថែមគំនិត ខ្លះៗទៅក្នុងរឿងនោះ…យើងគិតថា អ្នកជំនាន់ក្រោយនឹងបានយល់ពីយើង ឬអាចបន្ទោសយើងទៅវិញផងដែរ…»
ដោយសារការប្រឹងប្រែងអស់ពីកម្លាំងកាយចិត្តរបស់ខុងជឺ ទើបសៀវភៅមួយច្បាប់នេះ គឺជាសៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រដែលមានលក្ខណៈត្រឹមត្រូវ និងសុក្រឹតបំផុត ។
លទ្ធិខុងជឺនៅតៃវ៉ាន់
ក្នុងសម័យបច្ចុប្បន្ននេះទស្សនៈ និងវិធីគិតរបស់ជនជាតិចិនដីគោក ត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរដោយសារតែត្រូវគ្រប់គ្រងដោយរបបកុម្មុយនីស្ត ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យឥទ្ធិពល និងទស្សនវិជ្ជារបស់ខុងជឺ ដែលធ្លាប់តែដិតជាប់ចំពោះជនជាតិចិនកាលពីសម័យមុននោះត្រូវបានប្រមូលផ្តុំមកផ្សព្វផ្សាយនៅតៃវ៉ាន់វិញ។
ថ្វីដ្បិតតែសេដ្ឋកិច្ចនយោបាយមានការផ្លាស់ប្តូរខ្លាំងហើយក៏ដោយ តែវប្បធម៌ និងទំនៀមទម្លាប់របស់ជនជាតិចិននៅតែពុំមានអ្វីខុសប្លែកពីអតីតកាលប៉ុន្មានឡើយ ដូចជាការសែនព្រេនដល់បុព្វបុរសជាដើម ។ ទស្សនៈរបស់ខុងជឺ ប្រៀបដូចចំណងដែលចងភ្ជាប់ប្រជាជនចិនឱ្យវេញបញ្ចូលគ្នាក្នុងសម័យតែមួយ ។
លទ្ធិខុងជឺ មិនមែនជាសាសនាទេ ប៉ុន្តែគ្រប់ទិសតំបន់នៃកោះតៃវ៉ាន់ តែងមានវិហារខុងជឺ នៅពាសពេញ ។ ពាក្យប្រៀនប្រដៅរបស់គាត់ត្រូវបានគេយកមកចារឹកនៅតាមទីសក្ការៈបូជា ផ្សេងៗ ។ ក្មេងៗទាំងឡាយ តែងត្រូវបានគេបណ្តុះបណ្តាលឱ្យសិក្សារៀនសូត្រ និងអនុវត្តតាមពាក្យប្រៀនប្រដៅរបស់ខុងជឺ តាំងតែពី តូចៗមកដោយផ្តើមចេញពីគ្រួសារ រួមទាំងសាលារៀនដែលជួយបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតទៅលើមនសិការរបស់ក្មេង ។ កម្មវិធីថ្នាក់បឋមសិក្សានៅកោះតៃវ៉ាន់ គេសង្កត់ធ្ងន់លើភាពកតញ្ញូសេចក្តីព្យាយាម និងមនសិការស្នេហាជាតិជាកត្តាសំខាន់ ។ ក្មេងៗតៃវ៉ាន់ ក្នុងសម័យបច្ចុប្បន្ននៅ តែសរសេរ និងទន្ទេញពាក្យ«ឡៃជឺ»ដែលជានិមិត្តរូបនៃអ្នកដែលមានចិត្តកតញ្ញូទៅតាមដំបូន្មានរបស់ខុងជឺ ។ ទោះជាស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើនទៅឆ្ងាយយ៉ាងណាហើយក្តី ប៉ុន្តែទ្រឹស្តីប្រៀនប្រដៅរបស់ខុងជឺ មិនដែលហួសសម័យហើយក៏ពុំមែនជាឧបសគ្គក្នុងដំណើរជីវិតរបស់មនុស្សសម័យថ្មីអ្វីដែរ ។
ពាក្យស្លោករបស់ខុងជឺ
ខុងជឺ គឺទស្សនវិទូមួយរូបដែលបានទទួលការគាំទ្រ និងលើកកម្កើងជាអច្ឆរិយបុគ្គលដ៏ឆ្នើមបំផុតរបស់ប្រទេសចិន ។ ខុងជឺ បានបង្ហាញទស្សនៈរបស់គាត់តាមរយៈពាក្យស្លោកមួយចំនួនដែលសុទ្ធតែជាពាក្យស្លោកដែលមានអត្ថន័យ និងមានលក្ខណៈអប់រំដ៏ជ្រាលជ្រៅបំផុត ។
*គ្រាន់តែឮ ខ្ញុំនឹងភ្លេច..បើបានឃើញ ខ្ញុំនឹងចាំ..បើបានធ្វើ ខ្ញុំនឹងយល់ ។
*គោលដៅរបស់អ្នកដែលមានឧត្តមគតិខ្ពង់ខ្ពស់ គឺសច្ចធម៌ ។
*ភាពល្ងង់ខ្លៅជារាត្រីកាលក្នុងចិត្ត តែជារាត្រីដែលគ្មានព្រះចន្ទ និងដួងតារា ។
*រៀន តែមិនព្រមគិត គឺខូចខាត…គិតតែមិនព្រមរៀន គឺគ្រោះថ្នាក់ ។
*អ្នកដែលពូកែនិយាយបញ្ចើចបញ្ចើ លើកជើងបញ្ជោរ មានតិចតួចណាស់ ដែលជាអ្នកមានមេត្តាធម៌ ។ ចំណែកមនុស្សប្រកាន់យុត្តិធម៌ មនុស្សដាច់ខាត មោះមុត និងមនុស្ស ម៉ឹះៗសាមញ្ញ មិនសូវមានវោហារ ច្រើនជាមនុស្សមានមេត្តាធម៌ ។
*មនុស្សដែលប្រព្រឹត្តដោយធម៌ នឹងមិនឯកោទេ ព្រោះតែងមានមនុស្សគោរពស្រឡាញ់ និងយល់ចិត្តជានិច្ច ។
ព្រឹត្តិការណ៍ សំខាន់ៗ
-កើតនៅថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ៥៥១ មុនគ.ស ។
-ឆ្នាំ៥៣២ មុនគ.ស រៀបការនឹងនាងយន់ ក្វាន់ នៅអាយុ១៩ឆ្នាំ ។
-ឆ្នាំ៥៣១ មុនគ.ស ចូលបម្រើរាជការ ធ្វើជាស្មៀនយុងឆាង នៅអាយុ២០ឆ្នាំ ។
-ឆ្នាំ៥៣១-៥២៤ មុនគ.ស ធ្វើជាមន្ត្រីថ្នាក់ទាបក្នុងចន្លោះអាយុ២០-២៧ឆ្នាំ ។
-ឆ្នាំ៥២១ មុនគ.ស បង្កើតសាលារៀនឯកជនក្នុងអាយុ៣០ឆ្នាំ ។
-ឆ្នាំ៥០០ មុនគ.សទទួលរាជបញ្ជាឱ្យគ្រប់គ្រងរាជធានីក្នុងអាយុ៥១ឆ្នាំ ។
-ឆ្នាំ៤៨០ មុនគ.ស ចន្លោះអាយុ៧១-៧២ ឆ្នាំ និពន្ធសៀវភៅ«ឈុនឈីវ» ។
-ឆ្នាំ៤៧៩ មុនគ.ស អាយុគ្រប់៧២ឆ្នាំ ទទួលអនិច្ចកម្ម ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ