ដើម្បីចិញ្ចឹមបង្កងដោយជោគជ័យ ចាំ បាច់ត្រូវយកចិត្ដទុកដាក់លើកត្ដាសំខាន់៣ យ៉ាង គឺ ការរៀបចំស្រះ ការគ្រប់គ្រងគុណ ភាពទឹក និងការផ្ដល់ចំណី ។ រដូវកាលចិញ្ចឹម ៖ អាចចិញ្ចឹមបានពេញ១ ឆ្នាំ អាស្រ័យដោយមានប្រភពទឹកគ្រប់គ្រាន់ ។ វិធីសាស្ដ្រចិញ្ចឹម ៖ ការចិញ្ចឹមបង្កងក្នុង ស្រះមាន៣របៀប គឺការចិញ្ចឹមទ្រង់ទ្រាយ តូច ឬជាលក្ខណៈគ្រួសារទ្រង់ទ្រាយមធ្យម និងទ្រង់ទ្រាយធំ ឬចិញ្ចឹមជាលក្ខណៈ ឧស្សាហកម្ម ។
-ការចិញ្ចឹមទ្រង់ទ្រាយតូច ឬជាលក្ខណៈ គ្រួសារ ៖ ជារបៀបចិញ្ចឹមដែលមិនចំណាយ ទុនច្រើនលើការទិញសំភារមកប្រើប្រាស់ ចំណី និងមិនទាមទារបច្ចេកទេសខ្ពស់ ។ ទិន្ន ផលអាចទទួលបានពី២០០ទៅ៤០០គីឡូ ក្រាម ក្នុង១ហិកតា ក្នុង១រដូវ រយៈពេលពី៦ ទៅ៨ខែ ។
-ការចិញ្ចឹមទ្រង់ទ្រាយមធ្យម ៖ ស្រះត្រូវ មានលក្ខណៈសមស្របតាមបច្ចេកទេស ទាម ទារឱ្យមានបច្ចេកទេសក្នុងការចិញ្ចឹម និង ចំណាយទុនច្រើន ដូចជាការទិញពូជ និង ចំណី ។ ទិន្នផលអាចទទួលបានពី៦០០ទៅ ១.៥០០គីឡូក្រាម ក្នុង១ហិកតា ក្នុង១រដូវ រយៈពេល៦ទៅ៨ខែ ។
-ការចិញ្ចឹមទ្រង់ទ្រាយធំ ឬចិញ្ចឹមជា លក្ខណៈឧស្សាហកម្ម ៖ ទាមទារត្រូវចំណាយ ទុនច្រើនលើការរៀបចំស្រះ ទិញកូនបង្កង ពូជចំណី ទិញសំភារប្រើប្រាស់ ដូចជាម៉ាស៊ីន បូមទឹក ម៉ាស៊ីនបង្កើនអុកស៊ីសែន។ល។ ទីតាំងស្រះចិញ្ចឹមទៀតសោតត្រូវសមស្របតាមលក្ខណៈបច្ចេកទេស មានផ្ទៃដីធំទូលាយ និងអនុវត្ដបច្ចេកទេសខ្ពស់ ។ ទិន្នផលអាច*ទទួលបានពី២.០០០ទៅ៤.០០០គីឡូក្រាម ក្នុង១រដូវ រយៈពេលពី៦ទៅ៨ខែ ។
១-ការរៀបចំស្រះសំរាប់ចិញ្ចឹម
១-១ទីតាំងជីកស្រះ
-ស្រះគួរជីកនៅតំបន់មានប្រភពទឹក ពេញមួយឆ្នាំ ជាប្រភេទទឹកសាប ស្អាតល្អ គ្មានជាតិពុល តំបន់គ្មានប្រើថ្នាំកសិកម្ម និង គ្មានកាកសំណល់ពីរោងចក្រ និងអាចធ្វើការ ផ្លាស់ប្ដូរទឹកបានដោយងាយស្រួល ដោយប្រើ ម៉ាស៊ីនបូប ឬអាចបញ្ចូលទឹកតាមរយៈរបប ទឹកជោរនាច ។ ហើយអាចជ្រើសរើសទីតាំង ចិញ្ចឹមនៅតំបន់ទឹកសាប ឬតំបន់ទឹកភ្លាវ ដែលមានកំហាប់អំបិលមិនលើសពី១០ភាគ ពាន់ ។
-ទីតាំងជីកស្រះ ជាប្រភេទដីល្បាយដីឥដ្ឋ ឬលាយខ្សាច់តិចតួច ដើម្បីអាចរក្សាទឹកបាន យូរ និងគ្មានជាតិជូរ ។
-ទីតាំងស្រះ ត្រូវនៅក្បែរផ្លូវគមនាគមន៍ និងត្រូវមានអគ្គិសនីគ្រប់គ្រាន់ ជាពិសេស សំរាប់ការចិញ្ចឹមទ្រង់ទ្រាយមធ្យម និងទ្រង់ ទ្រាយធំ ។
១-២-លក្ខណៈស្រះ
-ស្រះត្រូវមានរាងចតុកោណកែងមាន ផ្ទៃក្រឡាចាប់ពី១.០០០ម៉ែត្រការ៉េឡើងទៅ (ឬអាចមានទំហំតូចជាងនេះក៏បានដែរ សំរាប់ការចិញ្ចឹមទ្រង់ទ្រាយតូច) និងមាន ជំរៅទឹកពី១.២ទៅ១.៥ម៉ែត្រ ។ បាតស្រះ ត្រូវមានកំរិតជម្រាលទៅជ្រុងម្ខាង ដើម្បី ងាយស្រួលបញ្ចេញទឹកចោល ។ នៅបាត ស្រះត្រូវមានជីកប្រឡាយសំរាប់នាំទឹកពី កន្លែងបញ្ចូលទឹករហូតដល់កន្លែងបញ្ចេញទឹក ចោល ។ ប្រឡាយគួរមានទទឹងពី២ទៅ៣ ម៉ែត្រ និងត្រូវមានជំរៅជ្រៅជាងបាតស្រះពី ១០ទៅ១៥សង្ទីម៉ែត្រ ។ បាតស្រះ ត្រូវមាន ភក់ ឬមមោកតិច ។ ខ្នងភ្លឺស្រះត្រូវមានទំហំ យ៉ាងតិច២ម៉ែត្រ មានលក្ខណៈរឹងមាំល្អ គ្មាន រន្ធសត្វផ្សេងៗ និងមិនជ្រាបទឹក ។
-ស្រះចិញ្ចឹមនីមួយៗ ត្រូវមានប្រព័ន្ធ បញ្ចេញបញ្ចូលទឹក ។ បំពង់បញ្ចេញទឹក ចោលត្រូវនៅផ្នែកទាបបំផុត ហើយបំពង់ បញ្ចូលទឹកត្រូវនៅផ្នែកខាងទីខ្ពស់ ។
១-៣-គុណភាពទឹក
បង្កងជាប្រភេទវារីសត្វរស់ក្នុងមជ្ឈដ្ឋាន ទឹកសាប ប៉ុន្ដែវាក៏អាចរស់នៅ និងធំធាត់បាន ក្នុងតំបន់ទឹកភ្លាវ ដែលមានកំហាប់អំបិល រហូតដល់១០ភាគពាន់ ។ បង្កងមានចរិតរស់ នៅស្រទាប់បាត ក្នុងមជ្ឈដ្ឋានទឹកស្អាត និង ត្រូវមានកត្ដាគុណភាពទឹកសំខាន់ៗផ្សេង ទៀតដូចខាងក្រោម ៖
-សីតុណ្ហភាព ៖ សមស្របពី២២ទៅ៣២ អង្សាសេ និងល្អបំផុតពី២៦-៣០អង្សាសេ។ បើសិនជាសីតុណ្ហភាពទឹកក្រោម១៦អង្សា សេ ឬលើសពី៤០អង្សាសេ ហើយកំរិត សីតុណ្ហភាពទឹកនេះអូសបន្លាយយូរថ្ងៃអាច ធ្វើឱ្យបង្កងងាប់បាន ។
-កំរិត ផះ ឬកំរិតជាតិជូរ ៖ សមស្រប មានពី៧ទៅ៨ ។ បង្កងមិនអាចរស់នៅក្នុងម មជ្ឈដ្ឋានទឹកដែលមានកំរិត ផះ ឬកំរិតជាតិ ជូរក្រោម៥ បានឡើយ ។
-កំហាប់អំបិល ៖ កំហាប់អំបិលសមស្រប សំរាប់ការលូតលាស់របស់បង្កងមិនលើសពី៥ ភាគពាន់ ។ ជាធម្មតាបង្កងក៏អាចធន់ និង រស់នៅបានក្នុងទឹកដែលមានកំហាប់អំបិល រហូតដល់២០ភាគពាន់ ប៉ុន្ដែត្រូវបង្កើនកំរិត កំហាប់អំបិលនេះឡើងសន្សឹមៗ បើមិន ដូច្នេះទេអាចធ្វើឱ្យបង្កងងាប់បាន ។
-បរិមាណអុកស៊ីហ្សែនក្នុងទឹក ៖ បង្កង*ចូលចិត្ដរស់នៅក្នុងមជ្ឈដ្ឋានផ្ទៃទឹកធំទូលាយ ដែលមានកំរិតអុកស៊ីហ្សែនលើសពី៥មីល្លី ក្រាម ក្នុង១លីត្រ និងកំរិតអុកស៊ីហ្សែនតិច បំផុតរបស់ងង្កងគឺ៣មីល្លីក្រាមក្នុង១លីត្រ ។ កំរិតអុកស៊ីហ្សែននេះ គឺខ្ពស់ជាងកំរិតអុកស៊ី សែននៃប្រភេទត្រីទឹកសាប ស្ទើរតែទាំងអស់ ដែលមានតែ២មីល្លីក្រាម ក្នុង១លីត្រ ប៉ុណ្ណោះ ។ បើបរិមាណអុកស៊ីហ្សែនក្នុងទឹក ទាបជាង១.៥មីល្លីក្រាម ក្នុង១លីត្រ ធ្វើឱ្យ បង្កងងើបក្បាលលើផ្ទៃទឹក និងក្រោម១.២ មីល្លីក្រាម ក្នុង១លីត្រ ធ្វើឱ្យបង្កងងាប់ ។
-កំរិតរឹងនៃទឹក 9ជាជឿ៣ប ៖ ទឹកមាន កំរិតរឹងពី៥០-១០០មីល្លីក្រាម ក្នុង១លីត្រ គឺ សមស្របសំរាប់បង្កង ។
-សារធាតុរ៉ែ (លោហធាតុ) ៖ បង្កងមិន អាចបន្ស៊ាំនឹងសារធាតុរ៉ែ (លោហធាតុ) ទេ ជាពិសេសគឺជាតិដែក ។ បរិមាណសារធាតុ*ដែកមាន០.១ទៅ០.២មីល្លីក្រាម ក្នុង១លីត្រ*ទឹក ដែលសមស្របសំរាប់បង្កង បើលើសពី៤*មីល្លីក្រាម ក្នុង១លីត្រ នឹងបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ បង្កង ។
១-៤-សំភារប្រើប្រាស់
អ្នកចិញ្ចឹមបង្កងត្រូវមានម៉ាស៊ីនបូមទឹក សំរាប់ផ្លាស់ប្ដូរទឹកតាមពេលវេលាកំណត់ ឬ សំរាប់ប្ដូរទឹកនៅពេលទឹកស្រះអន់គុណភាព។ ម៉ាស៊ីនបូមទឹកគួរមានទំហំល្មម ដើម្បីងាយ ស្រួលចល័ត និងដឹកជញ្ជូន ។
១-៥-ការរៀបចំស្រះ
ការរៀបចំស្រះ ជាកត្ដាសំខាន់ដែលត្រូវ យកចិត្ដទុកដាក់ ដើម្បីបង្កើតមជ្ឈដ្ឋានសម ស្របសំរាប់ការលូតលាស់របស់បង្កង ។ ការ រៀបចំស្រះមានរបៀបដូចខាងក្រោម ៖
-សំអាតស្មៅ កំទេចកំទីក្នុងស្រះ និង សំអាតរុក្ខជាតិដែលមាននៅជុំវិញភ្លឺស្រះ។ បូមពង្រីងស្រះចាប់ត្រីល្អិត ត្រីកាច (ដូចជា ត្រីរ៉ស់ ផ្ទក់ អណ្ដែង ក្រាញ់។ល។) និងអន្ទង់ ពស់ កង្កែបចេញ។
-ចំពោះស្រះចាស់ត្រូវស្ដារល្បាប់ភក់បាត ស្រះចេញ ដើម្បីបំបាត់មេរោគ ឧស្ម័នពុល ដោយរក្សាទុកកំរាស់ល្បាប់ភក់ពី១០ទៅ១៥ សង្ទីម៉ែត្រ ។
-ត្រូវជួសជុលភ្លឺស្រះឱ្យបានមាំល្អ លប់រន្ធ ឬប្រហោងផ្សេងៗនៅតាមភ្លឺស្រះ ។ ភ្លឺស្រះ ត្រូវមានកំពស់ខ្ពស់ជាងទឹកស្រះយ៉ាងតិច០.៥ ម៉ែត្រ ។
-ក្រោយពីស្ដារល្បាប់ភក់រួច ត្រូវហាល ស្រះពី២ទៅ៧ថ្ងៃ ដើម្បីបំភាយឧស្ម័នពុល ផ្សេងៗ ដូចជាអ៊ីដ្រូហ្សែនស៊ុលផួ 9ះ២្សប អាម៉ូ ញ៉ាក់ 9ណះ៣ប មេតាន 9ជះ៤ប…ចេញពីស្រះ ។ បើស្រះមានជាតិជូរមិនគួរហាលថ្ងៃយូរពេក ទេ ។
-ការបាចកំបោរបាតស្រះ ៖ ប្រើកំបោរស បាចឱ្យសព្វបាតស្រះ ដើម្បីសំលាប់មេរោគ និងកែលំអកំរិត ផះ ឬកំរិតជាតិជូរនៃទឹក ។ ចំពោះស្រះថ្មី ត្រូវបាចកំបោរក្នុងបរិមាណពី៣ ទៅ៥គីឡូក្រាម ក្នុង១០០ម៉ែត្រការ៉េ និង ចំពោះស្រះចាស់គួរប្រើកំបោរក្នុងបរិមាណពី ៧ទៅ១០គីឡូក្រាម ក្នុង១០០ម៉ែត្រការ៉េ ។
-ការដាក់ជី ៖ ក្រោយពេលរៀបចំស្រះរួច ត្រូវដាក់ជីដើម្បីបង្កើតចំណីធម្មជាតិ។ ប្រភេទជីដែលល្អ គឺជីលាមកសត្វមាន់ ទា និងជ្រូក ។ល។ ក្នុងបរិមាណពី២៥ទៅ៣០ គីឡូក្រាម ក្នុង១០០ម៉ែត្រការ៉េ ។ បើសិនជា គ្មានជីលាមកសត្វ យើងក៏អាចប្រើជីគីមី ណភគ ក្នុងបរិមាណពី២ទៅ៤ក្រាម ក្នុង១ ម៉ែត្រគូប ដោយត្រូវត្រាំជីក្នុងទឹកឱ្យរលាយ គ្រាប់អស់សិន រួចបាចឱ្យសព្វពេញផ្ទៃស្រះ ។
-ការបញ្ចូលទឹកក្នុងស្រះ ៖ ក្រោយពេល ដាក់ជីរួចបាន១ថ្ងៃ យើងត្រូវបញ្ចូលទឹកក្នុង ស្រះឱ្យបានពី៣០ទៅ៤០សង្ទីម៉ែត្រ។ ក្រោយ ពីបាចជីរួច រយៈពេលពី២ទៅ៣ថ្ងៃ រុក្ខជាតិ ប្លង់តុងបានកើតមានដែលធ្វើឱ្យទឹកស្រះមាន ពណ៌បៃតងខ្ចី រួចយើងត្រូវបញ្ចូលទឹកបំពេញ ស្រះ ។
ចំណាំ ៖ ពេលបញ្ចូលទឹកក្នុងស្រះ ត្រូវ ច្រោះនឹងស្បៃក្រឡាល្អិតទំហំ០.៥មីល្លីម៉ែត្រ ដើម្បីការពារត្រីល្អិត កំពឹស និងសត្វចង្រៃ ផ្សេងៗចូលក្នុងស្រះដែលបានរៀបចំហើយ ។
-ត្រូវរៀបចំមែកឈើ ឬឫស្សីដោយចង ជាបាច់ដាក់នៅបាតស្រះសំរាប់ជាជំរកនៅ ពេលបង្កងសក ។ ម្យ៉ាងទៀត យើងអាច ដាក់បន្ថែមរុក្ខជាតិទឹកដូចជា ចក ត្រកួន ដើម្បីជាចំណីបន្ថែម និងជាជំរកសំរាប់បង្កង។ បន្ទាប់មកត្រូវត្រៀមលក្ខណៈលែងកូនបង្កង ពូជក្នុងស្រះ ដែលបានរៀបចំហើយនោះ ។
២-ការជ្រើសរើសកូនបង្កងពូជ និង របៀបលែង
២-១-ការជ្រើសរើសកូនបង្កងពូជ
ដើម្បីចិញ្ចឹមបង្កងឱ្យទទួលបានគុណភាព ល្អ យើងត្រូវយកចិត្ដទុកដាក់ចំណុចសំខាន់ៗ ដូចខាងក្រោម ៖
-គួរទិញកូនបង្កងពូជពីកសិដ្ឋានផលិតពូជ ដែលមានទំនុកចិត្ដ និងមានលិខិតបញ្ជាក់អំពី គុណភាព ។ បើសិនមានលទ្ធភាពយើងគួរ ជ្រើសរើសយក តែកូនបង្កងពូជឈ្មោលសុទ្ធ សំរាប់ដាក់ចិញ្ចឹម ពីព្រោះវាលូតលាស់លឿន ។
-ម្យ៉ាងទៀត ត្រូវជ្រើសរើសកូនបង្កង ពូជដាក់ចិញ្ចឹមឱ្យមានប្រវែងចាប់ពី៣សង្ទី ម៉ែត្រឡើងទៅ ដែលមានទំហំប៉ុនគ្នា មាន សុខភាពល្អ គ្មានរបួសស្នាម និងមានពុកមាត់ ជើង និងតង្កៀបគ្រប់គ្រាន់ ។
លក្ខណៈសំគាល់កូនបង្កងមានសុខភាពល្អ ៖
-ជាទូទៅ គឺពុកមាត់របស់វាជានិច្ចកាល មានលក្ខណៈស្របគ្នា ។ បើសិនជាពុកមាត់ របស់វាមានរាងជាអក្សរវ៉េ 9្វប បញ្ជាក់ថា កូនបង្កងមានសុខភាពខ្សោយ ។
-មានសកម្មភាពហែលរហ័សរហួន ។ នៅពេលផ្ដាច់ចរន្ដខ្យល់អុកស៊ីហ្សែន កូន*បង្កងមានសុខភាពល្អ តែងតែឡើងមកផ្នែក*ខាងលើនៃផ្ទៃទឹក ។
-ម្យ៉ាងទៀត កូនបង្កងមានសុខភាពល្អ គឺ គេសំគាល់នៅលើដងខ្លួនរបស់វា មានពណ៌ ខៀវថ្លា ។ ចំពោះកូនបង្កងមានជំងឺ គឺដងខ្លួន របស់វាមានពណ៌សស្រអាប់ ហើយគំរប*កំផ្លៀងរបស់វាមានពណ៌ខ្មៅ ។
២-២-របៀបលែងកូនបង្កងដាក់ចិញ្ចឹម
-មុនពេលលែងកូនបង្កង ត្រូវធ្វើការត្រួតពិនិត្យគុណភាពទឹកស្រះជាមុនសិន ។ បើសិនជាទឹកស្រះមានលក្ខណៈល្អ ក្រោយពេលស្រះបានរៀបចំហើយ គឺយើងអាចលែងកូនបង្កងចូលស្រះបាន ។
-ក្នុងករណីដែលកូនបង្កងពូជដឹកជញ្ជូន ដោយដាក់ក្នុងថង់បា្លស្ទិក និងមានបញ្ចូលខ្យល់អុកស៊ីហ្សែន ។ មុននឹងលែងកូនបង្កងចូលក្នុងស្រះ យើងត្រូវត្រាំថង់កូនបង្កងក្នុងទឹកស្រះរយៈពេលពី១០ទៅ១៥នាទីជាមុនសិន ដើម្បីឱ្យសីតុណ្ហភាពទឹកក្នុងថង់បន្ស៊ាំនឹងសីតុណ្ហភាពទឹកក្នុងស្រះ ។ បន្ទាប់មក ទើ យើងចាប់ផ្ដើមបើកមាត់ថង់ឱ្យកូនបង្កង ហែលចេញតាមសំរួល ។ គេត្រូវលែងកូនបង្កងចំងាយប្រហែល២ម៉ែត្រពីមាត់ស្រះ ដើម្បីចៀសវាងកុំឱ្យវាលោតឡើងលើមាត់ ស្រះ ។ ត្រូវលែងកូនបង្កងនៅពេលអាកាស ធាតុត្រជាក់ ជាពិសេសគឺនៅពេលព្រឹក ។
-ដង់ស៊ីតេដាក់ចិញ្ចឹម ៖ សំរាប់ការចិញ្ចឹម ជាលក្ខណៈគ្រួសារ ដង់ស៊ីតេកូនបង្កងដាក់ ចិញ្ចឹមមានពី៣ទៅ៥ក្បាល ក្នុង១ម៉ែត្រ
ការ៉េ ។ សំរាប់ការចិញ្ចឹមទ្រង់ទ្រាយមធ្យម បរិមាណកូនបង្កងដាក់ចិញ្ចឹមមានពី៥ទៅ៧ ក្បាលក្នុង១ម៉ែត្រការ៉េ និងសំរាប់ការចិញ្ចឹម ទ្រង់ទ្រាយធំ ឬចិញ្ចឹមជាលក្ខណៈឧស្សាហ កម្មបរិមាណកូនបង្កងដាក់ចិញ្ចឹមគឺពី១២ទៅ ១៥ក្បាល ក្នុង១ម៉ែត្រការ៉េទឹកស្រះ ។ (នៅមានត)
ចែករំលែកព័តមាននេះ