ខេត្តសៀមរាប ៖ តំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ ព្រះវិហារ សម្បូរព្រៃគុក អង្គរបុរី ភ្នំឧត្តុង្គ លង្វែក សុទ្ធតែជាបុរាណដ្ឋានប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ល្បីរបស់ខ្មែរ។ បច្ចុប្បន្នរមណីយដ្ឋានទាំងនេះបានក្លាយជាកន្លែងទេសចរណ៍សម្រាប់មនុស្សទូទៅផង
ខេត្តសៀមរាប ៖ តំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ ព្រះវិហារ សម្បូរព្រៃគុក អង្គរបុរី ភ្នំឧត្តុង្គ លង្វែក សុទ្ធតែជាបុរាណដ្ឋានប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ល្បីរបស់ខ្មែរ។ បច្ចុប្បន្នរមណីយដ្ឋានទាំងនេះបានក្លាយជាកន្លែងទេសចរណ៍សម្រាប់មនុស្សទូទៅផង និងជាកន្លែងស្រាវជ្រាវដ៏មានសក្តានុពលសម្រាប់អ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រនិងបុរាណវិទ្យាជាតិ-អន្តរជាតិផង ។
ជាក់ស្តែងក្នុងកម្មសិក្សារយៈពេល២៥ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី២០ វិច្ឆិកា ដល់ថ្ងៃទី១៥ ធ្នូ ឆ្នាំ២០១៦ នៅកម្ពុជា និងសិង្ហបុរី ដែលសហការរៀបចំដោយអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា អាជ្ញាធរជាតិព្រះវិហារ និងវិទ្យាស្ថានសិក្សាអាស៊ីអាគ្នយ៍នៃប្រទេសសិង្ហបុរី កម្មសិក្សាការីអន្តរជាតិចម្រុះជាតិសាសន៍ ផ្នែកបុរាណវិទ្យា និងប្រវត្តិសាស្ត្រមកពី១០ប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងលើបុរាណដ្ឋានខ្មែរ ទាំងប្រាង្គប្រាសាទ ចម្លាក់សិល្បៈ ការរស់នៅរបស់ប្រជាជន និងការគ្រប់គ្រងវិស័យទេសចរណ៍ជាដើម ។ ពួកគាត់បានបង្ហាញពីអារម្មណ៍សប្បាយចិត្តក៏ដូចជាភ្ញាក់ផ្អើលចំពោះភាពអស្ចារ្យ និងភាពសម្បូរបែបនៃមរតកដូនតាខ្មែរ។ បន្ទាប់ពីបានបំពេញទស្សនកិច្ចសិក្សាទីតាំងអតីតរាជធានីខ្មែរមក ពួកគាត់មានបំណងចង់មកសិក្សា ជួយជួសជុល និងអភិរក្សប្រាសាទបុរាណ ជាមួយខ្មែរពេលពួកគាត់មានជំនាញពិតប្រាកដ ព្រោះទីនេះសម្បូរប្រធានបទសិក្សា កន្លែងផ្តល់បទពិសោធន៍ផ្នែកបុរាណវិទ្យាយ៉ាងល្អ ព្រមទាំងបុរាណដ្ឋានមួយចំនួនត្រូវការអ្នកជំនាញមកជួយសិក្សាបន្ថែម ។
កញ្ញា Laura MANSELL សិក្ខាកាមមកពីប្រទេសអូស្ត្រាលី បញ្ចប់ការសិក្សាផ្នែកបុរាណវិទ្យានិងប្រវត្តិសាស្ត្របុរាណ នៃសាកលវិទ្យាល័យស៊ីដនី ឱ្យដឹងថា ការចុះកម្មសិក្សានៅតាមការដ្ឋានកំណាយដោយផ្ទាល់ ជាបទពិសោធន៍ដ៏ល្អរបស់អ្នកបុរាណវិទ្យាដើម្បីបង្កើនចំណេះដឹងបន្ថែមលើទ្រឹស្តីដែលបានរៀននៅសាលា ហើយឱកាសបែបនេះមិនមានច្រើនទេនៅអូស្ត្រាលី ។ កម្ពុជាមានបុរាណដ្ឋានច្រើន គួរឱ្យចង់មកសិក្សា និងធ្វើការ ហើយបើមានឱកាសមកធ្វើការនៅកម្ពុជានាងចាប់អារម្មណ៍ការងារនៅសារមន្ទីរ និងការថែរក្សាទុកដាក់វត្ថុបុរាណ ។ ក្រៅពីចំណេះដឹងជំនាញ នាងក៏បានដឹងអំពីប្រពៃណីអ្នកស្រុកផងដែរ។ បើនិយាយពីការគ្រប់គ្រងបុរាណដ្ឋានវិញ ទាំងអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា និងអាជ្ញាធរជាតិព្រះវិហារ បានរៀបចំគ្រប់គ្រង ជួសជុល និងអភិរក្សតំបន់រមណីយដ្ឋានបានយ៉ាងល្អ បើប្រៀបនឹងកន្លែងផ្សេងដែលនាងធ្លាប់ទៅ ។
អនុបណ្ឌិតប្រវត្តិសាស្ត្រមកពីសាកលវិទ្យាល័យ Nalanda ប្រទេសឥណ្ឌា លោក Arun Kumar AKELLA ដែលស្ថិតក្នុងប្រទេសដែលប្រមូលផ្តុំទៅដោយសិល្បៈ ចម្លាក់ ប្រាសាទ និងជំនឿសាសនាច្រើនបានចាប់អារម្មណ៍ថា ថ្វីដ្បិតប្រាសាទនៅឥណ្ឌាមានច្រើន តែបើប្រៀបធៀបជាមួយខ្មែរគឺខ្មែរមានប្រាសាទ ល្អៗ ស្ថាបត្យកម្មធំសម្បើម និងក្បាច់ក្បូររស់រវើក។ អ្វីដែលគួរឱ្យស្ងើចសរសើរនោះ បើទោះបីមានការបញ្ចូលជំនឿរវាងពុទ្ធសាសនា និងព្រហ្មញ្ញសាសនា ក៏សាសនាទាំងពីរនៅជាមួយគ្នាបានសុខ ជាក់ស្តែងដូចជាប្រាសាទហិណ្ឌូកែទៅប្រាសាទបែបព្រះពុទ្ធសាសនា ក៏ប្រាសាទនៅល្អ មិនមានអ្នកបំផ្លាញដែរ។ ចំណែកការស្រាវជ្រាវបុរាណវិទ្យាវិញក៏ងាយស្រួល អាចកំណាយស្រាវជ្រាវបានស្ទើរគ្រប់កន្លែង ព្រោះមិនសូវមានមនុស្សរស់នៅច្រើន ប៉ុន្តែនៅឥណ្ឌាមានការពិបាកក្នុងផ្នែកនេះជាខ្លាំង ហើយគេមិនងាយអនុញ្ញាតឱ្យស្រាវជ្រាវទេ ព្រោះមានមនុស្សរស់នៅច្រើនស្ទើរអស់ដី ការបំផ្លិចបំផ្លាញក៏ច្រើន។ បើមានឱកាសមកធ្វើការនៅកម្ពុជា លោកចង់ចូលរួមការងារកំណាយបុរាណវិទ្យា សិក្សាសំណង់ស្ថាបត្យកម្ម និងបដិមាសាស្ត្រស្រុកខ្មែរ និងឥណ្ឌា ព្រោះកម្ពុជាមានកន្លែងស្រាវជ្រាវច្រើន ពិសេសបំផុតសម្រាប់អ្នកសិក្សាបុរាណវិទ្យា ។
ស្ថិតក្នុងប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើន ហើយមានប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ល្បីល្បាញឯណោះវិញ លោក ZHAO Chunguang បេក្ខជនថ្នាក់បណ្ឌិតផ្នែកបុរាណវិទ្យាមកពីសាកលវិទ្យាល័យ Wuhan នៃប្រទេសចិន បានចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងលើបុរាណដ្ឋាន និងការគ្រប់គ្រងបេតិកភណ្ឌរបស់កម្ពុជា ។ តំបន់អង្គរ ព្រះវិហារ កោះកេរ និងស្ថានីយបុរាណដ្ឋានជាច្រើនទៀតរបស់ខ្មែរ គឺជាកន្លែងដែលផ្តល់បទពិសោធន៍ការងារកំណាយស្រាវជ្រាវដល់អ្នកបុរាណវិទ្យាដ៏ប្រសើរបំផុតដើម្បីក្រេបយកចំណេះជំនាញរបស់ខ្លួន ។ លោកសប្បាយចិត្តណាស់ដែលបានធ្វើកំណាយស្រាវជ្រាវដោយផ្ទាល់នៅកោះកេរ ហើយបើមានឱកាស ឬមានកិច្ចសហការរវាងប្រទេសទាំងពីរ លោកនឹងមកសិក្សាស្រាវជ្រាវនៅទីនោះម្តងទៀត លើផ្នែកបុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ និងចង់ដឹងបន្ថែមពីវប្បធម៌អរិយធម៌ ខ្មែរឱ្យបានច្រើនជាងនេះថែមទៀត ។
កញ្ញា SAW Chaw Yeh បេក្ខជនថ្នាក់បណ្ឌិតផ្នែកគំនូរលើថ្ម មកពីសាកលវិទ្យាល័យ Sains ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី បានចាប់អារម្មណ៍លើជំនាញខ្លួនយ៉ាងខ្លាំង គឺគំនូរលើថ្មនៅភ្នំគូលែនដែលទើបរកឃើញ មិនសូវមានអ្នកស្គាល់ និងមិនទាន់មានការបោះពុម្ពផ្សាយផ្លូវការច្រើននៅឡើយ ។ នៅស្រុកខ្មែរមានការគ្រប់គ្រងបេតិកភណ្ឌបានល្អ ប្រជាជនក៏យល់ដឹងច្រើនពីតួនាទីប្រាសាទ និងស្រឡាញ់បេតិកភណ្ឌខ្លាំង ខុសពីនៅម៉ាឡេស៊ីដែលប្រទេសកាន់សាសនាអ៊ិស្លាម ហើយការថែទាំប្រាសាទហិណ្ឌូនិងព្រះពុទ្ធសាសនានៅមានកម្រិត ។ កម្ពុជាជាបេះដូងនៃអ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកបុរាណវិទ្យា និងប្រវត្តិសាស្ត្រដែលមិនគួរមើលរំលងឡើយ ពិសេសគឺកន្លែងផ្តល់បទពិសោធន៍ចំណេះដឹង និងជំនាញដ៏ល្អបំផុត ។
ដើម្បីបំពេញបន្ថែមលើបទពិសោធន៍ដែលមានតិចតួចផ្នែកកំណាយ ព្រមទាំងចង់បង្កើតការទាក់ទងរវាងប្រទេសក្នុងតំបន់ផ្នែកបុរាណវិទ្យា កញ្ញា Anne-Di Victorino BERDINE អនុបណ្ឌិតបុរាណវិទ្យានៃសាកលវិទ្យាល័យហ្វ៊ីលីពីន Diliman ប្រទេសហ្វ៊ីលីពីន បានប្រាប់ថា នៅហ្វ៊ីលីពីនមិនមានប្រាសាទហិណ្ឌូ ឬពុទ្ធសាសនាដូចនៅប្រទេសកម្ពុជាទេ មានតែសំណង់វិហារកាតូលិក ព្រោះហ្វី៊លីពីនស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អេស្ប៉ាញជាង៣០០ឆ្នាំ ។ Anne-Di សប្បាយរីករាយដែលបានធ្វើកម្មសិក្សានៅកម្ពុជា ប្រទេសដែលសម្បូរទៅដោយប្រាង្គប្រាសាទ ស្ថានីយបុរាណវិទ្យាកំណាយ និងស្ថាបត្យកម្មគួរឱ្យចង់រៀនសូត្រ ។ នៅទីនេះបានធ្វើឱ្យនាងយល់កាន់តែច្បាស់ពីជំនាញដែលខ្លួនសិក្សា ដូចជាបច្ចេកទេសធ្វើក្អម ឆ្នាំងនៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរតាំងពីសម័យហ៊្វូណនរហូតដល់បច្ចុប្បន្ន និងវត្ថុសិល្បៈកុលាលភាជន៍ខ្មែរ។ វាជាឱកាសល្អណាស់សម្រាប់ហ្វ៊ីលីពីនអាចរៀនសូត្របានច្រើនពីកម្ពុជាក្នុងការគ្រប់គ្រងបេតិកភណ្ឌ បើមានកិច្ចសហការជាមួយអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាលើផ្នែកជួសជុលអភិរក្សបុរាណដ្ឋាន ពីព្រោះកម្ពុជាស្រឡាញ់បុរាណដ្ឋានខ្លួនច្រើន ហើយថែទាំបានល្អ តែហ្វ៊ីលីពីនមិនសូវមានអ្នកចូលចិត្តបុរាណវិទ្យាទេ ដោយសារមិនសូវមានបុរាណដ្ឋាន និងទទួលបានកម្រៃទាបជាងជំនាញ ផ្សេងៗ។
ក្នុងនាមជាប្រទេសដែលផ្តល់ជំនួយដើម្បីបើកវគ្គបណ្តុះបណ្តាលអន្តរជាតិស្តីពីការស្រាវជ្រាវផ្នែកបុរាណវិទ្យានិងប្រវត្តិសាស្ត្រ កញ្ញា Amantha CHONG ជាគ្រូបង្រៀនប្រវត្តិសាស្ត្រមកពីក្រសួងអប់រំនៃប្រទេសសិង្ហបុរី បានសម្តែងការចាប់អារម្មណ៍ថា នៅស្រុកខ្មែរមានប្រាសាទ និងស្ថានីយកំណាយច្រើន ដែលដូនតាបន្សល់ទុកមកដល់បច្ចុប្បន្នដើម្បីឱ្យខ្មែរ និងបរទេសសិក្សាស្រាវជ្រាវបន្ត ហើយរាជរដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នទទួលខុសត្រូវ ក៏បានថែទាំបេតិកភណ្ឌទាំងអស់បានយ៉ាងល្អ និងយកចិត្តទុកដាក់បំផុត ។ ថ្វីដ្បិតនៅសិង្ហបុរីមិនមានប្រាសាទ មិនមានការងារបុរាណវិទ្យាដូចកម្ពុជា តែនាងចង់ចែករំលែកចំណេះដឹងដែលទទួលបានពីកម្ពុជា ទាំងប្រវត្តិសាស្ត្រ ទាំងការងារស្រាវជ្រាវបុរាណវិទ្យា វប្បធម៌ ប្រពៃណីអ្នកស្រុក ដើម្បីយកទៅបង្រៀនសិស្សបន្ត ។ លើកក្រោយពេលត្រឡប់មកកម្ពុជាម្តងទៀត នាងឈប់មកដើម្បីតែកម្សាន្តទៀតហើយ គឺមកដើម្បីគោលដៅអប់រំ ហើយផ្សព្វផ្សាយចំណេះដឹងទាំងអស់ទៅកាន់មិត្តភក្តិ និងពិភពលោកឱ្យបានដឹងពីកម្ពុជា ។
នេះជាមោទនភាពណាស់សម្រាប់ដែនដីកម្ពុជា ដែលដូនតារបស់ខ្មែរបានបន្សល់ទុកនូវប្រាង្គប្រាសាទ ស្ថានីយប្រវត្តិសាស្ត្រ ស្ថាបត្យកម្ម សិល្បៈដ៏រស់រវើក និងប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ បានទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរ រួមទាំងអ្នកស្រាវជ្រាវជាច្រើនស្ថាប័នលើពិភពលោកបានស្គាល់កម្ពុជា ។ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាគាំទ្រជានិច្ចចំពោះស្មារតីស្រឡាញ់ និងការរួមចំណែករបស់ស្ថាប័នជាតិ-អន្តរជាតិ ដើម្បីជួយអភិរក្ស អភិវឌ្ឍន៍តំបន់អង្គរប្រកបដោយចីរភាព ពិសេសគឺជួយស្រាវជ្រាវឈ្វេងយល់អំពីបុរាណកាលរបស់ខ្មែរឱ្យកាន់តែយល់ច្បាស់បន្ថែមទៀត ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ