បើទោះជាក្រុមយោធាកំពូលៗ និងមន្ត្រីការបរទេសថៃបានខំចេញមុខមកបដិសេធកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា ខ្លួនមិនបានប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោមប្រឆាំងនឹងកម្ពុជាក្នុងអំឡុងពេលផ្ទុះសង្គ្រាមកាលពីដើមខែកុម្ភៈនៅក្បែរតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារក៏ដោយ តែការពិតត្រូវបានលាតត្រដាងរួចទៅហើយ។ លោក Sihasak Phuangketkeow អគ្គរាជទូតថៃប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិបានសារភាពនៅក្នុងសន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិក្រុងហ្សឺណែវស្តីពីការប្រឆាំងនឹងការប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោម កាលពីសប្តាហ៍មុនថា ប្រទេសថៃពិតជាបានបាញ់គ្រាប់បែកចង្កោមចូលក្នុងទឹកដីកម្ពុជាប្រាកដមែន។ លោកក៏បានទទួលស្គាល់ផងដែរថា របាយការណ៍ដែលបញ្ជាក់អះអាងដោយអាជ្ញាធរកម្ពុជាស្តីពីបញ្ហានេះគឺជាការពិត។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់ក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ Cambodia Campaign to Ban Landmines and Cluster Munitions កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១១ កន្លងទៅ។
ក្រោយពីការប្រយុទ្ធគ្នាកាលពីថ្ងៃទី៤ ដល់ថ្ងៃទី៧ កុម្ភៈ មជ្ឈមណ្ឌលកំចាត់មីនកម្ពុជាបានរកឃើញថា ក្រុមទាហានឈ្លានពានថៃបានបាញ់ផ្លោងគ្រាប់១៥៥មិល្លីម៉ែត្រដែលផ្ទុកទៅដោយគ្រាប់បែកចង្កោមប្រភេទ M42/M46 និង M85ចូលជ្រៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជាពី៥ទៅ១០គីឡូម៉េត្រត្រង់ចំណុចស្វាយជ្រំ និងជាំសាងាំដែលធ្វើឱ្យមនុស្សស្លាប់ និងរងរបួស។
ដើម្បីបញ្ជាក់ការពិតក្នុងរឿងនេះឱ្យកាន់តែច្បាស់នោះអង្គការសម្ព័ន្ធអន្តរជាតិប្រឆាំងគ្រាប់បែកចង្កោម (Cluster Munitions Coalition)ឬ CMC ដែលជាអង្គការសង្គមស៊ីវិលបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោមប្រឆាំងមនុស្សជាតិបានបញ្ជាក់ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍កាលពី សប្តាហ៍មុនរបស់ខ្លួនថា គេបានបើកការអង្កេតចំនួនពិរលើក គឺម្តងកាលពីថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ និងម្តងទៀតចន្លោះពីថ្ងៃទី១ដល់ថ្ងៃទី២ ខែមេសា។ អង្គការនេះបានរកឃើញថា ថៃពិតជាបានបាញ់អាវុធនេះ(គ្រាប់បែកចង្កោម) ចូលក្នុងទឹកដីកម្ពុជាក្នុងអំឡុងពេលវាយប្រយុទ្ធគ្នាកាលពីថ្ងៃទី៤ដល់ទី៧ ខែកុម្ភៈយ៉ាងជាក់ច្បាស់។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលក៏បានរកឃើញថា មានគ្រាប់បែកតូចៗ និងសំណល់បំណែកតូចៗនៃគ្រាប់បែកចង្កោមនៅក្នុងភូមិស្វាយជ្រំ និងភូមិសែនជ័យក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ដូនជី Denise Coghlan អ្នកដឹកនាំអង្គការប្រឆាំងនឹងគ្រាប់បែកចង្កោមនៅកម្ពុជាក៏បានបញ្ជាក់ផងដែរថា គ្រាប់បែកចង្កោមនេះបានឆក់យកជីវិតនគរបាលកម្ពុជាពីររូប និងមនុស្ស៨នាក់ផ្សេងទៀតបានរងរបួស ខណៈពេលដែលនគរបាលម្នាក់បានរើសយកមកកាន់ក្នុងដៃ។ ជាងនេះទៅទៀតលោកស្រី Laura Chesseman នាយិកាអង្គការសម្ព័ន្ធអន្តរជាតិប្រឆាំងគ្រាប់បែកចង្កោមដែលមានមូលដ្ឋាននៅ ប្រទេសអង់គ្លេសបានឆ្លើយតបតាមសារអេឡិចត្រូនិកប្រាប់កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍កាលពីសប្តាហ៍មុនថា «យើងមានភស្តុតាងច្បាស់លាស់ពីការប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោមរបស់ថៃ និងបញ្ជាក់ដោយស្ថានបេសកកម្មរបស់ថៃនៅទីក្រុងហ្សឺណែវពីប្រភេទអាវុធដែលថៃបានប្រើប្រាស់។ ដូច្នេះយើងចែករំលែកព័ត៌មាននេះជាសាធារណៈ»។
ជាមួយនឹងសក្ខីកម្ម ដែលអាជ្ញាធរកម្ពុជាបានជូនដំណឹងទៅអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីការប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោមរបស់ថៃដែលបានវាយប្រហារមកលើប្រទេសកម្ពុជានោះ ពិតជាធ្វើឱ្យសាធារណមតិអន្តរជាតិទទួលស្គាល់ថា អ្វីដែលកម្ពុជាលើកឡើង គឺជារឿងត្រឹមត្រូវព្រោះថា គ្រាប់បែកចង្កោមគឺជាអាវុធមួយធ្វើឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ជីវិតមនុស្សទូទៅក្នុងលោក។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការបាញ់ផ្លោងគ្រាប់បែកចង្កោមរបស់យោធាថៃមកលើជនស៊ីវិលកម្ពុជាក្នុងពេលវាយប្រយុទ្ធគ្នានេះ គឺជាការរំលោភទាំងស្រុងទៅលើសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីការប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោមដែលបច្ចុប្បន្នប្រទេសចំនួន១០៨ ហើយបានព្រមព្រៀងចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាហាមប្រាមការប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោម ដែលក្នុងនោះប្រទេសចំនួន៥៦បានផ្តល់សច្ចាប័នរួចហើយ។ ចំណែកឯប្រទេសចំនួន៥២ផ្សេងទៀតមិនទាន់បានផ្តល់សច្ចាប័ននៅឡើយ។
ជាមួយនឹងទម្ងន់នៃភស្តុតាងដែលមានលក្ខណៈលើសលប់ពិបាកនឹងធ្វើឱ្យថៃរកលេសដោះសាបាននោះទើបធ្វើឱ្យលោក Sihasak Phuangketkeow អគ្គរាជទូតថៃប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិបានឆឹ្លើយសារភាពយ៉ាងអាម៉ាស់ក្នុងសន្និសីទក្រុងហ្សឺណែវ។ ពេលនោះហើយដែលថៃបានរងនូវការរិះគន់យ៉ាងចាស់ដៃពីអន្តរជាតិ ពីព្រោះថៃគឺជាប្រទេសទី១ហើយដែលបានប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោមនៅលើពិភពលោកចាប់តាំងពីអនុសញ្ញាស្តីពីការហាមប្រាមការប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោម កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០០៩ បានចូលជាធរមាន និងបានក្លាយជាច្បាប់អន្តរជាតិមកនោះ។
លោកស្រី Laura Chesseman នាយិកាអង្គការសម្ព័ន្ធអន្តរជាតិប្រឆាំងគ្រាប់បែកចង្កោមក៏បានរិះគន់ខ្លាំងៗដល់ប្រទេសថៃក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ខាងលើថា វាជារឿងដ៏រន្ធត់ ដែលប្រទេសមួយបានងាកទៅរកការប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោម បន្ទាប់ពីសហគមន៍អន្តរជាតិបានហាមឃាត់ការប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកបែបនេះ។ ប្រទេសថៃក៏ជាប្រទេសដែលដាក់បម្រាមលើការប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកប្រឆាំងមនុស្សដែរ តែប្រទេសថៃគ្មានសម្បជញ្ញៈទាល់តែសោះ ដែលខ្លួនបានប្រើប្រាស់អាវុធដែលគេហាមឃាត់នេះដើម្បីសម្លាប់ និងធ្វើឱ្យជនស៊ីវិលរងរបួសដោយមិនរើសមុខ។
ទាំងនេះគឺជាការសំពងចំៗចំពោះមេដឹកនាំល្មោភសង្គ្រាមថៃបច្ចុប្បន្នដែលមិនបានគោរពតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិក្នុងនាមខ្លួនក៏ជាប្រទេសធ្លាប់បានចូលរួមក្នុងការហាមឃាត់ការប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោមដែរនោះ។ អំពើដែលធ្វើនឹងដៃរួចលុបនឹងជើងដែលក្រុមមេដឹកនាំកំពូលៗថៃមួយក្រុមតូចបាននិងកំពុងបន្តធ្វើបច្ចុប្បន្ននេះពិតជាធ្វើឱ្យអន្តរជាតិទូទៅស្គាល់យ៉ាងច្បាស់នូវពុតត្បុតអាក្រក់របស់ថ្នាក់ដឹកនាំល្មោភសង្គ្រាមក្នុងសតវត្សទី២១អាប់ភីស៊ីត វេចាជីវ៉ា កាស៊ីត ភីរម្យ និងប្រាវិត វង្សសុវណ្ណ ដែលយោលយោគតាមខ្សែញាក់របស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងបាងកកសព្វថ្ងៃ។
ប៉ុន្តែកាលពីថ្ងៃសៅរ៍កន្លងទៅនេះ ក្រសួងការប្រទេសថៃក៏បានព្យាយាមបំភ្លៃការពិតតាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយរបស់ខ្លួនថា គ្រាប់បែកប្រភេទDPICM ដែលកងទ័ពថៃបានបាញ់ប្រហារមកលើកងទ័ពកម្ពុជានោះមិនមែនជាគ្រាប់បែកចង្កោមទេ។ ប៉ុន្តែការភូតកុហកបែបស្ទើរភ្លើងនេះត្រូវបានលោកស្រី Laura Chessemen នាយិកាអង្គការសម្ព័ន្ធអន្តរជាតិប្រឆាំងគ្រាប់បែកចង្កោមបានវាយសំពងជាថ្មីទៀតថា ថៃកំពុងតែកកូរទឹកឱ្យល្អក់ជុំវិញអត្ថន័យនៃគ្រាប់បែកចង្កោម ហើយលោកស្រីក៏បានព្រមានទៅប្រទេសថៃជាថ្មីឱ្យបានច្បាស់ថា គ្រាប់បែកដែលថៃបានប្រើប្រាស់មកលើកងទ័ពកម្ពុជានោះ គឺជាគំរូដើមនៃគ្រាប់បែកចង្កោមយ៉ាងពិតប្រាកដ ៕
(ខេមរា ខេមរៈ)
ចែករំលែកព័តមាននេះ