ទម្រង់ល្ខោនប្រុសដែលល្បីល្បាញជាងគេនៅប្រទេសឥណ្ឌា មានឈ្មោះថា «កាថាកាលី» (KATHAKALI) ដែលមានអាយុរាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ ។ ចំណែកនៅប្រទេសជប៉ុនវិញទម្រង់ល្ខោន«កាប៊ូគី» ( KABUKI ) ជប៉ុន
ទម្រង់ល្ខោនប្រុសដែលល្បីល្បាញជាងគេនៅប្រទេសឥណ្ឌា មានឈ្មោះថា «កាថាកាលី» (KATHAKALI) ដែលមានអាយុរាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ ។ ចំណែកនៅប្រទេសជប៉ុនវិញទម្រង់ល្ខោន«កាប៊ូគី» ( KABUKI ) ជប៉ុន ក៏មានសុទ្ធតែសិល្បករ ប្រុសៗជាអ្នករាំ ហើយក៏មានអាយុច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយដែរ ?
ចំពោះកាលបរិច្ឆេទពិតប្រាកដនៃដើមកំណើតរបស់ល្ខោនខោលវិញនោះ វារឹតតែជាការស្មុគស្មាញណាស់ទៅទៀត សម្រាប់យើងជាអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដ្បិតប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រទេសបានជួបនូវផលវិបាកដោយសារសង្គ្រាមបំផ្លាញជាតិ ច្រើនជំនាន់រាប់មិនអស់ ។ គ្រប់សង្គ្រាមដែលបានកើតឡើងសុទ្ធតែបានបំផ្លាញវប្បធម៌ជាតិ តាមរយៈការបំផ្លាញឯកសារ បំផ្លាញបេតិកភណ្ឌ លួចយកសម្បត្តិវប្បធម៌ជាតិកម្ពុជា និងមានការកាប់សម្លាប់សិល្បករ ដែលជាឯកសាររស់របស់ជាតិខ្មែរជាដើម ។
ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាក្តី ក៏នៅមានចំណុចពិសេសខ្លះ ដែលធ្វើឱ្យយើងអ្ន្កស្រាវជ្រាវចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង… នោះគឺល្ខោនខោល សម្តែងបានតែរឿងរាមកេរ្តិ៍មួយគត់ ។ ឆ្លងតាមចំណាប់អារម្មណ៍លើចំណុចនេះ ហើយក៏ដោយយោងទៅលើឯកសារ ដែលសេសសល់ច្រើនបង្គួរ ស្តីពីរឿងរាមកេរ្តិ៍នៅប្រទេសកម្ពុជានោះ អ្នកស្រាវជ្រាវសាកល្បងវិភាគដើម្បីបំភ្លឺពីកាលបរិច្ឆេទនៃទម្រង់ល្ខោនខោលនេះដូចតទៅ ។
រឿងរាមកេរ្តិ៍ជារឿងមួយដែលមានចំណាស់ជាងគេ ហើយមានប្រជាប្រិយភាពបំផុតនៅប្រទេសកម្ពុជា ។ បើតាមឯកសាររបស់ព្រះតេជគុណប៉ាង ខាត់ ក្នុងសៀវភៅព្រះពុទ្ធសាសនានៅប្រទេសខ្មែរ ព្រះអង្គបានមានពុទ្ធដីកាថា ព្រហ្មញ្ញសាសនា ក៏ដូចជា ពុទ្ធសាសនាដែរ បានហូរចូលដល់ជ្រោយសុវណ្ណភូមិ «ក្នុងនោះមានប្រទេសកម្ពុជា» តាំងពី៣០៩ឆ្នាំមុន គ្រឹស្តសករាជមកម្ល៉េះ ។ ចុះបើព្រហ្មញ្ញសាសនាហូរចូលមក តើរឿងរាមាយណៈ ដែលជារឿងផ្សព្វផ្សាយពីឥទ្ធិពលសាសនានេះអាចហូរចូលមកក្នុងពេលនោះដែរឬទេ ? ឬក៏ហូរចូលមកក្នុងពេលដែលព្រាហ្មណ៍កៅណ្ឌិន្យ ចូលមកច្បាំង រួចរៀបអភិសេកជាមួយព្រះនាងនាគី «សោមា» «ព្រះថោង និងនាងនាគ » ? ឬក៏ហូរចូលមកក្រោយពេលនោះ ប៉ុន្តែមុនសម័យអង្គរ ?
សព្វថ្ងៃគេសង្កេតឃើញមានសំណល់រឿងរាមកេរ្តិ៍ «រាមាយណៈ» ជាច្រើន នៅស្ទើរតែគ្រប់ទម្រង់នៃទម្រង់សិល្បៈខ្មែរដូចជា៖
១-សិល្បៈចម្លាក់
-រូបចម្លាក់ នៅប្រាសាទកោះកេរ សាងក្នុងដើមសតវត្សរ៍ទី១០ «អន្លើ ខ្លះៗ នៃរឿងរាមកេរ្តិ៍ » ។
-ប្រាសាទបន្ទាយស្រី កណ្តាលសតវត្សរ៍ទី១០ «អន្លើ ខ្លះៗនៃរឿងរាមកេរ្តិ៍» ។
-ប្រាសាទបាពួន ដើមសតវវត្សរ៍ទី១១ «អន្លើ ខ្លះៗនៃរឿងរាមកេរ្តិ៍ » ។
-ប្រាសាទអង្គរវត្ត សាងក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១១១៣-១១៥២ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសូរិយាវរ្ម័នទី២ នៅប្រាសាទនេះ រឿងរាមកេរ្តិ៍ ត្រូវគេឆ្លាក់នៅច្រើនកន្លែង ខុសៗគ្នា ដូចជានៅទ្វារខាងលិចជ្រុងខាងត្បូង ទ្វារខាងលិចជ្រុងខាងជើង ជញ្ជាំងខាងលិចជាដើម ។ ឯសាច់រឿងរាមកេរ្តិ៍វិញ គេសង្កេតឃើញមានច្រើនអន្លើ តាំងពីព្រះរាមទទួលជ័យជម្នះ ក្នុងការប្រឡងលើកធ្នូ… រាពណ៍ចាប់នាងសិតា ចម្បាំងរវាងព្រះរាម និងសម្ព័ន្ធមិត្តស្វាទល់នឹងពួករាពណ៍ និងអសុរឯទៀតជាសម្ព័ន្ធមិត្ត រហូតដល់ឆាកស្តីពីនាងសិតាលុយភ្លើងដើម្បីបញ្ជាក់ពីការស្មោះត្រង់របស់នាងចំពោះស្វាមី ថ្វីដ្បិតតែក្រុងរាពណ៍បានចាប់យកនាងទៅនគរក្រុងលង្លាអស់កាលយូរក៏ដោយ និងអន្លើផ្សេងពីនេះច្រើនទៀត ។
(នៅមានត)
ចែករំលែកព័តមាននេះ