រាជធានីភ្នំពេញ ៖ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី បានសម្រេចស្នើសុំរដ្ឋសភាធ្វើវិសោធនកម្មបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរដ្ឋសភាត្រង់ប្រការ៤៨ថ្មី(បី) ដើម្បីលុបបំបាត់ប្រធានក្រុមអ្នកតំណាងរាស្ត្រភាគតិចដែលមានឋានៈស្មើនាយករដ្ឋមន្ត្រី ។ ការស្នើសុំនេះប្រៀបដូចជាការស្នើសុំលុបឈ្មោះលោក កឹម សុខា ប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចេញពីតួនាទីជាប្រធានក្រុមអ្នកតំណាងរាស្ត្រភាគតិចនៅក្នុងសភាដែលទើបនឹងត្រូវបានរដ្ឋសភាទទួលស្គាល់នាពេលថ្មីៗកន្លងមកនេះ ។ ជាងនេះការស្នើសុំនេះបន្ទាប់ពីស្ថានការណ៍នយោបាយមួយរយៈមកនេះមានភាពស្ងប់ស្ងាត់ ពោលគឺគ្មានការវាយប្រហារគ្នារវាងគណក្សដែលមានអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភា ។
យោងតាមគេហទំព័រហ្វ្រេសញូវដែលបានចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី១៦ មករា ឲ្យដឹងថា សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃកម្ពុជាមុនចេញដំណើរទៅទីក្រុងដាវ៉ូស ចូលរួមប្រជុំវេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកបានមានប្រសាសន៍ថា បើយន្តការដែលទើបបង្កើតឡើងតាមរយៈប្រការ៤៨ថ្មី(បី) នៃបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរដ្ឋសភាពិបាកធ្វើការ រួមទាំងការប៉ុនប៉ងចរចាដោះលែងអ្នកទោសដែលបំពានដល់អំណាចតុលាការផងនោះ សម្តេចស្នើឲ្យធ្វើវិសោធនកម្មបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរដ្ឋសភាដើម្បីលុបចោល«ប្រធានក្រុមមតិភាគតិច និងប្រធានក្រុមថ្នាក់ដឹកនាំតំណាងរាស្ត្រ» ។ យើងត្រូវធ្វើវិសោធនកម្មប្រការ៤៨ថ្មី(បី) ហើយវិលទៅប្រើប្រការ៤៨(ពីរ)នៃបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងនៃរដ្ឋសភាវិញ ។ ដោយសារប្រការ៤៨ថ្មី(បី)ជាគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ខ្ញុំ ទើបខ្ញុំស្នើសុំឲ្យធ្វើការកែប្រែតាមរយៈសមាជិកសភាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាវិញ» ។
ទោះបីយ៉ាងណា នៅក្នុងគេហទំព័រដដែលសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន មិនបានពន្យល់អ្វីថែមទៀតនោះទេដោយបានបញ្ជាក់យ៉ាងខ្លីថា «ធ្វើដូចនេះឆាប់ចប់រឿង ព្រោះមិនបាច់ពិបាករៀបចំរបៀបវារៈនៃការប្រជុំទៀតទេ ព្រោះយន្តការនោះវារលាយបាត់តាមរយៈវិសោធនកម្មដែលនឹងត្រូវធ្វើរួចទៅហើយ» ។
អ្នកតាមដានសន្មត់ថា ប្រសិនមានការធ្វើវិសោធនកម្មបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរដ្ឋសភាពិតមែននោះ លោក កឹម សុខា ប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងត្រូវបាត់បង់តួនាទីជាប្រធានក្រុមមតិភាគតិច និងប្រធានក្រុមថ្នាក់ដឹកនាំតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលទើបនឹងទទួលបានតួនាទីជំនួសលោក សម រង្ស៊ី កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៦ កន្លងមកនេះ ។
ទាក់ទិននឹងការស្នើសុំធ្វើវិសោធនកម្មបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរដ្ឋសភាប្រការ៤៨ថ្មី(បី)លុបបំបាត់តួនាទីប្រធានក្រុមអ្នកតំណាងរាស្ត្រភាគតិចក្នុងរដ្ឋសភានេះ អ្នកសារព័ត៌មានមិនអាចសុំការបំភ្លឺពីអ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក យ៉ែម បុញ្ញឬទ្ធិ និងលោក យឹម សុវណ្ណ បានទេ ដោយសារទូរស័ព្ទចូលប៉ុន្តែគ្មានអ្នកលើក ។
សូមបញ្ជាក់ថា ប្រការ៤៨ថ្មី(បី)នៃបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរដ្ឋសភាបានចែងថា តំណាងរាស្ត្រនៃគណបក្សនយោបាយដែលមានអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភាចាប់ពី៥ភាគរយឡើងទៅ ត្រូវរៀបចំថ្នាក់ដឹកនាំតំណាងរាស្ត្រនៃគណបក្សនយោបាយតាមគណបក្សនយោបាយនីមួយៗ ។ ថ្នាក់ដឹកនាំតំណាងរាស្ត្រនៃគណបក្សនយោបាយមានសមាសភាពយ៉ាងច្រើន៣រូប ដោយតម្រូវឱ្យមានប្រធាន១រូប ។ បញ្ជីរាយនាមរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំតំណាងរាស្ត្រនៃគណបក្សនយោបាយត្រូវផ្ញើជូនប្រធានរដ្ឋសភា ។ ថ្នាក់ដឹកនាំតំណាងរាស្ត្រនៃគណបក្សនយោបាយមានភារកិច្ចដូចជា ៖ ធ្វើការដឹកនាំតំណាងរាស្ត្ររបស់គណបក្សដើម្បីធ្វើឲ្យការងារពាក់ព័ន្ធទាំងឡាយបានប្រព្រឹត្តទៅស្របតាមកម្មវិធីនយោបាយ និងគោលការណ៍នានារបស់គណបក្ស ។ ធ្វើការសម្របសម្រួលជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំតំណាងរាស្ត្រគណបក្សនយោបាយដែលមានអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភា ដើម្បីធ្វើឲ្យការងារពាក់ព័ន្ធទាំងឡាយបានប្រព្រឹត្តទៅដោយរលូន និងធានាបាននូវផលប្រយោជន៍របស់ជាតិ និងប្រជាពលរដ្ឋ ។
រដ្ឋសភាត្រូវផ្តល់ឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំតំណាងរាស្ត្រនៃគណបក្សនយោបាយនូវមធ្យោបាយសមស្របដើម្បីថ្នាក់ដឹកនាំតំណាងរាស្ត្រនៃគណបក្សនយោបាយបំពេញតួនាទី និងភារកិច្ចរបស់ខ្លួនបានល្អនៅក្នុងរដ្ឋសភា ។ ប្រធានក្រុមតំណាងរាស្ត្រនៃគណបក្សនយោបាយក្រៅរាជរដ្ឋាភិបាល ដែលមានអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភាចាប់ពី២៥ភាគរយឡើងទៅ មានឈ្មោះហៅថា ប្រធានក្រុមមតិភាគតិចនៅរដ្ឋសភា ។ ប្រធានក្រុមមតិភាគតិចជាគូសន្ទនាជាមួយប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហាប្រទេសជាតិ ។ ប្រធានក្រុមមតិភាគតិចមានឋានៈស្មើនាយករដ្ឋមន្ត្រី ។
អាសនានុក្រមនៃក្រុមតំណាងរាស្ត្រត្រូវរៀបជាក្រុមៗតាមគណបក្សនយោបាយពីមុខទៅក្រោយ ។ ក្រុមនីមួយៗត្រូវមានសមាជិកយ៉ាងតិច១០រូប ។ តំណាងរាស្ត្រ១រូបអាចចូលជាសមាជិករបស់ក្រុម១ប៉ុណ្ណោះ ។ ក្រុមនីមួយៗត្រូវមានប្រធាន១រូប អនុប្រធាន១រូប ។
គណបក្សនយោបាយណាមានអាសនៈតិចជាង១០ត្រូវជ្រើសរើសក្រុមណាមួយដែលខ្លួនពេញចិត្តនៅជាមួយ ។ បញ្ជីរាយនាមក្រុមតំណាងរាស្ត្រនៃគណបក្សនយោបាយ ត្រូវផ្ញើជូនប្រធានរដ្ឋសភា ។
ចំណែកប្រការ៤៨ថ្មី(ពីរ)វិញបានចែងថាអាសនានុក្រមនៃក្រុមតំណាងរាស្ត្រត្រូវរៀបជាក្រុមៗតាមគណបក្សនយោបាយពីមុខទៅក្រោយ ។ ក្រុមនីមួយៗត្រូវមានសមាជិក
យ៉ាងតិច១០រូប ។ តំណាងរាស្ត្រ១រូបអាចចូលជាសមាជិករបស់ក្រុមបានតែ១ប៉ុណ្ណោះ ។ ក្រុមនីមួយៗត្រូវមានប្រធាន១រូប អនុប្រធាន១រូប ។ គណបក្សនយោបាយមានអាសនៈតិចជាង១០ត្រូវជ្រើសរើសក្រុមណាមួយដែលខ្លួនពេញចិត្តនៅជាមួយ ។ បញ្ជីរាយនាមរបស់ក្រុមតំណាងរាស្ត្រនៃគណបក្សនយោបាយត្រូវផ្ញើជូនប្រធានរដ្ឋសភា ។
អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយនាំគ្នាលើកឡើងថា សម្តេចតេជោសម្រេចស្នើសុំរដ្ឋសភាធ្វើវិសោធនកម្មបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរដ្ឋសភានេះអាចរាំងស្ទះដល់ដំណើរការចរចារវាងសម្តេចក្រឡាហោម ស ខេង នាយករដ្ឋមន្ត្រីស្តីទីជាមួយលោក កឹម សុខា ដែលបានផ្ញើលិខិតឆ្លើយឆ្លងគ្នា និងបានលើករបៀបវារៈរួចមកហើយតែមិនទាន់កំណត់ថ្ងៃចរចានៅឡើយ ។
មុននេះ បើតាមលោក ឡេង ប៉េងឡុង អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភាត្រូវបានសារព័ត៌មានស្រង់សំដីចុះផ្សាយថា គណបក្សទាំងពីរឆ្លើយឆ្លងគ្នាទៅវិញទៅមកជាលិខិត ។ ការឆ្លើយឆ្លងគ្នារបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិតាមរយៈលិខិតនេះធ្វើឡើងពីរថ្ងៃជាប់គ្នាចាប់តាំងពីថ្ងៃសុក្រ ទី១៣ និងថ្ងៃសៅរ៍ ទី១៤ មករា ។ លិខិតរបស់ភាគីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលចុះហត្ថលេខាដោយសម្តេចក្រឡាហោម ស ខេង ប្រធានក្រុមអ្នកតំណាងរាស្ត្រភាគច្រើន បានកំណត់របៀបវារៈនៃការចរចានិយាយពីតួនាទីការងារ និងសិទ្ធិអំណាចរបស់ប្រធានក្រុមភាគតិច និងប្រធានក្រុមភាគច្រើននៅក្នុងសភា ។
ចំណែកលិខិតរបស់ភាគីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលចុះហត្ថលេខាដោយលោក កឹម សុខា ប្រធានក្រុមអ្នកតំណាងរាស្ត្រភាគតិចក្នុងសភាបានស្នើការចរចានិយាយបន្ថែមពីរចំណុចទៀត គឺ ធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោតតំណាងរាស្ត្រដើម្បីឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសអាចបោះឆ្នោតបាន និងចំណុចមួយទៀតស្នើជជែកទាក់ទងសភាពការណ៍មុនការបោះឆ្នោត ។ លោកបញ្ជាក់ថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ស្នើឲ្យមានការចរចាគ្នាក្នុងអំឡុងខែមករា នេះ។
ទោះបីយ៉ាងណា រហូតមកដល់ពេលនេះ ថ្នាក់ដឹកនាំតំណាងរាស្ត្រគណបក្សទាំងពីរនៅមិនទាន់ឯកភាពគ្នាទាំងស្រុងលើរបៀបវារៈជួបជជែកគ្នានៅឡើយទេ ខណៈដែលលោក កឹម សុខា ប្រធានថ្នាក់ដឹកនាំតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងជាប្រធានក្រុមមតិភាគតិចនៅរដ្ឋសភា ស្នើឱ្យមានការជួបជជែកគ្នាមួយនៅក្នុងអំឡុងខែមករានេះ ដើម្បីពង្រឹងវប្បធម៌សន្ទនា ។
លោក ឡេង ប៉េងឡុង បានឱ្យដឹងថា រយៈពេល២ថ្ងៃកន្លងទៅនេះ គណបក្សទាំងពីរបានដាក់លិខិតជូនគ្នាទៅវិញទៅមក ដើម្បីជួបជជែកគ្នា ។ សម្តេចក្រឡាហោម ស ខេង ប្រធានថ្នាក់ដឹកនាំតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានកំណត់របៀបវារៈចំនួន២ សម្រាប់ការជជែកគ្នារវាងគណបក្សទាំងពីរក្នុងនោះគឺតួនាទី និងសិទ្ធិអំណាចរបស់ប្រធានក្រុមភាគតិច និងប្រធានក្រុមភាគច្រើននៅក្នុងសភា និងកិច្ចការរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំតំណាងរាស្ត្រគណបក្សទាំងពីរ ។ ឯលោក កឹម សុខា បានឆ្លើយតបថា លោកឯកភាពចំពោះរបៀបវារៈទាំងពីរនេះ ប៉ុន្តែលោកក៏បានដាក់របៀបវារៈចំនួន២ផងដែរគឺស្នើធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោតតំណាងរាស្ត្រ ដើម្បីឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសអាចបោះឆ្នោតបាន និងជជែកទាក់ទងសភាពការណ៍មុនការបោះឆ្នោត ។ ប៉ុន្តែរបៀបវារៈរបស់លោក កឹម សុខា នេះសម្តេចក្រឡាហោម ស ខេង មិនទាន់ឆ្លើយតបនៅឡើយទេ ។
លោកបានបញ្ជាក់បន្ថែមថា រហូតមកដល់ពេលនេះ ភាគីទាំងពីរនៅមិនទាន់កំណត់ថ្ងៃច្បាស់លាស់នៅឡើយទេសម្រាប់ការជួបជជែកគ្នានេះ ប៉ុន្តែលោកថា បើសិនជាជួបមែននោះអាចនឹងជជែកតែរបៀបវារៈ២របស់សម្តេចក្រឡាហោមដែលភាគីទាំងពីរបានឯកភាពគ្នាមុនតែប៉ុណ្ណោះ ។
លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលកំពុងរស់នៅក្រៅប្រទេសបានសរសេរនៅលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា មានអ្នកចោទប្រកាន់លោកថា ការអត្ថាធិប្បាយរបស់លោកខ្លះៗដែលប៉ះពាល់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានធ្វើឲ្យរាំងស្ទះដល់ការចរចាដើម្បីដោះលែងមន្ត្រីអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក ។ លោកចោទប្រកាន់ថា គណបក្សកាន់អំណាចបានយកមន្ត្រីអាដហុក និងមន្ត្រី គ.ជ.ប ទាំង៥រូបនេះជាចំណាប់ខ្មាំងនយោបាយ ដើម្បីប្រើប្រាស់ជាថ្នូរ គំរាមកំហែងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្នុងការបម្រើប្រយោជន៍របស់ខ្លួន ។
អ្នកវិភាគនយោបាយយល់ថា ការធ្វើអត្ថាធិប្បាយរបស់លោក សម រង្ស៊ី គឺអាចប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការនៃការដោះលែងមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សអង្គការអាដហុក និងអគ្គលេខា ធិការរង គ.ជ.បព្រោះលោក សម រង្ស៊ី ជាប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទោះលោកថ្លែងនៅទីណាក៏ជាសម្ដីតំណាងឲ្យគណបក្សប្រឆាំងដែរ ។ ទោះបីយ៉ាងណាក៏ដោយលោក អ៊ូ វីរៈ យល់ថា មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក និងអគ្គលេខាធិការរង គ.ជ.ប នឹងត្រូវដោះលែងដោយត្រូវរង់ចាំស្ថានការណ៍នយោបាយស្ងប់ស្ងាត់ជាងនេះបន្តិច ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ