ខេត្តក្រចេះ ៖ ផ្ទះបុរាណសសរ១០០ ដែលមានអាយុជាង១០០ឆ្នាំ និងខ្លះថា ជិត២០០ឆ្នាំ នៅភូមិកោះកណ្តុរ ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ បានធ្វើឱ្យសាធារណជនមានការចាប់អារម្មណ៍គ្រប់ៗគ្នា…
ខេត្តក្រចេះ ៖ ផ្ទះបុរាណសសរ១០០ ដែលមានអាយុជាង១០០ឆ្នាំ និងខ្លះថា ជិត២០០ឆ្នាំ នៅភូមិកោះកណ្តុរ ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ បានធ្វើឱ្យសាធារណជនមានការចាប់អារម្មណ៍គ្រប់ៗគ្នា ហើយក៏ទើបតែលេចឮពីផ្ទះសសរ១០០ដែលមុននេះ ធ្លាប់បានដឹងតែវិហារសសរ១០០តែប៉ុណ្ណោះ នៅខេត្តក្រចេះនេះ ។
ដោយសារតែមានការចាប់អារម្មណ៍ជាទូទៅនេះ ទើបអ្នកយកព័ត៌មានយើងបានធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍បន្ថែមតាមតែអាចធ្វើទៅបានពីប្រវត្តិសង្ខេបនៃផ្ទះសសរ១០០នេះ ។ តាមការស្រាវជ្រាវ១ឈុតបានឱ្យយើងដឹងថា ផ្ទះសសរ១០០នេះមានអាយុកាលជាង១សតវត្សពិតមែនដែលរហូតមកដល់ពេលនេះឈើដែលយកមកសាងសង់ផ្ទះនេះបានពុកផុយខ្លះៗហើយ ។ ចំណែកក្បឿងស្រកាលិញ មានខ្លះផុយងាយបែកបាក់ទៅហើយដែរ ។
នៅចាំតគ្នាថា ផ្ទះដង្ខៅលាម
ផ្ទះដ៏ធំស្គឹមស្កៃនេះ វាច្បាស់ណាស់ថា បានសាងសង់ក្នុងសម័យអាណានិគមនិយមបារាំងសេស ហើយសម្រាប់វណ្ណៈភាពវិញនោះ មិនមែនផ្ទះរាស្ត្រសាមញ្ញនោះឡើយ ។ ជាផ្ទះរបស់ដង្ខៅលាម ។ ពីបុរាណឈ្មោះជាដង្ខៅ បើផ្អែកតាមវចនានុក្រមសម្តេចសង្ឃរាជ ជួន ណាត បានពន្យល់ថា ក្លាយមកពីពាក្យតាំងខៅ មេជំនួញ មានឋានៈស្មើគហបតីរង ឬអនុគហបតី គឺជាអ្នកមានម្នាក់ក្នុងតំបន់នោះ ។ តាមការសាកសួរបានឱ្យដឹងថា ដង្ខៅម្ចាស់ផ្ទះសសរ១០០នេះឈ្មោះ លៀម និងភរិយាឈ្មោះ ធៀម ។
កូនចៅរស់តគ្នាលើផ្ទះនេះ៧ជំនាន់មកហើយ
តាមប្រភពពីម្ចាស់ផ្ទះជាកូនចៅដែលបានរស់នៅលើផ្ទះបុរាណនេះបានប្រាប់ថា ពួកគាត់រស់នៅតវេនគ្នាច្រើនជំនាន់មកហើយ ។ ពេលនេះផ្ទះបុរាណដ៏ចាស់ទ្រុឌទ្រោម ទើបត្រូវបានម្ចាស់ផ្ទះជំនាន់ទី៧ សម្រេចឱ្យរុះរើចេញដើម្បីយកដីមកចែកកូនចៅរស់នៅបន្ត ។ ថ្វីបើដូនតាជាអ្នកមាន តែពាក្យចាស់ថា មានមិនដែល៣ត ក្រមិនដែល៣ជាតិ ។ ជីវភាពកូនចៅមិនមានអ្វីទេ ក្រៅពីផ្ទះទ្រុឌទ្រោម និងភូមិកនេះ ។
ផ្ទះបុរាណនេះសង់ពីឈើដែលភាគច្រើនជាប្រភេទឈើត្រាច មានទំហំមុខ៣១ម៉ែត្រ និងជម្រៅ២១ម៉ែត្រ ដំបូលប្រក់ក្បឿងស្រកាលិញ ពីសម័យដើម ។ ផ្ទះនេះសាងសង់នៅលើផ្ទៃដីទទឹង៣០ម៉ែត្រ និងបណ្តោយ៥០ម៉ែត្រ បែរមុខទៅរកទន្លេមេគង្គ តែសព្វថ្ងៃគឺនៅសល់សរសរតែជាង៥០ដើម(មិនមែន៤០ដើមទេ) ។
ដោយសារផ្ទះបុរាណនេះមានសភាពចាស់ទ្រុឌទ្រោម ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ទើបម្ចាស់ផ្ទះជាកូនចៅរស់នៅបន្តជំនាន់គ្នា បានផ្លាស់ប្តូរគ្រឿងបន្លាស់ឈើថ្មី និងរុះរើបំណែកខ្លះ ធ្វើឲ្យផ្ទះបុរាណនេះ មិនបន្សល់ទុកទាំងរចនាបទក្បាច់ក្បូរដូចទម្រង់ដើមទាំងស្រុងនោះទេ ។សព្វថ្ងៃផ្ទះបុរាណដែលមានសភាពទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងនេះ គឺមានតែម្ចាស់ផ្ទះមួយគ្រួសារប៉ុណ្ណោះកំពុងស្នាក់នៅ ដោយសារតែតួផ្ទះដែលភាគច្រើនចាស់ពុកផុយក៏មានកន្លែងខ្លះមិនអាចស្នាក់នៅបានដែរ ។
ផ្ទះបុរាណនេះសាងសង់ឆ្នាំ១៨៨៤ ក្នុងរាជកាលព្រះបាទអង្គឌួង
មិនមានប្រភពព័ត៌មានណាមួយបញ្ជាក់ច្បាស់ពីប្រវត្តិផ្ទះបុរាណមួយនេះឲ្យច្បាស់លាស់នោះទេ ។ តែបើតាមការនិយាយតៗគ្នាមកថា ផ្ទះនេះបានសាងសង់នៅឆ្នាំ១៨៨៤ ក្នុងសម័យរាជ្ជ កាលព្រះបាទអង្គឌួង ។ គិតមកទល់ពេលនេះផ្ទះបុរាណនេះមានអាយុកាល១៣៦ឆ្នាំមកហើយ ។ ផ្ទះបុរាណនេះត្រូវបានគេនិយាយថាជាផ្ទះរបស់ «ដង្ខៅ»កាលពីសម័យនោះ ។ ចាស់ទុំនៅស្រុកឆ្លូងនិយាយថា កាលសម័យនោះម្ចាស់ផ្ទះនេះ មានងារជា«ដង្ខៅ» ដោយអ្នកស្រុក តែងហៅដង្ខៅ លាម មានភរិយាឈ្មោះ ធៀម ។ តែគេមិនបានដឹងថា គាត់រកស៊ីរបរអ្វី ទើបបានក្លាយជាដង្ខៅកាលពីសម័យនោះទេ ។ ផ្ទះបុរាណនេះក៏មិនមានការទិញ ដូរទៅបុគ្គលណាផ្សេងនោះទេ ក្រៅពីការស់នៅបន្តគ្នាក្នុងវង្សត្រកូលកូនចៅរបស់ដង្ខៅលាម ។
សម័យខ្មែរក្រហមផ្ទះនេះជាកន្លែងប្រជុំកម្មាភិបាលនិងកន្លែងឃុំឃាំង
អ្នកនៅក្នុងភូមិកោះកណ្តុរ ស្រុកឆ្លូង ដែលដឹងតៗគ្នាពីប្រវត្តិផ្ទះបុរាណមួយខ្នងនេះបានឲ្យដឹងទៀតថា ផ្ទះនេះមានសភាពខូចខាតខ្លាំងក្នុងរបបសម័យខ្មែរក្រហម ។ ដោយសម័យនោះ ខ្មែរក្រហមបានយកផ្ទះនេះជាកន្លែងមន្ទីរឃុំឃាំង និងកន្លែងប្រជុំរបស់កម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម ។
ដោយសារតែផ្ទះបុរាណមួយខ្នងនេះ ត្រូវបានចាត់ចូលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌ និងដើម្បី អភិរក្សថែរក្សា ទើបអាជ្ញាធរខេត្ត និងក្រសួងវប្បធម៌បានសម្រេចទិញផ្ទះនេះពីម្ចាស់សព្វថ្ងៃក្នុងតម្លៃព្រមព្រៀង៨ពាន់ដុល្លារ និងចំណាយលើប្រាក់រុះរើ ដឹកជញ្ជូនមកសងសង់កែលម្អតាមរចនាបថដើមគ្រប់សសរ១០០ ដូចដើមវិញនៅក្នុងបរិវេណដីរបស់មន្ទីរវប្បធម៌ខេត្ត ក្បែរវិហារចាស់វត្តរកាកណ្តាល ស្ថិតក្នុងសង្កាត់រការកណ្តាល ក្រុងក្រចេះ ដែលវិហារនិងផ្ទះនេះមានអាយុកាលស្របាលគ្នា ។
ប្រធានមន្ទីរវប្បធម៌ខេត្តក្រចេះ លោក ទេព វាសនា បានឲ្យដឹងថា ការរុះរើមានរយៈពេល ជិតមួយសប្តាហ៍មកហើយ គឺបានត្រឹមដំបូលមួយផ្នែកនិងជញ្ជាំងមួយផ្នែកប៉ុណ្ណោះ ព្រោះផ្ទះពុកផុយខ្លះធ្វើឲ្យក្រុមការងារពិបាករើនិងប្រើពេលយូរ ។ ការរៀបឡើងវិញអាចប្រើពេលយ៉ាងយូរដល់ចុងឆ្នាំ២០២០ ។ ហើយផ្ទះនេះនឹងសាងសង់ឡើងតាមទម្រង់ដើមទាំងស្រុង និងជួសជុលកន្លែងបាក់បែកផងដែរ ។
លោកប្រធានមន្ទិរវប្បធម៌លើកឡើងថា ក្រោយសាងសង់ហើយ ផ្ទះនេះនឹងក្លាយទៅជាសារមន្ទីរដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរ ។ ជាមួយគ្នានេះនៅវត្តរកាកណ្ដាលក៏មានព្រះវិហារជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌមួយបានសាងសង់ឡើងនៅឆ្នាំស្របាលគ្នាក្នុងឆ្នាំ១៨៨៣ដែរ ។
សាធារណមតិខ្លះថា បើរក្សាផ្ទះនេះនៅកន្លែងដើមគឺល្អបំផុត
ជិត១សប្តាហ៍មកហើយ ដែលការបញ្ចេញមតិជុំវិញការរុះរើផ្ទះបុរាណសសរ១០០ ដែលភាគច្រើនចង់ឱ្យរក្សាផ្ទះបុរាណនេះនៅកន្លែងដើម ហើយអភិរក្សឱ្យបានគង់វង្សតទៅមុខទៀត ជាជាងយកមកសាងសង់ឡើងវិញនៅក្បែរវិហារបុរាណក្នុងវត្តរកាកណ្តាល ។
ទោះបីជាបែបណា ផ្ទះបុរាណនេះកំពុងត្រូវបានរុះរើទៅហើយ ។ និយាយពីផ្ទះបុរាណខ្មែរប្រហែលមិននៅសេសសល់ច្រើននោះទេ ដូចជាផ្ទះបុរាណសសរ១០០នេះជាដើមពិតជាពិសេសណាស់ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ